________________
२०३२ शब्दरत्नमहोदधिः।
[संसृति-संस्थान સંસ્કૃતિ સ્ત્રી. (સ+કૃ+વિત્ત) સંસાર, પ્રવાહ, સંગતિ, | સંમતવિ . (સંસ્કૃત વાસી વિસ્તક્ષ) સંસ્કૃત
જોડાવું તે, લૌકિક જીવન, સંસાર ચક્ર લિંક માં પાતરિ | ભાષા.- “શ્રતો હિતોપવેશોડવું પરિવં સંસ્કૃતવિસ્તy''संसृतिगर्तमये-भामिनी ४।३२।।
હિતોપદેશે | સંસ્કારી ભાષા, શુદ્ધ બોલી. સંસૃષ્ટિનું છું. (સંસ્કૃષ્ટનેન, નિ) વારસાની વહેંચણી | સંસ્કૃત્રિમ ત્રિ. (ન++વિત્રમ) શુદ્ધ કરેલું, સંસ્કાર કરી જુદા થઈ ફરી એકઠા થયેલા ભાઈઓ વગેરે- પામેલું, કેળવાયેલ, શુદ્ધ. संसृष्टिनं संसृष्टी सोदरस्य तु सोदरः । दद्याच्चा
સંતર . (સમ્+સ્કૃ+મ) શયા, બિછાનું.पहरेदंशं जातस्य च मृतस्य च-याज्ञ० दायतत्त्वम् ।
नवपल्लवसंस्तरे यथा रचयिष्यामि तनुं विभावसौસંસેવન ન. (સ+સે+ન્યૂટ) સેવવું તે, ચાકરી કરવી તે.
HTo ૪ રૂ૪. પાંદડાં વગેરેની શાખા. સંવિત ત્રિ. (સ+સે+વત્ત) સેવેલું, ચાકરી કરેલ.
સંતરશયન ત્રિ. (સંતરે શેતે, શનિ ) પથારીવશ, સં ન્દ્ર ત્રિ. (સ++ઝૂ) સંસ્કાર કરનાર, રાંધનાર,
પથારીમાં સૂનાર. તૈયાર કરનાર, સિદ્ધ કરનાર, સ્થાપન કરનાર.
સંતથિ ત્રિ. (સ+ર્તમ+વત્ત) થંભેલ, અટકેલ, સ્થિર સંક્ષર, સંજિયા સ્ત્રી. (સ++9/સ++
થયેલ, સ્તબ્ધ થયેલ. +ટા) હયાત ગુણોમાં બીજા ગુણો સ્થાપવારૂપ
સંસ્તવ . (સમ્+સ્તુ+ન) ઓળખાણ, પરિચય. પ્રયત્ન. સંસ્મરણ.- સંસ્કારHIત્રનન્ય જ્ઞાન સ્મૃતિ:
गुणाः प्रियत्वेऽधिकृता न संस्तवः-किरा० ४।२५।
संप्रति संस्तवस्थिरं तिरोहितं प्रेम ત. | ગભધાન વગેરે સોળ સંસ્કાર, પૂર્ણ કરવું,
ઇનામશ્રય-વિરા. કારરા સારી રીતે સ્તુતિ, પોલિશ કરવું. (M:) પ્રયુવરાર રૂવાધિવો
પ્રશંસા. રધુ રૂા૨૮ી રસોઈ, વ્યાકરણ પ્રસિદ્ધ શબ્દાદિની
સંત્તવાન ત્રિ. (સ+સ્તુ-શનિ) સ્તુતિ કરતું, વખાણતું, સાધનિકો, શાસ્ત્રીયજ્ઞાન, પૂર્વજન્મની વાસના,
સારી રીતે બોલતું, વાચાલ. કેળવણી. - નિસંસ્કારવિનીત રૂત્યની .
સંસ્તાવ છું. (સંતૂયતેત્ર, સ+સુ+ધ) યજ્ઞ માટે युवराजशब्दभाक्-रघु० ३।३५।-स्वभावसुन्दरं वस्तु
મંત્રોચ્ચાર કરતા બ્રાહ્મણોની વાસભૂમિ, વેદના મંત્રો ન સંરમપેક્ષત્તેિ-દષ્ટાન્ત પ્રભાવ. - ઝવે મનને
વારંવાર બોલવા તે. लग्नः संस्कारो नान्यथा भवेत्-हितो० ।
સંતુર ત્રિ. (સ+તુ+ત્ત) સારી રીતે સ્તુતિ કરેલ, સંધારન ત્રિ. (સંસ્કાર જ્ઞાતિ:, ન+૩) સંસ્કારથી
પરિચયવાળું, ઓળખાણવાળું. ઉત્પન્ન થનાર.
સંચાય છું. (સ+ +ઘગ) સંઘાત, સમૂહ, ઢગ, संस्काररहित, संस्कारवर्जित, संस्कारहीन त्रि.
ગાઢ, સંયોગ, જથો, વિસ્તાર, સંસ્થાન, આકૃતિ ઘર. (સંસ્મરણ રાહત:-વનત-હીન) સંસ્કાર વગરનું | સંસ્થા ત્રિ. (સ+ ++) રહેલ, મોજુદ, સ્થિતિ પામેલ. ગભધાન આદિ સંસ્કાર રહિત, શાસ્ત્ર આદિમાં -शिष्टा क्रिया कस्यचिदात्मसंस्थः-मालवि० १५६ । વ્યુત્પત્તિ રહિત.
મરણ પામેલ, નિવારણ કરનાર, અટકાવ કરનાર, સરલવ (ન.) વાણીનો એક ગણ.
વ્યવસ્થિત, સમાપ્ત કરેલ, સમાપ્ત (૬) ચર, દૂત, સંત ત્રિ. (સ++વત્ત) કેળવાયેલ, સંસ્કાર કરેલ. | પ્રકાર, મરણ, પ્રલય, એક યજ્ઞ પ્રકાર,
-વાળે સમર્હરોતિ પુરુષ યા સંસ્કૃતા ધાર્યતે | સંસ્થા સ્ત્રી. (સ+++ટા) ન્યાય માર્ગે રહેવું મર્દૂ રાઉ૬ જેની સિદ્ધિ વ્યાકરણને આધીન હોય | તે, સ્થિતિ, રહેવું, વિનાશ, નાશ, સમાપ્તિ, છેડો, તેવા શબ્દ વગેરે. - ળવાળીવનં મુ સંકીર્તન | વ્યક્તિ, વ્યવસ્થા, સાદશ્ય, સમાનતા, એક યજ્ઞ. વેલ્યુમ દિ સ્ત્રી-પુરથવોથo | રાંધેલ, તૈયાર કરેલુ | સંસ્થાન ન. (સ+થા ન્યુ) ચૌટો, રહેવું, સ્થિતિ સિદ્ધ, શણગારેલ, શોધેલ, પવિત્ર કરેલ, એક પ્રકારનું | કરવી- તિરવયવસંસ્થાનવિશેષ: | આકૃતિ,
શાસ્ત્ર. (૧) સંસ્કૃત ભાષા, કેળવણી. | આકાર. - સ્ત્રી સંસ્થાનું પાણરસ્તીર્થRIકુત્સિર્વેનાં સંજ્ઞાત્મિન્ ત્રિ. (સંત માત્મા થી) સંસ્કાર | જ્યોતિરેશં નામ-શકું. ધારા ગામ વગેરે, મૃત્યુ,
પામેલા આત્માવાળું, શુદ્ધ, પવિત્ર, કેળવાયેલ. | ચિલ, સારી રીતે સ્થિતિ કરવી, રહેઠાણ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org