Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 173

१२६
शब्दरत्नमहोदधिः।
[अप्रहन्-अप्रियवादिन्
પ્રદ ત્રિ. (ન પ્રત્તિ+પ્ર+હ+વિવ) કાર્યનો નાશ | પ્રાપ્તયૌવન ત્રિ. (પ્રાપ્ત યૌવને ચી) જે બાળકને નહિ કરનાર, કાર્યનો અનુગ્રાહક, આઘાત કે પ્રહાર | યૌવન પ્રાપ્ત થયું નથી, તરુણ, કુમાર, અપુખ્ત ઉંમરનો. ન કરવો.
अप्राप्तव्यवहार त्रि. (न प्राप्तः व्यवहारयोग्यः कालोऽस्य) અપવૃિત ત્રિ. (ન પ્રતેરાતમ્ ) પ્રાકૃત નહિ તે, વ્યવહારયોગ્ય સમય જેનો પ્રાપ્ત ન થયો હોય તે, પ્રકૃતિના કાર્યથી ભિન્ન, ઈશ્વરીલીલા વગેરે, સ્વભાવના અપુખ્ત વયનું. સંબંધવાળું નહિ તે, અસામાન્ય મનુષ્ય વગેરે, | સપ્રીતા સ્ત્રી. (પ્રાપ્ત: વિવાદાસ્ત્રોડા:) જેનો અસ્વાભાવિક.
વિવાહ સમય પ્રાપ્ત થયો નથી તેવી કુંવારી કન્યા. કર ત્રિ. ( પ્રારા:) જે વિષય અને પ્રતિ સ્ત્રી. (ત્ર પ્રાપ્તિ:) લાભનો અભાવ, અસંભવ, પ્રકરણ મુજબ ન હોય.
ઉપપત્તિનો અભાવ, પ્રમાણાન્તરથી જ્ઞાનનો અભાવ. પ્રાય ત્રિ. (પ્રાય: પ્રધાન:) શ્રેષ્ઠથી ભિન્ન, અધમ,
પ્રાપ્તિ ત્રિ. (ન પ્રાતઃ ય) લાભશૂન્ય. અપ્રધાન, ગૌણ.
પ્રાણ ત્રિ. (ન પ્રાપ્ય:) નહિ પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય, પ્રાચીન ત્રિ. (પ્રાર્થન:) જે પુરાણું ન હોય, આધુનિક,
દુર્લભ, નહિ પ્રાપ્ત કરીને. પશ્ચિમી, જે પૂર્વીય ન હોય.
પ્રામાજિક ત્રિ. (ને પ્રામાણિ:) પ્રમાણથી અસિદ્ધ, પ્રજ્ઞ ત્રિ. (ન પ્રજ્ઞા) મૂર્ખ, મૂઢ, અશિક્ષિત, જે જાણકાર
પ્રમાણને નહિ જાણનાર, જેના ઉપર વિશ્વાસ ન મૂકી નથી, અજ્ઞાની.
શકાય તે. પ્રવેશિ ત્રિ. (નાસ્તિ પ્રશ: પત્ર) કોઈ પ્રદેશ
ગણાનાથ ન. (૧ પ્રામાણ્ય) યથાર્થ બોધકતાનો સાથે સંબંધિત ન હોય, જે અભિપ્રાય આપી ન શકે.)
અભાવ, અપ્રમાણપણું, અપ્રમાણપણાને લઈને મHI ત્રિ. (નાસ્તિ દેહાકુન્તવત્ પ્રાન થી) મડદું, શબ, પ્રાણ વિનાનું.
અનુષ્ઠાન નહિ કરવાં તે.
अप्रामि त्रि. (न प्रकर्षे ण अम्यते हिंस्यतेऽसौ પ્રાણ પુ. (ન પ્રાણો વસ્ય) સર્વથા પ્રાણશૂન્ય ઈશ્વર. માન્ ત્રિ. (ન પ્રાળા) પ્રાણી નહિ તે.
પ્ર+૩+fજલ્ લાખ રૂન) અહિંસિત, હિંસા નહિ
કરેલ. પ્રાપ્ત ત્રિ. (ન પ્રાતઃ પ્રમાણાન્તરવિતિ:) અન્ય પ્રમાણથી નહિ જાણેલ, નહિ પ્રાપ્ત થયેલ, નહિ આવેલ, જે
પ્રાયુ ત્રિ. (ન પ્ર+—૩) નહિ જનાર. મળી ન શકે, જે આવ્યો કે પહોંચ્યો ન હોય, જે હજી
अप्रायुस् त्रि. (न प्रकृष्टं प्रगतं वाऽऽयुर्यस्य) સુધી પૂર્ણ વૃદ્ધિ પામ્યો ન હોય.
પ્રકૃષ્ટાયુ-દીઘાયુ જેનું ન હોય તે, ગતાયુષ નહિ તે. પ્રાપ્તવાઈ ર. (નપ્રાત:છોડ) જેનો સમય પ્રાપ્ત
સાર્થવ ત્રિ. (ન પ્રાર્થw:) વિવાહમાં નહિ માગનારો. ન થયો હોય તે, અવસર વિનાનું, તુ વિનાનું, તે
પ્રવૃત ત્રિ. (ન પ્રવૃત:) જે ઢાંકેલું ન હોય. નામનું એક નિગ્રહસ્થાન, યથા-અવયવ પર્યા
પ્રશિડ્ર ત્રિ. (ન કરાતા) ભોજન ન કરનારો, ન સવન- પ્રાપ્તwાસ્ત્રમ્ (ગૌ. પ/૨/૧૧) સભાક્ષોભ
ખાનારો. કે વ્યામોહથી ઊલટું કથન કરવારૂપ, વાદીનો એક
ગપ્રિય . ( પ્રિય) પ્રિય નહિ તે, સ્વભાવથી જ પ્રકારનો દોષ.
દ્વેષપાત્ર, દુઃખ, દુઃખના સાધન વચન વગેરે. अप्राप्तप्रापक पु. (अप्राप्तं प्रापयति बोधयति प्र+आप् પ્રિયર ત્રિ. (ન પ્રિયં રોતિ કૃ ૩) પ્રિય નહિ fપદ્ વુ) પ્રમાણાન્તરથી નહિ જાણેલાને જણાવનાર કરનાર મીમાંસાપ્રસિદ્ધ શબ્દ, જેને પલોટવાની અવસ્થા પ્રાપ્ત
વિમજિન ત્રિ. (ન પ્રિયં મા યસ્યસ્તિ) જે ભાગ્યવાન નથી થઈ તેવો વાછરડો, અપ્રાપ્ત વસ્તુને પ્રાપ્ત
નથી, અભાગી. કરાવનાર, અજ્ઞાત વસ્તુને જણાવનાર.
ગપ્રિયંવર ત્રિ. (ન પ્રિયં વતિ નિ) અપ્રિય બોલનાર, પ્રાપ્તપ્રાપ્તિ 2. પૂર્વ અજ્ઞાત એવા વિષયનો - કડવાં વચન બોલનાર, કંટાળો ઉપજાવે તેવું બોલનાર. જ્ઞાપક (આ એક વૈદિક વિધિ છે, જેમ- ત્રીદીમ્ | પ્રિયવલિ ત્રિ. (ન પ્રિયં વતિ નિ) ઉપરનો અર્થ પ્રોક્ષેત્ (ચોખા ઉપર પવિત્ર જળ છાંટવું જોઈએ.) | જુઓ.