Page Text
________________
ઠામ ઠામ ૨૨
કહું ઠામ ઠામ (ઠામ-ઠામ્ય) ક્રિ. વિ. [જ “ઠામ,"-ર્ભાિવ બીજામાં નાખવું એ. (૨) (લા.) ફુરસદ, અવકાશ
+ જ, ગુ. ‘ય’ સા. વિ., જન પ્ર.] ઠેકાણે ઠેકાણે, દરેક સ્થળે ઠાલવવું એ “લવવું.' ઠામ-ઠી-હીં કરું ન જિઓ “ઠામ' + “ઠી-(-ઠીં કરું.'] હાલા-મહું ફ્રિ. વિ. [જુએ “ઠાલું,'-દ્વિર્ભાવ ] કારણ વિના, માટીનાં ઠામ-વાસણ. [-ર ઉપાડવાં (૨. પ્ર.) ઉચાળા નિર્ધક, કામ વિના, નાહક, અમથું અમથું ભરવા, ધરવખરી ઉઠાવી બીજે લઈ જવી]
કાલિયાળ (-ળ્ય) સ્ત્રી. [જ “ઠાલું' + ગુ. ઈયું “આળ' ઠામઠેકાણું ન. [જ “ઠામ' + ઠેકાણું,' સમાનાર્થી ત. પ્ર.] જેને સંતાન નથી થયું તેવી સ્ત્રી, વંધ્યા, વાંઝણી દ્વિ ભવ. ] ઠેકાણું, પત્તો, સરનામું
કલિયું ન. [જ “ઠાલું' + ગુ. “યું” તુ. પ્ર.] કપાસનું રૂ ઠામડું-શું ન. [ જુઓ “ઠામ' + ગુ. “હું”“ણું” સ્વાર્થે કાઢી લીધું હોય તેવું કાલું, ઠાલું ત. પ્ર. ] જુઓ “ઠામ' (લઘુતા-અર્થે).
કાલી સ્ત્રી. એ “ઠાલું' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] કેકડી ઠામ-૫(૫)લટો છું. [ઓ “ઠામ” + “પ(-પાઈલટો.'] વીંટવાની ખાલી જંગળી
ઠામ-બદલે પૃ. [ + જ બદલે,”] ઠેકાણાને બદલો ઠાલું વિ. દિ. પ્રા. ટટ્ટ-] નિર્ધન, ગરીબ. (૨) ખાલી, ઠાકું ક્રિ. વિ. [ઇએ “ઠામ' દ્વારા.] ઠામ પણ ન અંદર કશું ન હોય તેવું. (૩) નિરર્થક, કારણ વિનાનું. (૪)
રહે તે પ્રમાણે, તળિયા-ઝાટક, તદ્દન, સાવ, નિઃશેષ વાસેલું ન હોય તેવું. (૫) ન. ૨ કાઢી લીધેલું કપાસનું ઠામ-ઠામ (-મ્ય) કિ. વિ. [ જ “ઠામ,’-દ્વિર્ભાવ, પૂર્વ કાલું, ઠાલિયું. (૬) દોરા વીંટવાના કામમાં આવતી સુંગળ. શબ્દમાં સા. વિ., “એ” અને ઉત્તર શબ્દને (લઘુપ્રયન) [ઠમ (રૂ. પ્ર.) તદ્દન ખાલી]
” પ્ર. ], ઠામ-ઠામ (-મ્ય) ક્રિ. વિ. એિ “ઠામ,- ઠાલું માલું વિ. [જુએ “ઠાલું,'–દ્વિભવ.] જએ “લા-મલું. દ્વિર્ભાવ + ગુ. ‘ય’ સા. વિ. ને પ્રત્યય.] દરેક ઠેકાણે, હાલે વિ. જિઓ “ઠાલું' દ્વાર.] ઓ “ઠાલું(૧ થી ઈ.” ઠામ ઠામ
(૨) ન. જુઓ “ઠાલું(પ-૬). ઠાર ૫. [ સં. ૨થા ધાતુ > પ્રા. ઠા નો વિકાસ] ઠામ, ઠાવકાઈ સ્ત્રી. [જ એ ઠાવકુ' + ગુ. “આઈ'ત, પ્ર.], પણ ઠેકાણું. [૦ કરવું, મારવું, ૦ રાખવું (ઠાર- (રૂ. પ્ર.) ન. [+ ગુ. પણ ત. પ્ર.] ઠાવકાપણું સંપૂર્ણ રીતે હથિયારથી મારી નાખવું. ૦ થવું (રૂ. પ્ર.) ઠાવકું વિ. સફાઈવાળું, સારું, સુંદર, સરસ. (૨) (લા) એ રીતે માર્યા જવું
તુષાર. (૩) ઠંડી હવા ડા, શાણું. (૩) મીઠું, મધુરું. (૪) ગંભીર વિચારવાળું ઠાર છું. [ જુઓ “કરવું' દ્વારા.) એસ, વલ. (૨) ઝાકળ, ઠાંગરવું અ. જિ. [રવા.] ટાઢે ઠર છું. (૨) વરાળ નીકળી દ્વારક૧ વિ. [ જ એ “ઠારવું' + ગુ. “અક' ક. પ્ર.] ઠારનારું જતાં ઠરી જવું. ઠંગરાવું ભાવે,, ક્રિ. ઠગરાવવું સક્રિ. ઠાકર (ક) શ્રી. [ જ “ઠારવું + ગુ. “અક' ક. પ્ર.] કાંગારું. હું ન. પીરસેલું ભાથું (કઈ ક અરૂચિને ભાવ) ટાઢક, નિરાંત, શાંતિ
કાંગું - જુઓ “ઠાણું.-૨ ઠાર છું. [જ ઠારક' + ગુ. ‘આ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.) (લા.) ઠાંગું-ઠળિયું વિ. [જ એ “ઠણું”+ “ઠળિયું.'] અડધું પડધું શાંતિ, નિરાંત ૦ ઠાર (રૂ. પ્ર.) સંતોષ આપવો] ચડેલું-પાકેલું
[વાસણ) ઠાર ઠાર (ઠારથ-હારથ) ક્રિ. વિ. [જ “ઠાર,” -દ્વિર્ભાવ + ઠાંક . માટે ત્રાંસ (પહોળું ઊભા કોઠાનું થાળ જેવું
સા. વિ., ને ‘ય’ પ્ર. બેઉને ] જ “ઠામ ઠામ.' કાંઠ? વિ. રસ વગરનું સૂકું કારણ ન. [.જઓ “ઠારવું' + ગુ. “અ” . પ્ર. ] ઠારવાની કાંડ ન. પથ્થરને ટુકડે કિયા
કિવી નમી જાય તે બિંદુ, હાર-બિ૬ ઠાંકડિયાળ (ય) સી. જિઓ “કાંઠડી' + ગુ. “યું'-આળ” કારણ-બિંદુ (-બિન્દુ) ન. [ + સં., પૃ.] જે અંશે પ્રવાહી છે. પ્ર.] કાંધની બંને બાજ બબ્બે ભમરી હોય એવી કારણું ન. [ જુઓ “ઠારવું’ + ગુ. “અણું' કુ. પ્ર. ], કારપ ડાની એબ, ઠાઠડી (ગ) સી. [ જ “ઠારવું' દ્વારા “ઠાર થઈ + ગુ. “પ” ઠાઠડી સી. નાની થાળી. (૨) ઘોડાની એક એબ ત. પ્ર.] ઠારવું એ, ઠારણ. (૨) શીતળતા
ઢાંકવું ન. મગની દાળ અને બાજરીનું ભરડકું કાર-પેટી . [જ “ઠારવું' + ‘પેટી.”] ડું રાખવાની કાંડ-કરા પું, બ.વ. [રવા.] કાળજીને અભાવ, બેદરકારી પિટી કે કબાટ, ‘મિજરેટર,’ ‘કીઝ'
ઉપેક્ષાવૃત્તિ ઠાર-બિંદુ (-બિન્દુ) ન. [જ “ઠારવું + સે, મું.] જુએ કાંકરો . વાસણ વેચનાર કંસારો ઠારણ-બિંદુ'
[(લા.) માર-પછાડ, ઝપાઝપી ઠાંઠા-વટી સ્ત્રી, જિએ ‘કાંઠું' + સં. ટ્ટિામા “વટ્ટિકા. ઠાર મઠોર (ઠારથ-મઠારથ) સ્ત્રી. જિઓ “ઠારવું' + “મઠેરવું.”] ગાડી-ગાડાના ઠાંઠામાં વપરાતી લોખંડની પટ્ટી કાર-વાઘ ૫. [ જાઓ ઠાર' + “વાઘ.” ] ઠારમાં–બરફમાં ઠાંઠિયું' વિ. [જ એ “કાંઠું' + ગુ. “યું” ત. પ્ર.] (લા.) રહેનારો વાધ
ધીમી ગતિએ ચાલનારું. (૨) લુચ્ચું, ધૂર્ત [કાંડું.' ઠારવું જ એ “ઠરયું માં,
ઠાકિયું ન [ જુઓ “કાંઠું' + ગુ. ઈયું' .ત. પ્ર. ] જુઓ ઠારે ઠાર (-૨) . વિ. [ જ “ઠાર," દ્વિર્ભાવ] + સા. ઠાંઠું ન. ગાડાને પાછલે ભાગ. (૨) કેડને પાછલો ભાગ.
વિ, ને ‘ય’ પ્ર.] જુઓ ઠાર ઠાર’–‘ઠામ ઠામ.” (૩) પાઘડીને ઉપલો ભાગ, (૪) હાદપિંજ૨. (૫) બાજરીઠાલવણ ,, -ણું ન. [ જુએ “ઠાલવવું + ગુ. “અણુ- માં થોડાક ઘઉં નાખી ખાંડવા-ઝાટકથા પછી છાસમાં “અણું' કુ. પ્ર.] ઠાલવવું એ, એક વાસણ કે ઠામમાંથી નાખી રાંધેલી વાની. (૬) કરડુ દાણે. [ ૭ કરવું (રૂ.પ્ર)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |