Page Text
________________
કાઢિયું
૪૮૪
કાતરિયું
કરવું. કઢાવું? કર્મણિ, કિં. કઢાવવું એ., સ. કિ. જાતનું જ એક પક્ષી કાઢિયું ન. જિઓ “કાઢવું" + ગુ.” “યું ક. પ્ર.] પાટલી કાણું વિ. [સં. નાના->પ્રા. શાળા-] એક આંખ અને મેડિયું બેસાડવામાં આવે છે તે રેટિયાને એક ફૂટેલી હોય તેવું (માત્ર એક આખે દેખતું). ભાગ
કાણુંવિ. [૨. પ્રા. નાના-] છિદ્રવાળું. (૨) (લા) કુટેલું. કઢિયે . [જુએ “કાઢિયું.'] પાણીના નિકાલ માર્ગ, (૩) ન. છિદ્ર, નાનું બાકં. (૪) (લા.) દેવ, ખેડ, ખામી
નીક, ગટર, (૨) પાણીના પથ્થર મૂકવાની ખાટલીને [પાહવું (૨. પ્ર.) છિદ્ર કરવું]. બંસરી સાથે જોડવાની સાંકળ કે દોરડું. (૩) પાટલી, કાત' સ્ત્રી. [સં. 1 કાપવું-ના વિકાસમાં] કાતર, કાપણું માલીસડો
લિઈ જવામાં આવે તેવી સ્ત્રી (સેનીનું એક હથિયાર). કાઢેડ સ્ત્રી. જિઓ “કાઢવું + ગુ.” “એડુ' કુ. પ્ર.] ફોસલાવી કાત* સ્ત્રી. દંટીથી પેટ સુધીને પટને બહાર પડતો ભાગ, કાઢે છું. [ઓ “કાઢવું' + ગુ. “ઓ' કુ. પ્ર.] ખેતરમાંથી કાતડી સ્ત્રી, જિઓ “કાત + ગુ. “ડી” વાથે ત. પ્ર.] વધારાનું પાણી કાઢી નાખવા બનાવવામાં આવતા પાળ (તુચ્છકારમાં) જુએ “કાત.
જિઓ “કાત.?' કહે૨ ૫. સિં. વવાથ-> પ્રા. વઢ] ઉકાળેલું કઈ પણ કાતડી સ્ત્રી, જિઓ “કાતર + ગુ, “ડી” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પ્રકારનું પીણું, કવાથ, ઉકાળો
કાતણ (-શ્ય) સ્ત્રી. કોળિયા જેવું એક જીવડું કાઢેક ન. [જુએ “કાઢવું" દ્વારા.] સ્ત્રીનું અપહરણ કતણી સ્ત્રી, જિઓ “કાંતવું' + ગુ. અણી' કુ. પ્ર.] કાઢેઢ વિ. જુઓ કાઢવું" દ્વારા] મોટા દેખાવવાળું. (૨) કાંતવાની કારીગરી. (૨) કાંતેલા રૂની કોકડી
સ્ત્રીનું અપહરણ કરનારું. (૩) (લા.) નપાવટ, લુચ્ચે કાણું ન. [સં. શર્તન->પ્રા. શાળા-] કાતરવાની ક્રિયા કાઢેડું ન. જિઓ “કાઢવું' દ્વારા.) પારકી સ્ત્રીને ભગાડી કાતર વિ. [સં.] કાયર, બીકણ. (૨) અધીરું, વિવશ, જવાની ક્રિયા
વ્યગ્ર. (૩) દુઃખી કાણ (ય) સી. મરણ પાછળની રે કકળ. (૨) મરણ થયું કાતર* શ્રી. [વર્તી > પ્રા. વરી] કાપવાનું નાનું મોટું હોય તેને ત્યાં સગાંસંબંધી રોતાં રેતાં ખરખરો કરવા બે પાંખિયાવાળું ઓજાર. [૦ ફેરવવી, મૂકવી (રૂ.પ્ર.) જાય છે. [૦ કરવી (રૂ. પ્ર.) ખરખરે કર. (૨) દુઃખ ખરાબ કરવું, નુકસાન કરવું. (૨) રદબાતલ કરવું. રડવું. ૦ કાઢવી (રૂ. પ્ર.) બહારગામ થયેલા મરણના કાતર- ભુ વિ. [ એ “કાતર' + “જીભ' + ગુ. ‘ઉં' ત, પ્ર.] સમાચાર સાંભળી મરણવાળા ઘેરથી નાહવા નવાણ સુધી (લા.) કાતરની માફક સામા માણસને દુ:ખ કરે એવું રોતા જવું. ૦ મુવી (રૂ. પ્ર.) ચેક કે ચૌટામાં બેલનારું. એકઠી થયેલી સગાંસંબંધીઓની સ્ત્રીઓએ મરશિયા ગાતાં કાતરડું ન. જિઓ “કાતરવું' + ગુ. ડું' વાર્થે કે. પ્ર.] મરનાર પાછળ છાતી કટવી. ૦ ભાંગવી (રૂ. પ્ર.) કાણ (લા.) અનાજ વગેરેમાં પડતું એક જાતનું જીવડું કરવી. ૦ માંડવી (રૂ. પ્ર.) મરેલા પાછળ રે-કકળ કરવા કાતરણી સ્ત્રી. જિઓ “કાતરતું' + ગુ. “અણી” કે. પ્ર.] બેસવું. (૨) દુ:ખનું નિવેદન કરવું]
કાપવાની રીત. (૨) કતર, કાપણું. (૩) કણસલાં કાણક ન. શેરડીમાં છિદ્ર થવાને એક રોગ. (૨) શેરડીનું કાપવાનો વખત. (૪) મેલ કાપી લીધા પછી ખળું એક છિદ્ર. (૩) બાણ
કરતી વખતે બ્રાહ્મણે વસવાયાં વગેરેને અપાતો ભાગ કાણું ન. [જ “કાણુ” અને “કટવું' + ગુ. “અણું કાતર-તા સ્ત્રી, કાતર-ભાવ ૫. [સ.] કાયરપણું, બીકણપણું,
ક. પ્ર.] મરનારની પાછળ કાણુ બેલાવતાં છાતી (૨) અધીરાઈ, વિવશતા, વ્યગ્રતા ફૂટવાની ક્રિયા
કાતર-વાણી સ્ત્રી. જિઓ “કાતર' + સં.] (લા) સામેના કાણ-ત્વ ન. [સં.] આખે કાણા હોવાપણું
માણસના હૃદયને દુઃખ કરે તેવો બોલ કાણકાણ (કાશ્ય-મેકાણ્ય) સ્ત્રી. જિઓ “કાણ + કાતરવું સ. ફિ. [ઓ “કાતર*_ના. ધા] કાતરથી મેકાણ.'] (લા.) રડારોળ, રે-કકળા
કાપવું, તરવું. (૨) કાપવું. (૩) (લા) ઘસાતું બોલવું. કણ-કેઠી સ્ત્રી. [ઓ. “કાણું” + “કેઠી.'] એક બાળ રમત કતરણું કર્મણિ, ક્રિ. કતરાવવું છે, સ. ક્રિ. કાણિય(ચાત વિ. [જ “કાણ' + ગુ. ઈયું' + “અ- કાતર-વેલ (કય) સ્ત્રી. [ઓ “કાતર'+ “વેલ.'] કાતરના (આ)ત” ત. પ્ર.] કાણ કરવા આવનારું, કાણિયું
ઘાટનાં પાંદડાંવાળી એક વેલ કણિયાં ન., બ. વ. ઢોરનાં કમરનાં હાડકાં
કાતરા પુ, બ. વ. [જ એ “કેરે.”] ખેતરમાં લીલો મેલ કણિયાં ન., બ. વ. જુઓ “કાયુિં.”
ખાઈ જનારી એક જીવાત, કુતરા. (૨) મળના છેડાના કાણિયુ વિ. જિઓ “કાણ.” + ગુ. થયું' ત. પ્ર.] કાણે લાંબા અહીવાળા વાળ, થોભિયા ભિયા-વાળું ખરખરે આવેલું
કાતરા-દાર વિ. [ જુએ “કાતરો' + ફા. પ્રત્યય ] કાણિયું વિ. [જ એ “કાણું' + ગુ. “છયું ત. પ્ર.] (તુરછ- કાતરા-ધાબે ધું. [જ એ “કાતરે’ + “ધાબે.] છતેડી નીચેકારમાં) એક આંખ ગઈ છે તેવું કાણું
ને ધાબ પાણી-કેડી ચુકી. [જુઓ બેકાણું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય કે કાતરિયું ન. [જ એ “કાતરે’ + ગુ. “યું? ત.પ્ર.) છેક કેડી.] (લા) એ નામની એક રમત
છાપરા નીચેને નીચે મેડે (જરા બહાર કાઢેલો ભાગ). કાણુ-બગલું ન. [અસ્પષ્ટ + જુઓ બગલું.”] બગલાની (૨) ત્રણ ખૂણાવાળું મકાન. (૩) દીવાલ કેચવાનું ચારનું
'
S
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |