Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 515

કઠી
.) ,
રવું.
એ ક
?જુ
છે
કંકુલ (કટુલ પું. એક જાતનો છોડ, બીલવતી અનનાસકંઠ-ગીત (ક-) ન. [સં.] મેઢેથી ગાઈ બતાવાતું ગીત કઠું (કટ્ટ) ન. ગાય ભેંસનું વિચાર્યા પછીનું જાડું ચીકણું કંઠ-ગ્રંથિ (કઠ-ગ્રથિ) સ્ત્રી, સિ., પૃ.] ગળામાં આવેલી દૂધ, ખરઢ, ખીરુ. (૨) (લા.) વિ, મિજાજી, આકરું, કડક, એક ગાંઠ, “થાય-પેઈડ ગ્લૅન્ડ’ ઉગ્ર, જલદ સ્વભાવનું. (૩) ક્રોધી
કંઠ-તાલવ્ય, કંઠતાલ (કચ્છ-) વિ. [સં.] કંઠ અને તાળવું કંદિયા (કટ્ટ) જુએ “કંટુડિયા.”
એ બેઉ સ્થાનમાંથી ઉચ્ચારતું (એ અને “એ” સ્વરે, કંધિ (કટ્ટ, જુઓ “કંટુડિયે.”
તથા “એ' વિવૃત). (વ્યા) કંટેવાળે (કટ) જુએ “કંટીવાળો.”
કંઠ-દ્વાર (કચ્છે) ન. સિં] ગળાની લાળીવાળી બારી (જેમાંથી કંટેસરી (કચ્છે) સ્ત્રી. [સં. વચ્છ દ્વારા] ગળામાં પહેરવાના હતા તેમજ ખાવું-પીવું તે તે નળીમાં જાય છે અને એડએક દાગીને, કંઠે પહેરવાની સેર
કાર ઘચરકા વગેરે બહાર આવે છે.) કટેરિયું (કોડિયું) ની કચરો પંજો નાખવાને ખાડે, કંઠ-નલિકા (કચ્છ) સ્ત્રી. [], કંઠ-નળી (ક) શ્રી. સિં. ઉકરડાને ખાડો. (૨) હગણખાડ
+ જુઓ ‘નળી.”], કંઠ-નાળ (કર્ક-નાય) શ્રી. [સં. એ કરેલી(-ળી) (કપ્ટે-) , [દે. પ્રા. 7િ] કંકોડાને નાળ.'] ગળાની નળી (ફેફસાંમાં હવા લઈ જનારી) ચોમાસામાં વગડામાં થતો વેલે
કંઠ-નીલક (કઠ) ૫. [સં] મશાલ, માટે દીવે કરેલું(-ળું) (કચ્છે) ન. 1પ્રા. ટુલ્સ-] કંટેલી-કંકોડીનું મંડપટલ(ળ) (કર્ડ-) ન. [સં] કરોટિ-તલના મધ્ય ભાગમાં ફળ, કેકેડું [પ્રકારને ફળ ન આપતે એક વેલે આવેલ એક ભાગ મિઢે વાત જવાની પ્રક્રિયા કંટેલ(-) (કચ્છે) ; જિઓ “કંટેલું.] કકડાના કળ (કષ્ટોળ) ૫. (જુઓ “કંટેલું.'] કંકોડીના મૂળનો ભૂકો કંઠ-૫ાક (કઠ-) ૫. [સ.] ગળાને સે કળી (કટ્ટોળી) જુઓ કંટેલી.”
કંઠ-પાઠ (કચ્છ) . [સં.) યાદદાસ્તથી મેઢે કરવામાં આવેલું કંટાળું (કપ્ટેળું) જુએ “કંટેલું.'
બેલી જવું એ, મુખ-પાઠ, રેસિટેશન' (અ. રા.) કળે (કષ્ટોળ) જુએ “કલો.'
કંડ-પાશ (કર્ક-) ૫. [સં.] ગળાને ફાંસલે કં ટ્ટ (કટ્રાકટ) ૫. [એ. કેન્દ્રકટ] ઊધડું કે ઈશારે કંઠ-પિંઢ (કચ્છ-પિ૩) ૫. [સં] જુઓ “કંઠ-ગ્રંથિ.” રાખેલ કામ. (૨) એવું કામ કરવાની કબુલાત
કંઠ-બંધન (કઠ-બન્ધન) ન. [સં.] ગળે બાંધવાનું વસ્ત્ર કંટાકટર (કમ્રાટર) ડું [એ. કોન્ટેકટ૨] કમ્રાટ કંડ-ભૂષણ (ક૭-) ન, કંડ-ભૂષા (ક8) સ્ત્રી. [સં.] ગળે રાખનાર માણસ, ઈજારદાર
પહેરવાનું છે તે ઘરેણું કંટાટ (કસ્ટાટ) જુએ “કંટ્રાકટ.” [ઓ “કંટ્રાક્ટર.' કંઠ-મણિ (કઠ) ૫. [સં.] ગળાના ઘરેણામાંને હીરે. (૨) કંટટી (કમ્રાટી) ૫. [ઓ “કંટ્રાટ' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] (લા.) હૈડિયે. (૩) અત્યંત પ્રિયજન. [ ન્યાય (રૂ. પ્ર.) કંટલ (કર્મલ) . [.] અંકુશ, કાબુ, નિયમન
ગળામાં જ હીરે પહેર્યો હોય અને બહાર શેાધ્યા કરે એ કંઠ (કચ્છ) પં. [૪, ૫, ન.] ગળું, ગરદન, (૨) હેડ. કંડ-માધુર્ય (કઠ) ન. [સં.] કંઠમાંથી નીકળતા સવ૨ની (૩) નિકટતા. (૪) (લા.) કંઠમાંથી નીકળતો અવાજ, મધુરતા, અવાજ ની મીઠાશ [(૨) જુએ “કંઠમાળ.” સાદ, સ્વર, ઘાંટે. [૦ ખૂલ (રૂ.પ્ર.) બહુ સારો અવાજ કંડ-માલ-ળ) (ક) સ્ત્રી. સિં.] ગળામાં પહેરવાની માળા. નીકળવે. ૦ નીકળ ૦ ફટ (રૂ.પ્ર.) ગળાના અગ્ર કંઠમાળ (કઠ-) સ્ત્રી. સિં. ૧૭-માથા] ગળામાં માળાના ભાગમાંને હૈડિયે બહાર નીકળ. ૭ બેસ (ગૅસ), આકારને ચાંદાં પડવાને એક ઝેરી રેગ ૦ બેસી જ (-બૅસી-) (રૂ. પ્ર.) કંઠમાંથી અવાજ ખુબ કંઠ-માળા (કચ્છ-) જુએ “કંઠમાલા.” ધીમેથી નીકળે એવી સ્થિતિ થવી, સાદ બેસી જવો. બંધ કંઠરોગ (કચ્છ) ૫. [સં] ગળાની અંદર થતો એક રોગ , થવે (-બધ-), ૦ રૂંધા (રૂ. પ્ર.) શ્વાસને રેધ થા. કંઠ-રાધ (કઠ-) . (સં.] ગળું બંધ થઈ જવાને રોગ (૨) તકરારમાં હારી જવું. ૦ ભરા (રૂ.પ્ર.) ગદગદ થઈ કંડારહિણી (કચ્છ.) સ્ત્રી. સિં] ગળાને એક ચેપી રોગ જવું. ૦ સુકા (રૂ.પ્ર.) કંઠે શેષ પડા, તરસ કે તાવ કંઠ-લન (કઠ-) વિ. [સં.] ગળે વળગેલું વગેરેથી ગળામાંનું થક સુકાઈ જવું. કે કરવું (રૂ.પ્ર.) કંક-વતી (કઠ) વિ. [સં., ૫] કંઠમાં-ગળામાં રહેલું. (૨) ગેખી નાખવું, યાદ કરી નાખવું. -કે કાંટા પઢવા (રૂ.પ્ર.) (લા.) જવાની અણી પર આવેલું કંઠ સુકાવે. (૨) કંઠમાંથી અવાજ ન નીકળ. -કે પ્રાણુ કંઠ-વસ્ત્ર (કઠ-) ન. [સં.] ગળાનું લૂગડું, ગલ-પટ્ટો આવ (વા) (રૂ.પ્ર.) ગભરાઈ જવું. (૨) બહુ મુશ્કેલીમાં કંઠ-વાઘ (કઠ) ન. [૪] સ્વર પૂરીને વગાડાય તેવું વાદ્ય આવવું. (૩) મરવા જેવું થયું. -કે તેવું (રૂ.પ્ર.) મુખપાઠ (વાંસળી શિંગી રણશિંગું પા શરણાઈ વગેરે) હેવું. ખુલ્લો કંઠ (-ક8)(રૂ.પ્ર.)ચેખો રમ્ય અવાજ કે સાદ. કંઠ-શલ્ય (કણ્ડ-) ન. [સં.) ધાસનળીમાં ભરાઈ ગયેલી જાકે કંઠ (-કઠું) (રૂ.પ્ર.) ઘરો અવાજ, ઝીણે કંઠ બહારની વસ્તુ (-ક8) (રૂ.પ્ર.) તીણે અવાજ. મધુર કંઠ (-કઠ) (રૂ.પ્ર.) કંઠ-શેષ (ક8-) પં. [સં.] શ્રમ તાવ વગેરેથી ગળામાં પડતું મેહક અવાજ] .
સુકવણ. (૨) એક જાતને પિત્તરોગ કંઠ-કુજ (કઠ) ૫. [સં.] ફેફસાંના પડને વરમ, “કુરસી' કંઠ-શ્રી (કઠ) સ્ત્રી. [સં.] ગળામાં પહેરવાને સેનાને એક કંઠગત (કઠું-વિ. [સં](લા.) મુખપાઠ થઈ ગયેલું, કંઠસ્થ જડાઉ દાગીને