________________
१५९८
ब्रह्मानन्द पुं. (ब्रह्मणः आनन्दः ) બ્રહ્મનો આનંદ, ईश्वरानन्द-मोक्ष.
ब्रह्मापेत पुं. (ब्रह्माणं ब्रह्मतेजः स्वरूपं सूर्य्यमुपेतः उपगतः पृषो.) सूर्यभंउमा रहेस राक्षस. ब्रह्मारण्य न. ( ब्रह्मो वेदय अरण्यमिव ) वेद्यपाहनी लूमि ब्रह्मार्पण न. (ब्रह्मैवार्पणम्, ब्रह्मणः अर्पणम् वा ) सर्व કર્મ-કર્તા વગેરેનું બ્રહ્મસ્વરૂપે ચિંતન, બ્રહ્મ- પરમાત્મામાં સર્વકર્મ ફળનો સંન્યાસ-ત્યાગ, બ્રહ્મને અર્પણ. ब्रह्मावर्त्त पुं. (ब्रह्मणां ब्रह्मनिष्ठब्राह्मणानावर्त्त इव) ते नामे खेड हेश. (न. ब्रह्मणां आवर्तः आवर्त्तनं यत्र ) બ્રહ્માવત્ત દેશમાં આવેલ તીર્થ.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
ब्रह्मासन न. (ब्रह्मः आसनम् ब्रह्मणे ब्रह्मप्राप्त्यै आसनम् वा) ब्रह्मा ऋत्विनुं खासन, योगडियानां पद्म સ્વસ્તિક વગેરે આસન, દેવપૂજાના અંગરૂપ એક आसन, ब्राह्मनुं खासन.
ब्रह्मास्त्र न. ( ब्रह्मणो ब्रह्मस्वरूपं वा अस्त्रम्) ब्रह्मानुं अस्त्र, ब्रह्मपास अस्त्र
ब्रह्माहुति स्त्री. (ब्रह्मैव आहुतिः) वेद्याध्ययन. ब्रह्मिन् पुं. (ब्रह्म वेदस्तपो वाऽस्तस्य शेषतया, ब्रह्मन् +
इनि टिलोपः) परमेश्वर, वेह भानार, तपस्वी.. ब्रह्मिष्ठ त्रि. ( अतिशयेन ब्रह्मो इष्ठन् टिलोपः ) अतिशय બ્રહ્મવેત્તા, અતિશય ઈશ્વર તત્ત્વ જાણનારब्रह्मिष्ठमाधय निजेऽधिकारे ब्रह्मिष्ठमेव स्वतनुप्रसूतम्रघु० १८।२८ |
ब्रह्मिष्ठा स्त्री. (अतिशयेन ब्रह्म, इष्ठन् +टाप्) हुगहिवी. ब्रह्मी स्त्री. (ब्रह्मणे हिता मेधाजनकया अण् टिलोपः ङीप् न वृद्धिः) श्री वनस्पति. ब्रह्मघृत न. ( ब्रह्माजातं घृतम्) ब्रह्मानुं घी, ब्रह्माथी તૈયા૨ કરેલું ઘી.
ब्रह्मेशय पुं. (ब्रह्मणि तपसि शेते, शी+अच् पृषो.) विष्णु, अर्तिस्वामी.
ब्रह्मोज्झ पुं. (ब्रह्म वेदमुज्झति, उज्झ त्यागे + अण्) વેદનો ત્યાગ કરનાર.
ब्रह्मोज्झता स्त्री, ब्रह्मोज्झत्व न. ( ब्रह्मोज्झस्थ भावः तल्+टाप्-त्व) वेद्दनो त्याग उरखाप, शास्त्रनो ત્યાગ કરવાપણું. ब्रह्मोत त्रि. (ब्रह्मणि आ सम्यक् प्रकारेण ऊतम्) ईश्वरमां परोवेसुं-गूंथेसुं.
Jain Education International
[ ब्रह्मानन्द - ब्राह्मणक
ब्रह्मोत्तर त्रि. ( ब्रह्मा ब्रह्मणः उत्तरोऽधिकारी यस्य ) જેનો માલિક બ્રાહ્મણ હોય તેવી જમીન વગેરે, ब्रह्मप्रधान.
ब्रह्मोदुम्बर (न.) ते नामे खेड तीर्थ.
ब्रह्मोद्य न. ( वद् + भावे क्यप, ब्रह्मणः वेदस्य उद्यम्) ब्रह्मप्रतिपाधर्ड वाय, ब्रह्मस्थन, वेहपाठ. ब्रह्मोपनेतृ पुं. ( ब्रह्माणं विप्रमुपनयते तद्धेतुदण्डहेतुत्वात्, उप+नी+तृच्) जाजरानुं झाड. ब्रह्मोपनिषद् (स्त्री.) ते नामनुं खेड उपनिषध. ब्रह्मोदन पुं. (ब्रह्मार्थमोदनम् ) यज्ञमां ब्रह्मा-ऋत्वि માટેનું અત્ર.
ब्राह्म त्रि. (ब्रह्मण इदं ब्रह्मन् + अण् टिलोपः) वेधनुं, वेध संबंधी, ब्राह्मणनुं, ब्राह्मण संबंधी (पुं. ब्रह्मणोऽपत्यं पुमान् + अण् ब्रह्मण इवायं अण् वा ) બ્રહ્માના પુત્ર વસિષ્ઠ-નારદ વગેરે, તે નામનો વિવાહब्राह्मो आहूय दीयते शक्त्यलङ्कृता याज्ञ० ११५८ | पारो, ब्राह्माण, मनुखे हेलो राभखोनो धर्म. (न. ब्रह्मणा प्रोक्तं, ब्रह्मन् + अण् टिलोपः) ब्रह्मा उडे, વેદે કહેલું, અઢાર મહાપુરાણ પૈકી એક મહાપુરાણ. (न. ब्रह्मण इदं, ब्रह्मन्+अण् टिलोपः) २४ भुहूर्त, એક નક્ષત્ર, અંગુષ્ઠના મૂળરૂપ તીર્થ. ब्राह्मक त्रि. (ब्रह्मणा कृतं कुलादि वुञ) ब्रह्मखे अरेस બ્રાહ્મણે કરેલ.
ब्राह्मगुप्त पुं., ब्राह्मगुप्तीय त्रि. (ब्राह्मगुप्त + स्वार्थे छ)
તે નામનો એક આયુધ જાતિવર્ગ, ब्राह्मण न. ( ब्रह्मन् + अण् न टिलोपः) मंत्र सिवायनो खेड वेह विभाग (पुं. ब्रह्मणो विप्रस्य प्रजापतेर्वाऽपत्यं अण्) विप्र, ब्राह्मण- ब्रह्मणोऽस्य मुखमासीत् ऋक् ० १० । ९० । १२ । - जन्मना जायते शूद्रः संस्कारैर्द्विज उच्यते, अथवा जात्या कुलेन वृत्तेन स्वाध्यायेन श्रुतेन च । एभियुक्तो यस्तिष्ठेन्नित्यं य द्विज उच्यते ।। (त्रि. ब्रह्म शास्त्रं शुद्धं चैतन्यं वा वेत्त्यधीते वा अण् न टिलोपः) ब्रह्म भानार, शास्त्रने भनार, खात्मज्ञानी.
ब्राह्मणक पुं. (कुत्सितो ब्राह्मणः, ब्राह्मण + कुत्सितार्थे
+ कन्) नीथ ब्राह्मस, जराज ब्राह्मएा. (पुं. ब्राह्मणेन जातिमात्रेण कायति कै+क) ब्राह्मणना अर्भ रहित डेवण भति मात्रथी ब्राह्मण. (पुं. ब्राह्मण + संज्ञायां कन्) भ्यां ब्राह्मणो हथियार उपर छवता होय ते हे.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org