Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 258

અવાલવ્ય-ગવિશાળ]
અવાપ્તવ્ય ત્રિ, (અવ+ આપ્+તવ્ય) પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય, મેળવવા યોગ્ય.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
જ્ઞાતિ સ્ત્રી. (અવનઞર્+ત્તિનું પ્રાપ્ત કરવું, મેળવવું. અવાળ ત્રિ, (મય+ આપ્+યંત્) ૧. પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય, ૨. મેળવવા યોગ્ય.
ગવાવ ત્રિ. (વપ્+યમ્ 7. તા.) નહિ છેદવા યોગ્ય વાળ વગેરે.
અવાપ્ય અવ્ય. (અવ+મા+જ્યપ્) પ્રાપ્ત કરીને..—મવાપ્ય यत्प्रसादमादितः पुरुश्रियो नराः - चैत्यवन्दनम् । अवाम त्रि. ( न वामः) ૧. અનુકૂળ, ૨. ખરાબ, ૩. બેડોળ.
અવામ ન. (ન વામમ્) ડાબું નહિ તે, જમણું, અવાવ પુ. (અવ++ઘડ્યું) ૧. અવયવ, ૨. મતિ જ્ઞાનનો ભેદ.
અવાર ન. (ન વાર્યતે નન્હેન+ન્યૂ+ઘમ્) ૧. નદી વગેરેનો કાંઠો, નદી પાસેનો કાંઠો, સામેનો કાંઠો, ૨. આ બાજુ.
અવારા ન. (ન વારળમ્) નહિ રોકવું, વારણનો અભાવ, નિષેધનો અભાવ, નહિ અટકાવવું. સવારનીય ત્રિ. (ન વારખીય:-ચારયિતુમશલ્ય:) વારી ન શકાય તેવું, નિહ રોકવા યોગ્ય, નહિ અટકાવવા યોગ્ય રોગ અને શત્રુ આદિ. अवारपार पु. ( अवारं अर्वाकूतीरं पारं उत्तरतीरं च સ્તો યસ્ય) સમુદ્ર,
अवारपारीण त्रि. ( अवारपारे गच्छतीति ख)
પાર
જના.
અવારિા સ્ત્રી. (નાસ્તિ વારિ યંત્ર) ધાણા. અવારિત ત્રિ, (ન વારિતમ્) ન વારેલ, નહિ નિષેધેલ, નહિ અટકાવેલ.
મવારીખ ત્રિ. (મવાર ાતિ ૬) નદી વગેરેને કાંઠે જનાર, સામે પાર જનાર.
અવાળું ત્રિ. (નવાર્ય ) નહિ રોકવા યોગ્ય, નહિ અટકાવવા યોગ્ય.
11
અવાવર પુ. એક સ્ત્રીને પેટે બીજા બાપથી પેદા થયેલ પુત્ર, યથા– દ્વિતીયેન તુ ય: પિત્રા સર્જાયા પ્રખાયતે । अवावट इति ख्यातः शूद्रधर्मा स जातितः -સ્મૃતિ, અવાવત્ ત્રિ. (મો–અવસારને નિપ્) દૂર કરનાર, ખસેડનાર, ચોર, ચોરીને લઈ જનાર.
२११
નવાવરી સ્ત્રી. (ઓપ્ ાિયાં-ડીપ્ વનો રથ) દૂર કરનારી, ખસેડનારી–સ્ત્રી.
પ્રવાસમ્ ત્રિ. (નવાસોઽસ્ય) વસ્ત્ર રહિત, નગ્ન, દિગંબર.
અવાસિન્ ત્રિ. (ન વાસી) નહિ વસનાર, નહિ રહેનાર. ગવાસ્તવ ન. (ન વાસ્તવમ્) સત્ય નહિ તે, અસત્ય,
ખોટું.
અવાઇ ત્રિ. (ન વાદ્યમ્) વહન કરવાને અશક્ય, ન ઊંચકાય એવું.
અવિ પુ. (અવ્+ન) ૧. સૂર્ય, ૨. આકડાનું ઝાડ, ૩. બકરો, ૪. ઘેટો, ૫. પર્વત, ૬. ઉંદરના વાળની બનાવેલી કાંબળ, શાલ, ૭. વાયુ, ૮. ધણી, ૯. ભીંત, ૧૦, વાડો, ૧૧. ઉંદર.
અવિ શ્રી. (અ+ફન) ૧. ઘેટું, ૨. રજસ્વલા સ્ત્રી. અવિત્ર પુ. (સ્વાર્થે ન્)વિ શબ્દ જુઓ. અવિપત્રિ. (નાસ્તિ વિવો યસ્ય) જે (ફૂલ) ખીલ્યું ન હોય, કળી રૂપે હોય તે. અવિ૮ પુ. (અવિ+જ્યવ્) ઘેટાનું કે બકરાનું ટોળું. અવિટ ત્રિ, (ન વિટ:) ઉગ્ર નહિ તે, સૌમ્ય. अविकटोरण पु. ( अविकटे मेषसंघे देयः उरणः - मेषः )
રાજાને કરરૂપે ભેટ અપાતો બકરો. અવિત્યન ત્રિ. (ન વિત્યનું યસ્ય) લડાઈ વગરનું,
શ્લાઘા વગ૨નું, શેખી વગરનું, અભિમાન રહિત. અવિજ્જન ન. (7 વિસ્ત્યનમ્) લડાઈનો અભાવ, શ્લાઘાનો અભાવ.
અવિળો ત્રિ. (ન વિ:) સંપૂર્ણ સમસ્ત, પૂરું, અક્ષત. --તાનીન્દ્રિયાવિશનિ- -મરૢ૦ ૨૪૪૦, વ્યાકુળ નહિ તે. વિસંવાવિન્ શબ્દ જુઓ, યથા-મविकलतालं गायकैर्बोधहेतो: - शिशु० ११ १०. ગવિપ પુ. (ન વિલ્પ:) ૧. વિકલ્પનો અભાવ,
૨. અપરિવર્તનીયરૂપ, ૩. રાંદેહનો અભાવ, ૪. વિધિ અગર નિયમ, (7, અવ્ય, ) નિઃસંદેહ, નિઃસંકોચ. અવિવા( ત્રિ, (ન-વિવારઃ યસ્ય) વિકારશૂન્ય, વિકાર વગરનું, નિર્વિકાર.
વિકારનો અભાવ,
અવિાર પુ. (ન વિર:) અપરિવર્તનશીલતા, અવિકૃતિ, ગવિહાવ્યું ત્રિ. (નવિž) વિકાર નહિ પામવા યોગ્ય.