Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 567

કીટ-વિજ્ઞાની
પ૨૨
કીટ-વિજ્ઞાની વિ. [સ., S.] જએ “કીટકશાસ્ત્રી.” (. પ્ર.) કીડીઓ સમૂહ ઊભરાઈ પથરાઈ જ.૦ ૫રવું કીટ-શાસ્ત્ર જ “કીટક-શાસ્ત્ર.”
(રૂ. ) કીડીઓનાં દર આસપાસ લેટ ભરભરાવ (કીડીઓ કીટશાસ્ત્રી ઓ “કીટકશાસ્ત્રી.” [જીવાત, જીવાણુ ખાય એ માટે)]. કીટાણુ ન., બ. ૧, સં. વટ + અ[, j] નાની નાની કીડિયા-સ(-સેર (રય) સ્ત્રી, [જુએ “કડિયું “સ(-).] કીટાવસ્થા સ્ત્રી. [સં. વક્રીટ + અર્વ-સ્થા] કીડાના રૂપની સ્થિતિ કાચનાં કીડિયા-મેતી પરવા કરેલો રે (કંઠમાં પહેરવાને) કીટાં ન., બ. ૧. લાકડાં
કરિયા-હાર ૫. [જ એ “કીડિયું' + સં.] જ “કીડિયા સર.' કટિયાં ન, બ, વ, [ઓ “કીટિયું.”] બાળવામાં કામ લાગે કીદિયું ન. [જાઓ “કીડી'+ ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] એક જંતુ. તેવાં ઝીણાં લાકડાં, ખરપટિયાં
(૨) (લા.) (આકાર-સાપે) દેરામાં પરોવાય તે કાચને કીરિયું વિ. જિઓ “કીટ+ ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] છાસવાળું. કઠણ કે ફેરી પ્રકારને જુદા જુદા રંગને પારે, ચીડિયું. (૨) કપાસનાં કાલાંની કેટરીના કણવાળું, કીટીવાળું. (૩) (૩) જુએ “કડિયા-સર.” ન લાકડાની ચીપ, લાકડાને પાતળો કટકે. (૪) સળગતું લાકડું કીડી સ્ત્રી. [સ. Kirટમાં>પ્રા. લીરબા] એક નાનું ષસ્પદી કીટી સ્ત્રીજિઓ “કીટ + ગુ. ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય] કપાસનાં જંતુ, પિપીલિકા (લાલ કાળી વગેરે જાતિની). [૦ ઉપર કટક કાલાંની રેતરીના-કાપડના વણાટમાં ચાટેલા-કણ. (૨) (-ઉપરય) (૨. પ્ર.) નબળા ઉપર સબળાનું આક્રમણ. ૦ એ. રાઈનાં છેતરાં. (૩) ખાનં વગેરેની ભૂકી. (૪) રે, મા, ઊભરાવી (રૂ. પ્ર.) ઘણાં માણસનું ભેળું થવું. ચહ(૮)વી દાણા જેવા નાના નાના કણ [લાગતું, કાદવિયું (રૂ. પ્ર.) કામ કરવા ઉત્સાહ વધ. (૨) કામ કરવાથી કીટીડું વિ. જિઓ “કીટી' + ડું' વાર્થે પ્ર.] કાદવ જેવું કંટાળવું. ૦ ના પગમાં ઘુઘરા (રૂ. પ્ર.) અશકઈ વસ્તુ. કીટી પું.[જુએ “કૌટીડું.'] કીટેડ. (૨)(લા.) માંસ, પરમાટી ના મોંમાં કાલગતું (-મોં માં-) (૨. પ્ર.) નાને મે કૌટું વિ. [જુઓ “કૌટ+ ગુ. “ઉ” ત. પ્ર.] કાટવાળું. (૨). મેટી વાત. ૦ ને ગળે રેલ (રૂ. પ્ર.) અશકય વાત. ધીને તાન્યા પછી નીચે રહેતી બળેલી છાસને મેલ. (૩) ૦ને કેશને હામ (કાશ્ય-) (રૂ. પ્ર.) હલકા ગુના માટે કચરો, કસ્તર
મેટી સજા. ૦ ને પાંખ આવવી (રૂ. પ્ર.) નવી શક્તિ કીટે પું. જિઓ “કી ટું] ધાતુને મેલ, કાટ, કીડો, (૨) આવવી, નવું બળ આવવું. ૦ ને વેગે (રૂ. પ્ર.) બહુ જ ઈંટો કે નળિયાં વગેરે પકવાતાં માટી બળીને થઈ જતો રહે. ધીમી ગતિએ. ૦ ને કુંજર (-કુજ૨), ૦ ને વાઘ (રૂ.પ્ર.) (૩) બાવળ અથવા ખેરને ટુકડો (બળતણ માટે). (૪) નાની વાતને મોટું સ્વરૂપ. ને ખાધેલ (ઉ. પ્ર.) નબળો, કચર, મળ. (૫) નઠારી વસ્તુ
બળ વગરને માણસ. (૨) નીવડી આવેલ માણસ]. કીકીટ વિ. [જુઓ “કીટ, દ્વિભવ.] સપૂર્ણ, પૂરેપૂરું કીડી-કંકી)થોડું [જુઓ કીડી' + (-કી) થ.] કીડી કીટા . જિઓ “કીટો'+ગુ, સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુઓ અને કંથ નામની જીવાત
કીડી-નગારું જુએ “કડિયાનગરું.” કીટ (ડ) . (સં. શીટી>પ્રા. લીરીનાની નાની વાત. કીડીને તેજાબ છું. એ નામનો એક તેજોબ, કૅર્મિક ઍસિડ (૨) કરડવાથી થતી વેદના. (૩) ખજવાળ, ખરજ, ખુજલી, કીડી-મ(-મં)કેડી સ્ત્રી, જિઓ “કીડી' + (-મં)કેડી.] કીડી ચળ. () ચામડી ઉપર દાદર અને એ પ્રકારના રોગ, (૫) માડી વગેરે નાનાં નાનાં જંતુ [ધીમે વેગ, મંદ ગતિ ચામડાની એક જાત [ખવાયેલું, કીટ-ખ૬, કીટ-ખાધું કીડી વેગ પું. [જીએ “કીડી' + સં.] કીડીના જેવો ખૂબ જ કીટ-ખ૬ (કીદય) વિ. [જએ “કીડ' + “ખાવું.'] કીડાથી કી પું. [સં. વીજ-> પ્રા. જીઢમ-] કોઈ પણ પ્રકારનું નાનું કી-ખાઈ (કીડથી વિ. જિઓ “કીડ' + “ખાવું” દ્વારા. મેટું જંતુ.(૨)(લા.)હોશિયાર, નિષ્ણાત, કીટા ખદબદવા, (લા.) શીળીના ડાઘવાળું, બળિયાનાં નિશાનવાળું
ના પઠવા (. પ્ર.) જીવાત પડી જાય એ રીતે સડી જવું. કીટા-માર વિ. [જ “કીડો’ + “મારવું.'] કીડાઓને મારી (૨) દેવ કે ખેડખાપણ હોવાં. ૦ પેસ (પૅસ) (રૂ. પ્ર.) નાખનારું. (૨) ન. એ નામનું એક પંખી
ફિકર થવી, ચિંતા થવી. • સળવળ (રૂ. પ્ર.) વિચારને કીટા-મારી સ્ત્રી. [જએ “કીડા-માર' + ગુ. “ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્ય] વિગ આવવા. (૨) બેક્યા વિના ન રહેવું. કાનના કીટ જમીન ઉપર થુંબડાંવાળી થોડામાં પથરાતી એક વેલ (જેનાં ખરે તેવું (રૂ. પ્ર.) અત્યંત અશ્લીલ. કાયદાને કી મળિયાં ચાવવાથી કવિનાઈન જેવી અસર થયે મેલેરિયા દૂર (રૂ. ) કાયદાના જ્ઞાનમાં હોશિયાર, ઘરને કીડે (રૂ. પ્ર.) થાય છે.)
ધરને સંપૂર્ણ માહૈિતગાર] કીરિયા-નગર ન. [જ એ “કયુિં ” દ્વારા.] હાથે પગે કે કીણ ન. કઢની એક જાત શરીરના કોઈ પણ ભાગમાં કોડકી થયે એમાં જીવાત કરણુકીણી ઝી. [૨વી.] મંછરોને અવાજ પડે તેવા રોગ
[ખાટાં-ચીડિયાંની ભાત કીથ (-ચ) સ્ત્રી, નાળિયેરનાં પાનની ગૂંથેલી દેરી કીઢિયા-ભાત (-ત્ય) સ્ત્રી. જિઓ “કીડિયું”+ “ભાત ] કાચનાં કીથ ૫. જુઓ “કંથા' (નાની જીવાત). કહિયારું ન. [સં. વઢિIFI>પ્ર. થીમ- કીડીનું કીધર ભૂ કે. એ કીધું -” (પદ્યમાં) ઘર, કીડીઓનું દર. (૨) કીડીઓને સમૂહ. (૩) કીડી ન કીધુંભ, કૃ ભૂ, કા, [. શ્રાવA->શ. પ્રા. વિદ્યચડે માટે પાણી કે તેલ ભરી પાયા નીચે કે વાસણ નીચે દ્વારા વિકસિત] કર્યું (સૌ. અને સુ. બાજુ પ્રચલિત) મુકપતું સ૩. (૪) બે ‘ી.ડયા-નાડું.” [ ઊભરાવું કીધું ભૂ , ભૂ. કા. [સે, ->પ્રા. શૌ. પિત્ર દ્વારા