Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 231

અંબાડ
૧૮૬
અંશગુલ અંબાડ
તેજાબ બને છે: “કસૅલિક ઍસિડ') [ભાગ, પચેટી અંબા જએ ઉપર “અંબાટ.”
અંબે-ભે)ઈ(અમ્બો(મે)ઈ) સ્ત્રી, આંતરડાને દંટી નીચે અંબા પું, આંખમાં આકરી દવા નાખ્યા પછી અમુક અંડાળું વિ. [જઓ અંબોડે' + ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] (લા.) વખત સુધી પહોંચતી એની અસર, એનાથી ચડતો સેજે. અબડાની જેમ આંટા લઈ ગયેલાં શિંગડાંવાળું (પશુ) (૨) ગડગુમડ કે જખમની આસપાસ ચડી જતે સેજે, અંબે (-અબેડે) ૫. [, પ્રા. મામોઢ ] માથા તાડ. [૦ ચહ(૮) (રૂ.પ્ર.) સેજાને તાડ લાગવો] ઉપરને સ્ત્રીને કેશકલાપ, વિણી
[પ્રકારનું ગીત અંબા (અખાડ) સ્ત્રી, એક જાતનું ઝાડ
અંબે (અખેડે) ૫. ફ દડી ફરતાં ગાવાનું એક અંબાડિયું (અમ્બા-) ન. છાણાંને ઢગલો, મઢવો અળવું સ. કે. [પ્રા. મંત્ર દ્વારા] ખટાશ આવી, ખાટું અંબાડિયું (અસ્મા-> સળગતું લાકડાનું બાયણે, ઊંબાડિયું બનાવવું અંબાડી (અમ્બાડી) સ્ત્રી. એક જાતની સુશોભિત રંગો- એળિયું જુએ “આંબળિયું'. વાળી વનસ્પતિ, “હાઈબિસ્કસ કેબીનસ’
અંભ (અભ્ય) ન. [સં. એમણ ] પાણી અંબાડી (અમ્બાડી) સ્ત્રી. [અર. અમારી–ઈમારી-અય્યારી.
અંભા (અબ્બા) કે.પ્ર. [રવા.] ગાય-વાછરડાંઓને ભાંઅમાર' નામના વ્યક્તિ વિશે ઊંટ ઉપર બેસવા કરેલી
ભરવાને અવાજ બેઠક. પાછળથી–] હાથી ઉપર બેસવા માટે કરવામાં આવતી અભાઈ (અમે) જ એ અંબોઈ.” લાકડાની બેઠક
[અંબાડીમાં બેઠેલું અભા-જ (અમે) ન. [૪.] જ એ “અંબુ-જ'. અંબાડી-નશીન (અબડી-) વિ. [ઓ “અંબાડી' + ફ.]
અંબેધર (અમ્મા-> ૫. [સં.] મઘ. (૨) ન. વાદળું અંબા (અબડું) ન. [જુઓ “અંબાડે’.] અંબાડા નામના સંભધિ,નિધિ,-રાશિ (અમે-) [સં] જુએ “અંબુ-ધિ'. છોડનું ફળ
અંભેરુહ (અભે-) ન. [સં.] જુઓ અંબુ-જ.” અંબ૨ (અખાડો) ૫. (સં. મwાત50 ફળ આપનાર અંશ (અંશ) ૫. [સં.1 ભાગ, હિસ્સો. (૨) વર્તેલને એક છોડ. (૨) એ નામની એક ભાજી
૩૬૦ મો ભાગ, હિંગ્રી'. (૩) ગરમી માપવાનો એકમ, અંબાર છું. [અર. અમ્બાર—ખાડામાં-ટોડીઓ–પવાલી- “ડિગ્રી'. (૪) અપૂર્ણા માં લીટી ઉપર એક કે જે લીટી એમાં રાખવામાં આવતો અનાજ ને ઢગલો] (લા.) મેટા નીચેના અંકને અમુક ભાગ બતાવે છે.) (ગ.) (૫) વાદી ઢગલે. (૨) કોઠાર, ભંડાર
જ હોવો જોઈએ તેવો ગ્રહ નામક સ્વર. (સંગીત.) અંબાવવું, અંબાવું એ “આંબવું'માં.
અંશક (અશક) ૫. [સં.] નાને ભાગ, નાનો હિસ્સે. અંબાવું અ.ક્રિ. [,મસ્જ>પ્રા. મંત્ર ઉપરથી ના. ધા. પ્રા. (૨) ભાગિ, હિસ્સાદાર. (૩) રાશિચક્રને ૩૦ મે ભાગ, તત્સમ ખટાશથી દાંત વગેરેને ખટાશ ચડવાની ક્રિયા થવી. (જ.) (૨) (લા.) બહુ ઉપયોગથી ઢીલા થઈ જવું, એચાઈ જવું અંશતઃ (અંશતઃ) કિ. વિ. [.] કકડે કકડે, ઘડે થોડે અંબાષ્ટમી (અખા-) સ્ત્રી. [સં. સ્વ + અg] પૌષ ભાગે. (૨) કાંઈક અંશે, થોડે ભાગે
સુદિ આઠમ (એ દિવસે અંબાજીની જયંતી મનાય છે તેથી) અંશ-ભાગ (અશ- વિ. [સં. પું.] ભાગ લેવાના અધિ અંબિકા (અબિકા) સ્ત્રી. [સં.] અંબામાતા. (સંજ્ઞા). (૨) કારવાળું, હકદાર કુરુરાજ ધૃતરાષ્ટ્રની માતા. (સંજ્ઞા.)
અંશ-ભૂત (અશ-) વિ. [સં.] ભાગરૂપે રહેલું અંબિકેય (અમ્બિકેય) . [સં.] અંબા-પાર્વતીને પુત્ર–ગણેશ અંશમાત્ર (અશ-) વિ. સિં.] ઘોડું, લેશ, સહેજ અને કાર્તિકેય. (સંજ્ઞા) (૨) અંબિકાને પુત્ર રાજા ધ્રુતરાષ્ટ્ર. અંશ-રૂ૫ (અશ-) વિ. [સ.] અમુક અંશ હોય તેવું (સંજ્ઞા.).
અંશ-રેખન (અંશ-) ન. [સં.] જુઓ નીચે અંશાકને. અંબુ (-અબુ) ન. [સં. પાણી
અંશ-શ્રેઢી (અશ-) સ્ત્રી. [સં.] જે રકમનાં ગમે તે ત્રણ અંબુ-જ (અબુજ) ન. [સં.] (પાણીમાં જેની ઉત્પત્તિ છે તે) અનુક્રમે આવતાં પદો પૈકી પહેલા અને ત્રીજા પદનું ગુણેકમળ, પદ્મ (દિવસે ખીલતું). (૨) ઈન્દીવર (રાતે ખીલતું). તર પહેલા અને બીજાના તફાવત તથા બીજા અને ત્રીજાના (૩) ખેતર(૪) શંખ
[વાળી સ્ત્રી તફાવતના ગુણોત્તર બરાબર થાય એવી સંખ્યા, “હાઅંબુજ-નયની (અખૂજ-) શ્રી. [સં.] કમળના જેવાં નેત્રો- નિકલ પ્રેગ્રેશન'. (ગ) અંબુજા (અબુજા) સ્ત્રી. [સં.] લમી
અંશાત્મક (એશા-) વિ. [ + સં. સમન્ + ] અંશરૂપ અંબુજ-તત્વ (અખૂજ-) ન. સિં] આદુંવાયુ, “હાઈડ્રોજન' અંશાત્મા (એશા-) પું. [ + સં. મારા] ઈશ્વરી ગુણવાળે અંબુદ કું. [સં.] મેઘ. (૨) ન. વાદળું
જીવ અંબુધિ, –નિધિ, -રાશિ છું. [સં.] સાગર, સમુદ્ર અંશાવતાર (શા) ૫. [+ સં. અવતાર ] ઈશ્વરની અધૂરી અંબુ-રુહ (અબુ-) ન. [સં.] જુઓ “અંબુ-જ'.
કળાવાળો દિવ્ય શક્તિધારી અવતાર (પરશુરામ' વગેરે અંબુ-વાહ (અબુ-) . [સં] જુએ “અંબુદ.”
વિષ્ણુના અવતાર ) અંબેમત (અબે) કે.પ્ર. [સં. જાતર નું ગુ. રૂ૫] અંશાંકન (અશાન) ન. [+ સં. મન ] ગરમી અને ઠંડી અંબા માતાજીને ઉદેશી કરાતે ઉગાર
માપવાના યંત્ર પર પડાતા રેખાંક, અંશ-રેખન અંબાટી (અટી) શ્રી. એક જાતની વનસ્પતિ (એનો અંશગુલ (અશાહુગુલ) વિ. [ + સં. મારું] હાથના ખુલ્લા