Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 316

આશાજી—આપ્રમોનિ]
આશાહ પુ. (નૈ. ૬.) ૧. કર્મની બીજી સ્થિતિમાંથી કર્મના દલીયાંને ઉદીરણા પ્રયોગે ખેંચીને ઉદયાવલિકામાં નાંખવા તે, ઉદીરણાનું અપર નામ. ઞપુર્ શ્રી. (આ ગુર્ વિદ્) પ્રતિજ્ઞા, સ્વીકાર, સહમતિ. આકુળ ન. ( પુર્ જ્યુટ્) ઉઘમ, ગુપ્ત સુઝાવ,
આનૂરળ પણ એ જ અર્થમાં.
ઞાનૂ સ્ત્રી. (આ+ગમ્ વિવત્ મહોપે ારાવેશ:) પ્રતિજ્ઞા, આમૂળ ત્રિ. (મ+નુ+ત્ત) ૧. ઉદ્યમી, ૨: તૈયાર થયેલ.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
આમૂળ ન. (આ+શુ+વત્ત) ઉઘમ. આવૃત્ત (આ+શુ+ત્ત) ૧. ઉદ્યમી, ૨. તૈયાર થયેલ. ઞામૂર્ત ન. (આ+શુ+ત્ત) ઉદ્યમ. આપૂર્તિન્ત્ર. (માપૂર્ણમનેન ફનિ) જેણે ઉદ્યમ કર્યો
હોય તે.
आग्नापौष्ण त्रि. (अग्निश्च पूषा च द्वन्द्व आनङ् રેવતેઽસ્ય) અગ્નિ અને પૂષા જેના દેવ હોય તે હવિષ વગેરે. आग्नावैष्णव त्रि. (अग्निश्च विष्णुश्च द्वन्द्व आन तौ રેવતેઽસ્ય) અગ્નિ અને વિષ્ણુ જેના દેવ હોય તે વિષ વગેરે.
આનિ ત્રિ. (અનેરિવું ) અગ્નિ સંબંધી, યજ્ઞની અગ્નિ સાથે સંબંધિત.
आग्निदात्तेय त्रि. ( अग्निदत्त + चतुर्थ्यां सख्या० ढक् ) અગ્નિદત્તની પાસેનો પ્રદેશ વગેરે.
આનિવત્ ત્રિ. (અગ્નિપદે વીયતે હાર્ય વા અન્) અગ્નિને સ્થાને અપાતો કોઈ પદાર્થ વગેરે. आग्निमारुत त्रि. (अग्निश्च मरुच्च द्वन्द्वे आनङ् तौ રેવતેઽસ્ય) અગ્નિ અને મરુત્ જેના દેવ હોય તે વિષ. आग्निवारुण त्रि. (अग्निश्च वरुणश्च द्वन्द्वे ईत् तौ देवते સ્ય ઞ) અગ્નિ અને વરુણ જેના દેવ હોય તે વિષ વગેરે.
1
आग्निवेश्य पु. स्त्री. (अग्निवेशस्य ऋषेरपत्यम् यण्) અગ્નિવેશ ઋષિનો પુત્ર.
આનિશર્માયન પુ. (અગ્નિશમેં: પોત્રાપત્ય વ્ઝ) અગ્નિ શર્માના ગોત્રમાં ઉત્પન્ન થયેલ.
आग्निशमिं पु. स्त्री. (अग्निशर्मणोरपत्यम् बाह्वा० इञ्) .અગ્નિશમનો પુત્ર.
२६९
आग्निष्टोमिक पु. ( अग्निष्टोमं क्रतुं वेत्ति तत्प्रतिપાવપ્રથમથીતે વા ) ૧. અગ્નિષ્ટોમ યજ્ઞને જાણના૨, ૨. અગ્નિષ્ટોમ યજ્ઞનું પ્રતિપાદન કરનાર ગ્રન્થને ભણનાર. आग्निष्टोमिकी स्त्री. (अग्निष्टोमस्य दक्षिणा ठञ् ङीप् ) અગ્નિષ્ટોમ યજ્ઞની દક્ષિણા.
आग्नीध्र न. ( अग्निमीन्धे अग्नीत्, तस्य शरणम् रण्) ૧. યજમાનનું સ્થાન, ૨. અગ્નિહોત્રી બ્રાહ્મણ, ૩. અગ્નિહોત્રી યજમાન, -ઞાનીથ્રો નામ નૃપતિ નમ્બુનાથો મનોઃ છે – મનુ૦, ૪. યજ્ઞની અગ્નિનું
સ્થાન.
આનીથીય ત્રિ. (મનીપ્રત્યેવું વૃદ્ધાત્ છે:) અગ્નિપ્ર સમ્બન્ધી.
આનીથવા સ્ત્રી. (ગનીપ્રસ્થાનમર્દતિ યત્) અગ્નિહોત્રની
શાળા.
आग्नेन्द्र त्रि. (अग्निश्च इन्द्रश्च द्वन्द्वे आनङ् तौ देवते અસ્ય શ) અગ્નિ અને ઇંદ્ર જેના દેવ હોય તે વિષ વગેરે.
आग्नेय त्रि. ( अग्नेरिदम् अग्निर्देवता वाऽस्य ढक् ) ૧. અગ્નિ છે દેવતા જેનો એવું વિષ વગેરે, ૨. અગ્નિ સમ્બન્ધી, ૩. અગ્નિદીપક ઔષધ વગેરે, ૪. અગ્નિમાં થનાર, અગ્નિને અર્પણ. મનેય ન. (નિર્દેવતાઽસ્ય) ૧. કૃત્તિકા નક્ષત્ર,
૨. સોનુ, ૩. લોહી, ૪. લાખ વગેરે દ્રવ્ય, ૫. અગ્નિએ જોયેલ સામવેદનો એક ભાગ, ૬. સ્નાન, ૭. રાજાનું એક ચિરત્ર, ૮. જઠરાગ્નિને પ્રદીપ્ત કરનારું એક ઔષધ, ૯. ઘી, ૧૦. એક પ્રકારનું અસ્ત્ર, ૧૧. અગ્નિપુરાણ. સન્નેય પુ. (નિર્દેવતાઽસ્ય) ૧. કાર્તિકસ્વામી,
૨. અગ્નિ પર્વત, ૩. તે નામનો એક દેશ, ૪. અગ્નિની ઉપાસનાનો મંત્ર, ૫. અગ્નિનો પુત્ર, ૬. આગિયો કીડો, ૭. અગસ્ત્યમુનિ, ૮. સ્વાહા દેવતાનો સ્થાલીપાક. બન્નેથી શ્રી. (ગનિ ઢળ ડીપ્) ૧. અગ્નિની એક ધારણા, ૨. અગ્નિખૂણો, ૩. પ્રતિપદ-પડવો તિથિ, ૪. અગ્નિની સ્ત્રી સ્વાહા. आग्न्याधानिकी स्त्री. (अग्न्याधानस्य यज्ञस्य दक्षिणा ∞ તે નામના યજ્ઞની દક્ષિણા. आग्रभोजनिक पु. ( अग्रभोजनं नियतं दीयते ठञ् ) જેને નિયત પ્રથમ ભોજન આપવામાં આવે છે તે એક બ્રાહ્મણ.