Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 522

કાકીડા
કારણે
કાકી પું. કાચીંડો, સરડો. [-ઢાનું જમાનગતું (રૂ. પ્ર) જે પૂછે તેની હા. ૦ ચઢ ્-ઢા⟩ત્રવા (૩.પ્ર.) ગુના કલ કરાવવા સ્ક્રીના ઘાઘરામાં કાઠે ચડાવવે કાકી-સાસુ સ્ત્રી. જુએ કાકીજી.’ કાકુર્કી પું. [સં.] શાક ભય ક્રોધ વક્રોક્તિ વગેરેને વાકયોચ્ચારણમાં દર્શાવાતા ઉક્તિભેદ. (કાવ્ય.) કાકુર પું. ભાટિયા વણિક વગેરે કામેામાં પુત્ર-સંતતિનું હુલામણું નામ—કીકા' ‘ગગા' ‘ગીગા' જેવું કાકુત્સ્ય પું [સં.] કકુસ્થ નામના ઇક્ષ્વાકુ વંશના અયેધ્યાના રાજવીના વંશમાં થયેલા-રામચંદ્ર. (સંજ્ઞા.) ક્રુ-પ્રશ્ન પું. [સં.] ઉચ્ચારણમાંના ક્તિભેદથી કરવામાં
આવેલે સવાલ, (કાવ્ય)
કાકુ-વાકથ ન. [સં.] જુએ ‘કાકુ'-એ પ્રકારનું વાકય કાકુસ્વર પું. [સં.] એક સ્વર ઉપરથી બીજા સ્વર તરફ જતાં વચ્ચે એક વચલા સ્વરનેા કણ લાગે તે. (સંગીત.) કાંકા હું. ફા. કાકા’-પિતાના મોટા ભાઈ, પિતાના સંતાનાને] (તળ-ગુજરાતમા) પિતાના નાના કે મેટા ગમે તે ભાઈ. (૨) (સૈારાષ્ટ્ર-કચ્છમાં) પિતાથી નાના તે તે ભાઈ, (૩) આધેડ ઉંમર વટાવી ગયેલા કાઈ પણ પુરુષનું સંબાધન (માનવાચક). [- કાકા મામા કરવા (ઉં. પ્ર.) કાલાવાલા કરવા] કાકાકૌા પું. પાપટની જાતનું એનાથી જરા મેટું સફેદ કે કાખરા રંગનું પક્ષી, કૌવા (બ. વ. માં કે પ્રત્યયા અનુગા તેમજ નામયેાગીએની પૂર્વે અંગ ‘કાકાકૌવા-) (સર્પ કાકેદર હું. [સં. 1% + sā] (કાગડાના જેવા પેટવાળે) કાફેલ પું. [સં.] સર્પ. (૨) જંગલી કાગડ કાકાલી સ્ત્રી. [સં.] કાગડા જેવે સ્વર. (ર) એ નામને
એક કદ
४७७
કાકલૂક ન., મ. ૧. [સં. l + ૩] કાકલૂકકા સ્ત્રી. [સં.] કાગડા વૈરભાવ
અને ઘુવડ
[અને ઘુવડ કાગડો
ચેને
Jain Education International_2010_04
બ્રેકીય વિ. [ર્સ,] કાગડા ન. કાગડા અને ઘુવડ વચ્ચેનું શત્રુતા, દુશ્મનાવટ
કાકાન્સસરા પું. [જુએ 'કાકા' + સસરા.'] જુએ કાખ સ્રી. [સં. ક્ષા> પ્રા. નવા] ખભાની નીચેના હાથના મૂળમાંને ખાડો, બગલ, [॰ માં છે!કરું (રૂ. પ્ર.) આંખ સામે રહેલું છતાં ન સૂઝતું. ૦ માં રાખવું (રૂ.પ્ર.) છુપાવ વું, સંતાડવું. (ર) સંભાળમાં લેવું] કાખ-ઘેાડી સ્ત્રી. "આ કાખ' + ઘેાડી.'] લંગડા માણસની કાખમાં રાખવાની ચાલવા માટે ટેકો આપનારી ઘેાડી [ગૂમડું, બબલાઈ કામ-ખલાઈ સી. [જુએ ‘કાખ’+ ‘અલાઈ.'] કાખમાં થતું કાખ-બિલાડી સ્ત્રી. [જુએ‘કાખ' + ખિલાડી.’], કાખ-માંજરી શ્રી. [જુએ ‘કાખ' + સં. માનારી≥ મંખારી] (લા.) ખાંભલાઈ ['ઘેાડી.] જુએ કાખઘેાડી,' કાખલા-ઘેાડી સ્ત્રી. [જુએ ‘કાખ’ + ગુ, ‘લ’ સ્વાર્થ ત. પ્ર. + કાખલી સ્ત્રી. [જુએ ‘કાખ' + ગુ. ‘લુ' સ્વાર્થે ત. પ્ર. +
અને ઘુવડને લગતું. (ર) કુદરતી વેર. (૩) (લા.) [‘કાકાજી(૧).’
*
કાગડૐ
ગુ. ‘ઈ” સ્રીપ્રત્યય] કાખ, ખગલ (કાંઈક હીનાર્થે). [。
*ઢવી (રૂ. પ્ર.) અતિ હરખથી નાચવું. (૨) ખુશામત
કરવી. (૩) મશ્કરી કરવી. ૦ માં દૂધ આવવું (રૂ. પ્ર.) હરખાઈ જવું]
કાખી સ્ત્રી. [સં. ક્ષિા>પ્રા, વિમા ] અંગરખા કે કાડાની બગલમાં આવતી ખાસ ઘાટની કાપડની કાપલી
કાપ્યું ન. [સં. વૃક્ષ- > પ્રા. લમ-] કાખના વાળ, ખગલને [બગલમાં થતું ગૂમડું, ખાંખલાઈ
માવાળા
કાખેાલા(વા) ૧ શ્રી. [ર્સ. ક્ષા>પ્રા. વવા દ્વારા]
કાખાલાઈ સ્ત્રી. આંખલી
२
કાખાવાઈ જુએ ‘કાખાલાઈ,’
કાગ પું. [સં. >શ. પ્રા. [[] કાગડા. [॰ ઉઠાવવા (૨. પ્ર.) ગળાના કાકડા ઉપડાવવા. ॰ નું પીંછ (રૂ. પ્ર.) રજનું ગજ, વધારીને વાત કરવી એ.” ને મળે (૩.પ્ર) અતિ આતુરતાથી. .ના વાઘ (ઉં. પ્ર,) વધારીને અ મેટી હોહા કરવી ]
કાગઋષિ પું. [+ સં.] (લા.) ધુતારા, ઢંગ. (ર) (મશ્કરીમાં) પારસી કામના માણસ, કાકવિ કાગ-છત્તર ન. [સેં. છત્ર ], કાગ-ત્રન. [ + સં.] ખિલાડીના ટોપ (એક વનસ્પતિ), કૂંગી, જંગ કાગજ પું. [ફા. કાગદ’ દ્વારા અર. ‘કાગ' જએ કાગળ,’ (ગુ. માં ‘કાગળ' જ વ્યાપક છે, હિંદીમાં ‘કાગજ.’) કાગઢા-કબડી સ્ત્રી. [જુએ કાગડા’--દ્વિર્ભાવ + ગુ.
ત. પ્ર.] (લા.) ઇતરા”, નાખુશી, બેદિલી, અસંતાય. (ર) અવિશ્વાસ કાગડા-કેરી સ્રી. [જુએ ‘કાગડા' + ‘કરી.'] કેરીના જેવું અથાણા અને શાક માટેનું એક ફળ. (ર) (લા.) આકડાના ડોડા, આકાલિયું કાગઢા-ટેપી સ્ત્રી, [જુએ ‘કાગડો' + ‘ટોપી,'] કાગડાની પૂંછડી જેવાં પાછળ મતાંવાળી ટોપી, લાંબી પૂંછડીવાળી કાગડાના ઘાટની ટોપી કાગઢા-સાણી(-સી), કાગઢા-સાંઢશી(-સી) સ્ત્રી. (એ ‘કાગડા’ + ‘સાણશી’ -‘સાંડશી.' ] ધાતુ ગાળવાની કલડીને પકડવાની ખાસ પ્રકારની સાણશી કાગઢિયા પું. [જુએ 'કાગ' + ગુ. ડું' + યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (લા.) પતંગ, કનકવા, પડાઈ. (૨) સૌરાષ્ટ્રના વેડાએની એક જાત [એક વેલે કાઢિયા કુંઢેર પું. એક જાતની વનસ્પતિ. (૨) બીજે કારિયા કુંભાર પું. [+ જએ ‘કુંભાર,’] કાગડાને મળતું કાંઈક લાંબી પૂંછડીવાળું કાળા રંગનું એક પક્ષી કગડી સ્રી. [ જુએ ‘કાગ' + ગુ. ઈ' સ્રીપ્રત્યય કાગડાની માદા. (ર) એ નામના એક દરિયાઈ જીવ. (૩) (લા.) ગાડાની બે ઊધની પિત્તળથી જડેલી અણી, ગાડાના ધારિયાના હંસરીથી આગળનેા ચાંચ જેવે ભાગ. (૪) ભાંગેલા સળિયા કાઢવાનું એજાર. (૫) કાગડાસાણશી, (૬) ચકાર સ્ત્રી કાગ-હૂંડું ન. [જએ ‘કાગ' + ‘હું હું.'] (લા.) એક જાતની રમત, ઘંટીખીલડા (રમત)