Page Text
________________
આર૨
૨૨૭
આરસી-ઈહલો
એ આરબ
તંત્ર
કાંટો (જેનાથી એ લડતી વખતે એકબીજાને ઘાયલ કરે છે) કથા આપતું પર્વ, વનપર્વ. (સંજ્ઞા.) આર* . [સં; વળી જ “આરારૂટ'.] કપડાંને અને એના આરત-તિયું,-તુ) વિ. [સ. માતૈ] પીડાયેલું, સારી તાણાવાણાને અક્કડ બનાવવાને માટે વપરાતે આરારૂટ રીતે સંકટમાં આવી પડેલું. (૨) ભીડમાં આવી પડેલું, (જવાર ઘઉં ચાખા શિંગોડાં વગેરેના લેટને બનાવેલો (૩) આતુર
[ભીડ, જરૂરિયાત પદાર્થ, કાંજી, ખેળ
આરત? (ત્ય) સ્ત્રી. [સં. મારિં] પીડા, સંકટ, દુઃખ. (૨) આર પું. પાણીને વેગ, તાણ
આરતિયું' વિ. જિઓ આરત" + ગુ. “યું’ સ્વાર્થ ત. આરકાટી પું. સુકાની [મહેરાબ પ્ર.] જઓ આરત'.
[નાની આરતી આરકે ન. [એ. “આ + ગુ. “ઉત..] કમાન. (૨) આરતિયું ન. [જ “આરતી’ + ગુ. “યું’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] આરકૂટ ન પિત્તળ. (૨) પિત્તળનું ઘરેણું
આરતી સ્ત્રી. [સં. માતંત્રિકા->પ્રા. મારામ-ન.] થાળી અ-રક્ત વિ. [સં] રતુમડું. (૨) જોઈ શકાય તેવા રંગપટ- કે આરતિયામાં ઘી કે તેલની વાટ કે વાટે સળગાવી દેવ(પેક ટ્રમ)ના રાતા રંગ નીચે આવેલ “ઈન્કા-રેડ'. (૩) સારી મૂર્તિ સમક્ષ વર્તુલાકારે ફેરવવાની ક્રિયા. (૨) આરતી ઉતારવાનું રીતે નેહવાળું
[એક તાવ, “કાર્લેટ ફીવર' સાધન, આરતિયું. [૦ લેવી (રૂ. પ્ર.) આરતી ઉપર હથેળી આરત-જવર કું. [૪] શરીર ઉપર લાલ ચાઠાં દેખાય તેવો ઊંધી રાખી એ શીખ પિતાના માથે ચડાવવી] આરક્ત-તા સ્ત્રી. [સં.] રતાશ, લાલાશ. (૨) આસક્તિ આરતી-ટાણું ન. [ + જુઓ 'ટાણું'.], આરતી-વેળા [ + આરગણું, ન. [જુઓ “આર' દ્વારા. આર, મોચીનું એ સં. વે] દેવ-દેવીની આરતી કરવાનો સમય ચામડાં સીવવાનું ઓજાર, ટેચણું
આરંતુ જુઓ “આરત. આરજ, જી. [અર. આ ] ઇચ્છા, વાંછા, તમન્ના. (૨) આરથી પું. હાથીના કુંભથળની નીચેનો ભાગ. (૨) રક્ષણ ઉમેદ, આશા. (૩) આતુરતા, તીવ્ર ઇચ્છા
આરદરા, આરકા ન. [સં. માતૃ સ્ત્રી.] એ નામનું છઠું આરજ-મંદ (મન્દ) વિ. [+ ફા.] આરજુવાળું
આકાશી નક્ષત્ર, આદ્ર નક્ષત્ર, (સંજ્ઞા.) આરજેરિયા સ્ત્રી. બારીક તારવાળું ઊંચી જાતનું ઊન (મચ્છુ- આરનાલ, ૦૪ [.] કાપડને અને એના તાણાવાણાને કાંઠામાં એવું થાય છે.)
[કરેલું અક્કડ બનાવવાને માટે આર આરઝી વિ. [અર.] બનાવટી, નકલી. (૨) સમાંતર ઉભું અરબ ૫. [અર. અરબ ] અરબસ્તાનના વતની આરઝી–હકુમત સ્ત્રી. [+ જુઓ ‘હમત’.] સમાંતર રાજકીય આરબ(7ખ્ય) સ્ત્રી. [જુઓ ‘આરબ દ્વારા ] આરબ સ્ત્રી
આરબી [અર. અબી) એ અરબી'. આરટવું અ.ક્ર. અટવાવું, આંટીમાં પડવું, ગુંચવાવું. (૨) અરબ્ધ વિ. [.] આરંભેલું, શરૂ કરેલું. (૨) ન. ચાર સ.ક્રિ. અટકાવવું, શેકવું, થંભાવવું. આરટાવું ભાવે, કર્મણિ, પ્રકારે માંહેનું તરત ફળ મળે તેવું કર્મ (બીજો ત્રણઃ સંચિતજિ. આટાવવું છે., સક્રિય
ક્રિયામણ-પ્રારબ્ધ) આટાવવું, આટાવું જ “આરટમાં. [વનસ્પતિ આરબ્ધ-કર્મ ન, [ ] એ સંજ્ઞાવાળું એક કર્મ આરટ-કેરટ ન. બેરડી અને કેરડા જેવી એક કાંટાળી અરભરી સ્ત્રી. [સં.] રૌદ્ર અને બીભત્સ રસ પ્રસ્તુત કરતી આર-બેર ન. ગ્રિા.] બેરડી જેવું કાંટાળું જંગલી ઝાડ નાટથગત એક શૈલી. (કાવ્ય)
[સેસરું આર-ભેર વિ. જેવું તેવું, ગમે તેવું. (૨) ન. કલબલ, આરપાર ક્રિ. વિ. [સ.] આ પારથી પેલે પાર સુધી. (૨) ન સમઝાય તેવી બાલી
અરમાર સ્ત્રી. [પોચે. આર્માદા] લડાયક વહાણેને કાલે, આરવું અ.કિં. [સં. મા-૨ ) પ્રા. માર૩, પ્રાં. તત્સમ] અરમાર. (૨) મનવાર, લકકરી વહાણ કે સ્ટીમર ગળામાંથી મેટે અને બેસરે અવાજ કાઢી ગાવું. (૨) આનરવ પું. [સં.] અવાજ, બૂમ, રાવ. (૨) પક્ષીઓને (હેરનું) બરાડવું, ગાંગરવું. આરટવું ભાવે, કેિ. આરટાવવું કલબલાટ , સ. કિ.
આરવણુ સ્ત્રી. [ગ્રા.] માફી માગવી એ, આજીજી અરઢાવવું, આરટલું જ એ “આરડવું'માં.
અરવ(-વાં) જુએ “અરવાં'.. આરદિયું ન. [એ “આરડવું + ગુ. “યું” ક.] ડાકલું અર (અ૨) સ્ત્રી. બહુ ખાધાથી પેટમાં થતી અોછી વગાડતી વેળા રાવળ લેકથી ગવાતું ગીત
આરવેલ () સ્ત્રી. સમુદ્રકાંઠે થતી એક વિલ, દરિયાવેલ આરડી ઢી. એક જાતની વનસ્પતિ
આરસ ૫. [સં. મારી>પ્રા. નાગરિ], ૫હાણ (પાટણ) અરણકારણ ન. [સં. “IT'નું ગુ. બેવડું રૂપ] બહાનું, પું. [+સં. પાષાણ>પ્રા. પાલા, પઢા] એક જાતનો કિંમતી નિમિત્ત, મસ. (૨) (લા.) આનાકાની
ઇમારતી પથ્થર, સંગેમરમર
ફિરસબંધી આરણિયે પું, આરણ સ્ત્રી. આડણી, ચકલો
આરસ-બંધી (બધી સ્ત્રી. [+ ફા. અંદીને સરકારી] બારણું–ણયું) . વગર થાપેલું સૂકું પિચકું, અડાયું છાણું આરસી શ્રી. સિં મારા પ્રા. મામરિસિ] નાને બારક વિ. [સ.] અરણ્ય-વનને લગતું, વગડાઉ, (૨) અરીસે
[અરીસા બનાવનાર કારીગર અરણ્યમાં રહેનારું, વનવાસી. (૩) ન. વેદિક સાહિત્યમાં આરસીગર, રે ધું. [+ફા. પ્રત્યય + ગુ. એ' સ્વાર્થે ત...] બહાણ ગ્રંથાના ભાગ તરીકે અરોમાં થયેલી ચર્ચાવિચારણા- આરસી-છલ પું, [ + જઓ “છ”.], આરસી-છા ન. નો તે તે ગ્રંથ. (૪) મહાભારતનું ત્રીજું પાંડવોના અરણ્યવાસની [ + જ “છાપું'.] જેમાં ખાપ (આભલું) જડેલ હોય તેવી
અરબી [અર
ક ચવવું. (૨)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |