Page Text
________________
અમીષ્ઠ7-1ષ્યવત્ત]
शब्दरत्नमहोदधिः।
१४७
અમીઝર્વ ને. (અમીષ્ટી માવ: )- ર્તવ્યતા- | અમૂનિ ત્રિ. (ન ભૂમિર્ય) ૧. ભૂમિશૂન્ય, ૨. સ્થાનરહિત. પ્રયોગો છવષયમ્ જેમ કે સુખનું અભીષ્ટપણું. | અમૂબિન ત્રિ. (નિ:) ૧. ભૂમિ ઉપર પેદા ન -અપષ્ટતા
થનાર, ૨. ખરાબ ભૂમિ ઉપર પેદા થનાર ધાન્ય પીણા ઓ. (મ+રૂષ્ણવત્તરા) રેણુકા નામનું વગેરે, ૩. આકાશથી ઉત્પન્ન થનાર જળ વગેરે. ગંધદ્રવ્ય, ઔષધિ.
અમૂવિઝ ત્રિ. (ન મૂવિષ્ઠ) ઘણું નહિ તે, થોડું. પુત્ર . ( મુન) ૧. જે વાંકુંચૂંકુ કે નમેલું ન
મૂહિત ત્રિ. (૧ મૂષિત) નહિ શણગારેલ, ભૂષિત હોય, સીધું, ૨. સ્વસ્થ, રોગરહિત.
નહિ તે. અમુવત ત્રિ. (ન મુવતમ્) ન ભોગવેલ, ન જમેલ, ન
અમૃત ત્રિ. (મૃત:) ન પોષેલ, નહિ ધારણ કરેલ, ખાધેલ, નહિ ખાનાર,
જેને પગાર ન મળ્યો હોય તે, જેનું ભાડું ન અપાયું अभुक्तमूल न. (न भुक्तम्)-ज्येष्ठान्त्यघटिकार्द्ध च मूलादौ
હોય, જેને સમર્થન ન મળ્યું હોય. घटिकार्द्धकम् । तयोरन्तर्गता नाडी ह्यभुक्तमूल
અમૃમિ ત્રિ. (કૃત્રિમ) જેનું ભાડું ચૂકવાયું ન હોય, मुच्यते ।। ज्येष्ठान्ते घटिके द्वे च मूलाधघटिकाद्वयम् । ૩મૂવતમૂ ત્યાહુર્નાતે તત્ર વિવર્નયેત્ |
જેને સમર્થન ન મળ્યું હોય, ધારણ કરાયું ન હોય. નક્ષત્રની અન્ય ઘડી અને મૂલ નક્ષત્રની આધ
કૃશ ત્રિ. (૧ પૃશ) ૧. થોડું, ૨. જરા, ૩. મન્ડ, ઘટિકાવિશેષ, જ્યેષ્ઠા નક્ષત્રની છેલ્લી બે ઘડી, મૂલ
૪. લગાર. નક્ષત્રની પહેલી બે ઘડી.
અમે પુ. (૧ મે.) ૧. ભેદનો અભાવ, ૨. એકતા, અજુન ત્રિ. (૧ મુવતે મુન્ વિવ) નહિ ખાનાર.
અવિભક્ત, ભિન્નતાનો અભાવ, સમાનતા હોવી, મુન ત્રિ. (ન મુકો વચ) હાથ વિનાનું ઠૂંઠું, લૂલું.
એકરૂપતા હોય તે. –આશાસ્પદે વિપ્રાયોરમેઃનિધ્યા સ્ત્રી. (મુનિણા) જે દાસી અગર સેવિકા
શાર૪ ન હોય, સ્વતંત્ર સ્ત્રી.
અમેશ ત્રિ. (૧ મેદ્ય) ભેદી ન શકાય તેવું, અધૂ . (૧ મૂ) જે ઉત્પન્ન થયો ન હોય, વિષ્ણુ. ૨. ભેદવાને–ચીરવાને અશક્ય. અમૂત ત્રિ. (ન મૂત:) ૧. ન થયેલ, ૨. મિથ્યાભૂત, મેઘ . ( મેઘ) હીરો. ૩. વિદ્યમાન નહિ તે, ૪. હયાત નહિ તે.
ખોવત્તવ્ય ત્રિ(ન વિતવ્ય) ૧. ભોગવવા લાયક अभूततद्भाव पु. (अभूतस्य प्रकृतिरूपेणानाविर्भूतस्य तेन નહિ તે, ૨. ખાવા લાયક નહિ તે.
રૂપે માવ:) ૧. જે કોઈ પદાર્થ જે રૂપે પહેલાં ન થયો મોવસ્કૃ ત્રિ. (મોન્તા) ૧. નહિ ખાનાર, ૨. નહિ હોય તે રૂપે તેનો આવિભવ, ૨. પ્રકટપણું. – મૂતતभावे च्विः, निर्धनः धनी संपद्यते तं करोति धनीकरोति।
મોn T. ( :) ભોગનો અભાવ. અભૂતપૂર્વ ત્રિ. (ન મૂત: પૂર્વમિન્ છે) જે પહેલાં ન
ગમન ત્રિ. (ન મોrો યચ) ભોગશૂન્ય, ભોગરહિત. થયો હોય, જેનાથી આગળ કોઈ ન વધ્યો હોય.
મોન ન. ( મોનન) ભોજનનો અભાવ, ઉપવાસ. અભૂતપનિવેશ પુ. (અમૂડસત્યડનિવેશ:) અસત્ય
અમોનન ત્રિ. (મોનનમ્ યચ) ભોજનરહિત, ઉપવાસી. વસ્તુમાં સત્યપણાનું અભિમાન.
अभोजनीय त्रि. (न भोजनीयम्) अभोक्तव्य शल्द ભૂતાદિર ર. (નમૂતમ્ કાદરી) અવસ્તુનું કથન, કપટભર્યું, કટાક્ષપૂર્ણ વાત કહેવી.
જુઓ. ભૂતિ સ્ત્રી. (મૂતિઃ) ૧. ન થવું, ર, સંપત્તિનો અભાવ.
મોષ ત્રિ. (ન મોવતું શક્યમ) અભક્ષ્ય, ભોજન માટે અતિ ત્રિ. (ન મૂતિર્થસ્થ) સંપત્તિના અભાવવાળો,
જેનો નિષેધ હોય, અપવિત્ર. સંપત્તિરહિત, સત્તારહિત, અવિદ્યમાનતા.
જોયા ત્રિ. (મોચત્ર) નહિ ભોજન કરવા ૩યૂમર્ પુ. (ધૂમન) પુષ્કળ નહિ તે, થોડું
યોગ્ય અન્ન વગેરે. મૂરિ સ્ત્રી. (કિ.) ૧. અસ્થાન, ૨. ખરાબ ભૂમિ,
મન ન. (ર મૂની નવ) પૃથ્વીમાં નહિ થનાર જળ. ૩. સ્થાનનો અભાવ, ૪. આશ્રયનો અભાવ,
| ગમ્યવત ત્રિ. (મ બૂ+ત્ત) જેણે તેલ વગેરેનું પ. અવિષય. -અમૂરિયવિનય-શ. ૭ | મર્દન કર્યું હોય તે, ચોતરફથી ખરડાયેલ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016067 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |