Page Text
________________
કાઠિયું
કાંત-મિલન
કળી ગોળાકાર રેખા. (૩) ગળામાં પહેરવાનું સેનાનું કાંટારઝી વિ, પું. એક આંખવાળે માણસ એક ઘરેણું. (૪) શરીર ઉપર પહેરવાના હરેક પ્રકારના કાંઠા-વઢ જુઓ “કાંડા-છેડ.” સીવેલા કપડાને ગળા આસપાસ આવતો કિનારીને કાંટિયું ન. [જ એ “કાંડું” + ગુ. ઈયું” ત.ક.] કાંડા સુધી ભાગ, કૉલર.” (૫) સીવવાના સંચામાં દોરે વીંટવાનું હથેળીનો ભાગ. (૨) ખમીસ વગેરેનો કાંડા પાસેને ભાગ, ફરતું ચક્કર, સૂત્ર-વેન્ટન. (૬) દેશી શાળામાં વાણાને તાર (૩) સ્ત્રીઓનું હાથના કાંડા ઉપર પહેરવાનું એક ઘરેણું. તાણાના તારમાં નાખવાનું મેઈ જેવું લોઢાની કડી અને [-ચાં કરવાં (રૂ.પ્ર.) જમવા બેસતાં હાથ-પગનાં કાંડાં સાયવાળું વણકરનું ઓજાર, કવડું. (૭) પરણતાં પહેલાં સુધીનો ભાગ વો] વરપક્ષ તરફથી કન્યાને આપવામાં આવતું ઘરેણું વગેરે, કાંડી રુ. [સં. શbzલા>પ્રા, જટિમાં] વણાટ-કામ માટેની વસંત
સંતર જેના ઉપર વીંટાળવામાં આવે તે લાકડાની નળી. કાંકિયું ન., - . સં. વાઘ-->પ્રા. વર્ષાઠિયમ-] (૨) દિવાસળી ડિકમાં નાખવાનું એક જાતનું ઘરેણું. (૨) તરેલાના નીચલા કાંડુળી સ્ત્રી. કઢાયાનું ઝાડ ભાગમાં બળદની ડોક નીચે રહેતે લાકડાને ભાગ. (૩) કાંડું ન. [સં. વાઇવ-> પ્રા. દમ-] હાથને હથેળી ઉપરનો જાજરૂ, સંડાસ, કાંટિયું
અને પગને પંજા ઉપરને સાંધાનો ભાગ, મણિબંધ. (૨) કાંડી સ્ત્રી. [સં. ૬ ) પ્રા. વજંઠા ] સમુદ્રકિનારાને બળદ બકરી ભેસ ગધેડાં વગેરે પશુઓની ડેકે શોભા પ્રદેશ. (૨) જુએ “કાંઠિયું.”
માટે બાંધવામાં આવતો સૂતર કે ચામડાનો પટ્ટો. (૩) કાંઠે કું. [સં, ->પ્રા. 4ટમ-] કિનારે, તટ, તીર. લાતુ. (વહાણ.). [ડાં કરવાં (રૂ.પ્ર.) ભારે વિમાસણમાં (૨) આવારો, તડ. (૨) કવા-વાવ વગેરેની મથાળાની પડવું. (૨) પરાજય બતાવ. -જાં કલમ કરવાં (રૂ.પ્ર.) હાંસ, (૩) ઘડો ગાગર કળશ વગેરે પ્રકારનાં વાસણને કબૂલાતની સહી કરી આપવી. ૧ કપાવું (રૂ.પ્ર.) કબૂલાતની કાંઠલા ભાગ, કાંઠલે. (૪) (લા.) છેડે, અંત
સહી થવી. • કાપવું (રૂ.પ્ર.) કબૂલાતની સહી લેવી. કાંઠે વિ. [સં. ૧૭-વૃત્ત->પ્રા. ૪-૩૮મ-] કાંઠા સુધી ૦ કાપી આપવું (રૂ. પ્ર.) કબૂલાતની સહી આપવી. આવરીને રહેલું, શગ વગરનું
૦ છોડવું, ૦ ૧છેહવું (રૂ.પ્ર.) તિરસ્કાર કરવો. (૨) કાળી સ્ત્રી. એક ઔષધોપગી ઝાડ
મુક્ત થવું. ૦ ઝાલવું, પકડવું (રૂ.પ્ર.) મૃત્યુ પર્યંત કાંઢ (કાડ) છું. [સં., પું, ન.] ડાળી, શાખા. (૨) ડાંખળી, નિભાવવું, આધાર આપ. (૨) ખરાબ કામ કરતાં દીઠું, વૃત. (૩) (શેરડી વગેરેની) કાતળી, પેરી, માદળિયું. સામાને પકડી પાડવું, દાવમાં લેવું. ૦ બાંધવું (રૂ. પ્ર.) (૪) (લા.) વૈર્દિક સાહિત્યને તે તે વિભાગ (જેમકે કર્મ' ધાર્મિક ક્રિયામાં બ્રાહ્મણને વરણીમાં વરવું. ૦ પવું ઉપાસના' અને “જ્ઞાન”), (૫) મહાકાવ્યને તે તે મુખ્ય (ઑપવું) (રૂ.પ્ર.) આશરે સાંપવું]. ખંડ (જેમકે “રામાયણના બાલકાંડ વગેરે). (૧) મેટા કાંડૂર વિ. બીકણ ગદ્ય-પદ્ય ગ્રંથાને તે તે મુખ્ય વિભાગ. (૭) ન. [સ, પું, કાંડેર ૫. તાંદળને ન-] તીર, બાણ
કાંડે ક્યું. કાગડે
મોટું વૃક્ષ કાંટણી સ્ત્રી, એક જાતની વનસ્પતિને વિલો [નારી જાત કાળ , ધી સ્ત્રીએક પ્રકારનું ઝૂમખાદાર ફલેવાળું કાંઢર, ૨ સ્ત્રી, ભમરીના પ્રકારની એક ખાસ જાતની કરડ- કાંઢિરી કાંબા(-) પું. એક જાતના કાંટાવાળે વગડાઉ છોડ કાંહ (કાડ) વિ. [સ.] કાતળી કે પેરાઈમાંથી ઊગતું કાઢે છું. હેડાવડ અને સરેરો મળે તે છૂટો ખૂણો. (વહાણ) (શેરડી ધરે વગેરે)
શેરડી કાંત' (કાન્ત) વિ. [સં.] ઇચ્છિત. (૨) કમનીય, સુંદર, કાંટસુહા (કાડ-) વિ, સ્ત્રી. [સં.] ધરે. (૨) ગળો. (૩) મનહર. (૩) ૫. પ્રિય પતિ, પ્રીતમ, (૪) ચકમકનો કાંદ્ર-વીણા (કાર્ડ) સી. [સં.] એક જાતની વીણા (તંતુવાઘ) પથ્થર. (૫) ન. લેહચુંબક કાંટવેલ () સ્ત્રી, એક પ્રકારને વેલો
કાંત(-ત્ય) સ્ત્રી. [ઇએ “કાંતવું.'] રેંટિયાની ત્રાક કાંટા-ઘડિયાળ ન.,() સ્ત્રી. [જ એ “કા + ધર્ડિયાળ.”] કાંત' (-ત્ય) સ્ત્રી. જુએ “કાટ' (કાંટાની ઝાડી). કાંડે બાંધવાનું ઘડિયાળ, “રિસ્ટ-વૉચ'
કાંતણ ન. [જ એ “કાંતવું + ગુ. અણુ કુ.પ્ર.] કાંતવાનું કામ કાંટાનવ) છેક વિ. જિઓ “કાંડું' + (૧) છોડવું'] સખત કાંતણિયે ૫. [+ ગુ. “યું' કુ.પ્ર.] અંતર કાંતી ગુજારો પકડેલું કાંડું છોડાવી નાખે તેવું, બળવાન, જોરાવર. (૨) કરનાર માણસ (ડ) સ્ત્રી, કાંડાના બળની અજમાયશ, (૩) (લા.) કાંતણી સ્ત્રી. [જ એ “કાંતણું' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] ચડસાચડસી, હોંસાતાંસી પિતામાં રહેલી તાકાત કાંતવાનું કામ. (૨) કાંતવાની ઢબ. (૩) કાંતવાનું મહેનકાંટા-બળ ન. [૪એ “કાંડું' + સં.] કાંડામાં રહેલી તાકાત, તાણું, કંતાઈ, કંતામણ. (૪) કાંતવાનું સાધન. (૫) પી. કાંટાબળિયું વિ. [ + ગુ. “ઇયું' ત...] કાંડાબળ ધરાવનારું (f) [મરા.) કરોળિયાનું જાળું કાંટા-બુ વિ. જિઓ “કાં' + બૂડવું.'] પગનાં કે હાથનાં કાંતણું ન. [ઓ કાંતવું' + ગુ. “અર્ણ કૃમિ.] કાંતવાનું કાંડ માત્ર ડે તેટલું (નદી વગેરેનું પાણી, થાળીમાં કામ, કાંતણ. (૨) ત્રાક. (૩) (લા.) વાતને લંબાવ્યા પીરસેલું ધી વગેરે)
[વાનું માદળિયું કરવી એ. (૪) ભાંજગડ કાંઠા-ભાદરડી સ્ત્રી, જિઓ “કાંડું + “માદરડી.”] કાંડે બાંધ- કાંતમિલન (કાન્ત-) ન. સિ.] પ્રીતમ સાથે મેળાપ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |