Page Text
________________
કાટલા
૪૮ર
કાઠ:
લુચા]
(હઠ, નમુક્કર જવું એ કેટલાંદાસ છું. જિઓ “કાટલું બ.વ. + સં.] (લા.) કાટ-કબૂલ છું. [અસ્પષ્ટ + જુએ “કબૂલ.] કબૂલ ન કરવાની દખલગીરી કરી ઓછું આપનાર કે નુકસાન કરનાર માણસ કાટકવું અદ્ધિ વાટકવું, હલ્લો કરે, તટી પડનું કાટલિયે મું. [જ એ “કાટલું” + ગુ. “છયું ત.] અગિકટ-કસર સી. (સં. શા-> પ્રા. વટ્ટ “કાપવું' + આ ચારમું-બારમું સરાવનાર બ્રાહાણ (એમાં પિડ કાપવાના કસર.) કરકસર, કાપકુપ
હોય છે તેથી), કાયટિ, કાકી. (૨) વિ., પૃ. (લા.) કાટક પું, બ.વ. જિઓ કટકો.”] મેટા અવાજ, (૨) લુ , ગઢિ, પાકેલ (લા) તકરારમાં બે હાથનાં આંગળાં એકબીજામાં ભરાવી કેટલું ન. અમુક નક્કી કરેલા વજનનું તોળવાનું છે તે સાધન, ગાળ દેવી એ. (૩) અબેલા
[લાકડાનું કામ - તેલું, વજનિયું. (૨) સુવાવડમાં ખાતાં સ્ત્રીઓને શક્તિ કાટ-કામ ન. [જુએ “કાટ + “કામ.] લાકડ-કામ, ઇમારતી મળે એ માટેનું વસાણું. (૩) અગિયારમા–બારમાની શ્રદ્ધ કાટ-ફૂટ (કાટ-ટ્ય) સ્ત્રી. (જુઓ “કાટવું + કટવું'] કાપ- ક્રિયા, કાયટું. [-લાં ફૂટવાં (રૂ.પ્ર.) વ્યર્થ પ્રયાસ કરો. કપ. (૨) ભાંગે તૂટો સામાન. (૩) કટકાં-બટકાં -લાં કુવામાં ન(-નાંખવાં (રૂ.પ્ર.) ગઈ ગુજરી વાત ભૂલી કાટકે પું. [૨વા] વાદળાંમાં થતો મોટો કડાકો
જવી. -લાં સાંખવાં (રૂ.ક.) ખ મેળવી લેવા. (૨) કાટકેણ . [જુઓ “કાટવું' + i.], કાટખૂણ કું. [જુઓ વ્યભિચાર કર. ૦ કરવું (રૂ.પ્ર.) કાપકૂપ કરવી, ઓછું
કાટ-ખૂણે.”] નેવું અંશને ખૂણે, “રાઈટ એંગલ” કરવું. (૨) નુકસાન કરવું. ૦ કરી નાંખવું, ૦ કાઢવું કાટખૂણુ ખૂણ પં. જિઓ “કાટખૂણે + “ચા-ખૂણ.') (.પ્ર.) મારી નાખવું. છાપેલ(-લું) કાટલું (રૂ.પ્ર.) કુખ્યાત ચારે ખુણ નેવું અંશના હોય તેવી ચેરસ કે લંબચોરસ
માણસો
લક્કડ-કામ, માળણ આકૃતિ, ચતુષ્કોણ. (ગ)
કાટ-વર(-)ણ ન. જિઓ ‘કાટ' + “વર(-ળ)ણ.'] ઇમારતી કાટખૂણ ત્રિકોણ . જિઓ “કાટખૂણે + “ણિ ] જેને કાટવાળા ૫. જુઓ ‘કટ-માળ.” ત્રણમાંના એક ખૂણો નેવું અંશનો હોય તેવો ત્રિકેણ, કાટવું સ.ક્રિ. [સં. લર્સ-> પ્રાં, દૃ, હિં, “કાટના.” ગુ. માં “રાઈટ એંગલ ટ્રાઇ-ગલ.” (ગ.)
૨૮ નથી.] કાપવું. (૨) કાતરવું. (૩) (લા.) અ.શિ. ચિડાવું, કાટખૂણિયું ન. [જએ “કોટ-ખણે” + ગુ. “યુંત..] ગુસ્સે થવું
[૨તાશ-પડતું કાટખૂણો દેરવાનું સાધન
કાટવું? વિ. જિઓ ‘કાટ."] કટાયેલા પ્રકારના રંગવાળું, કાટખૂણિ એ કૌસ છું. [૪એ “કાટ-ખણિયું + કોંસ.'] કટ કું. એક વનસ્પતિ
ઉપર નીચેના ખૂણા કાટખૂણે હોય તેવો કોંસ [ ] કાટ ૫. સોગ બતાવવા પહેરાતો કાળો પિશાક કાટ-ખૂણે . [જ “કાટવું.' + “ખૂણે.'] નેવું અંશને કાટસપિલ મું. કેઈ ગતિમાન પદાર્થથી અમુક સ્થિર બિંદુ
ખૂણે. (ગ) (૨) સુતાર કડિયાનું કાટખૂણે માપવાનું સાધન સુધીનું જે અંતર હોય તે અંતરના ઘનના વ્યસ્ત પ્રમાણમાં કાટ-ખૂણુ . [જ “કાટવું' + “ચોખણ.”] ચાર કાટ- આવેલા વળને અધીન જે તે પદાર્થ ફરતો હોય તો એ
ખૂણાવાળી ચોરસ કે લંબચોરસ આકૃતિ, ચતુષ્કોણ પદાર્થને માર્ગ કેટ-છાંટ (કાટ-છાંટય) સ્ત્રી. [જ એ “કાટવું' + “છાંટવું.'] કાટાકાટ (૨) સ્ત્રી. જિઓ ‘કાટવું',-ઢિર્ભાવ.] કાપાકાપો, કાપ-કુપ. (૨) (લા.) સુધારા-વધારો (લેખનમાં)
કતલ. (૨) (લા.) અદાવત, અંટસ કાત્રિકોણ જુએ “કાટ-ખણ ત્રિકેણ.” (ગ.)
કટિયા-વરણ સ્ત્રી. એિ “કાટવું” દ્વારા + “વરણ.] લડાયક કેટ-૫ગલું ન. જિઓ “કાટવું' + “પગલું.'] લેખનમાં લીટીમાં તેમજ નીડર અને રાતની લોકેની જાત, “મિલિટરી રેઇસ” ઉમેરણ કરવાનું સૂચવતું કાપદ, હંસપદ
કયુિં ન. ભડી કે સદરીની દોરી, વાણ, (૨) શબને કાટપીડિયા-વાટ (-ડથ) , [જ એ “કટ-પીટિયો” + લઈ જવા માટેનાં કપડાં વળી-વાંસડા સતર વગેરે સામાન વાડ.૨] ઇમારતી લાકડા વેચનારાઓને લત્તો
કાટી શ્રી. જિઓ કાટ + ગુ. ઈ' ત.પ્ર.] ઇમારતી કાટ-પીટિયે મું. [સં. 1ષ્ટ-વીડિવા-પ્રા. વટ્ટ-પીડા-] લાકડું. (૨) ધારિ સાફ કરવાનું સાધન ઇમારતી લાકડાંને વેપારી
કહુડી સ્ત્રી. બકરી કાટ-ફળ જુઓ “કાયફળ.”
કાટેલ જ “કાટલ.'
[કટાયેલું કાટ-બંધન (-બન્ધન) ન. જિઓ “કાટ' + સં.] હાથી કાટેલું વિ. [જ એ “કાટ' ના. ધા. + ગુ. “એવું' બી, ભૂ.ક.] બાંધવાને લાકડાને ખીલો
કાટે-સર (કાટ-સર) પું, બ.વ. પત્તાં રમતાં પહેલી જે ભાત કાટ-માળ પું. જિઓ ‘કાટ' + “માળ.'] મકાનના માળ કપાય તે પરથી સર પડે એવી સરખાજી તટી પડતાં કે તેડી નાખતાં નીકળેલો ઇમારત લાકડાં કાટો છું. જિઓ “કાટ + ગુ. એડું ત. પ્ર.] કાઢો રોડાં વગેરે નકામે ભંગાર
પિપડે. (૨) કાચી ધાતુ કે ઈટ વગેરે પાકી જતાં પાછળ કટર ૫. જિઓ “કાટ + ગુ. “ર” કે “ડ” સ્વાર્થે ત.પ્ર.] વધતા નિરૂપયેગી ગ૭ વગેરે કટાઈ ને અથવા બીજી રીતે બગડીને ખરાબ થઈ ગયેલો કાદી છું. જએ “કાટલિયે. માલ. (૨) પ્રવાહી વસ્તુને ઠરેલ કચર, કિડો કાઠન . [સં. 1ષ્ઠ > પ્રા. શટ્ટ] કાણ, લાકડું. (૨) કાઠડે. કાટા-ટેલ (કાટયલ) વિ. [જ “કાટવું + ગુ. ‘એલ” બી- (૩) હેડ-બેડરનું ચોકઠું. [ ને ઘડે (૨. પ્ર.) લંગડા ભૂકુ (સૌ.)] (લા) છેતરાય નહિ તેવું
માણસને ટેકે દઈ ચાલવાની લાકડી. (૨) નનામી, ઠાઠડી]
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |