Page Text
________________
९०
शब्दरत्नमहोदधिः।
[अन्त-अन्तःसुख
સન્ત ત્રિ. (નમ્ તમ્) પાસેનું, સુંદર. (૧) સંબંધ | સત્ત:પાત્ર પુ. (અન્ત: મધ્યે પત્યિને પત્ બન્ આધારે
યથા-વિમવન્ત પમ્- અહીં અન્ત શબ્દ સંબંધ | યત) વચ્ચે પડવાના આધારભૂત પ્રદેશ. વાચક છે, (૨) ધ્વંસ (યથા-સવરનન્તઃ પ્રધ્વસઃ ) [ સત્ત:પુર . (અન્તરમ્યન્તર પુર ગૃહમ્) જનાનખાનું, અહીં અન્ત શબ્દ નાશવાચક છે, (૩) સીમા, રાજાની સ્ત્રીઓને રહેવાનું સ્થાન, સ્ત્રીઓનો સમૂહ. ચરમસીમા, પરાકાષ્ઠા - યથા-ઘરમાવયવ ત સત્ત:પુરવર ત્રિ. (અન્તઃપુરે વત વત્ ૨) રાજાના શાબ્દિ:, (૪) નિશ્ચય, અંતિમ નિર્ણય, યથા-નિર્ણય રાણીવાસમાં જનાર, જનાનખાનામાં હરનાર-ફરનાર રૂતિ વેકાન્તિન, (૫) સુંદર, મનોહર, કથા-મનોદર નાજર વગેરે, કંચુકી. રૂતિ વ્યિા : |
પત્ત પુરસદાય પુ. (અન્તઃપુર સાય:) જનાનખાનામાં अन्तःकरण न. (अन्तरभ्यन्तरस्थं करणम् कृ-ल्युट) સાથે ફરનાર વિદુષક વગેરે.
અંતઃકરણ, જ્ઞાન-સુખાદિનું સાધન, અત્યંતર કરણ સત્ત:પુરાધ્યક્ષ પુ. (શાપુરસ્ય અધ્યક્ષ) જનાનખાનાનો તે અંતઃકરણ, વેદાન્તિમને તે ચાર પ્રકારનું બતાવ્યું
અધિકારી, કંચુકી. छ- मनोबुद्धिरहङ्कारश्चित्तं करणमान्तरम्, संशयो निश्चयो
સત્ત:પુરિ ત્રિ. (ન્ત:પુરે નિયુક્ત. ૩) અંતઃપુરનો પાર્વશ્નર વિષા ને ! જ્યારે સંકલ્પ-વિકલ્પરૂપ કત્યને |
અધ્યક્ષ, નાજર વગેરે. કરે છે ત્યારે “મન” એ નામે કહેવાય છે, જ્યારે સંશય
સન્તઃપુષ્ય ન. (અન્તતં પુષ્પ સ્ત્રીરન:) બાર વર્ષની વિના નિશ્ચિતરૂપે જાણે છે ત્યારે ‘બુદ્ધિ' સંજ્ઞા હોય છે,
ઉંમર પછી અંદરના ભાગમાં થયેલ સ્ત્રીરજ. અનુસન્ધાન કરનાર ‘ચિત્ત” કહેવાય છે, અને અહંકાર
ઉત્ત:પ્રવૃતિ સ્ત્રી. (અન્તર્વતની પ્રકૃતિ:) રાજાની. હજુરમાં કરવા વડે ‘અહંકારરૂપે કહેવાય છે.
બેસનાર ખાનગી વજીર, મંત્રાલય વગેરે, મનુષ્યનું મત્ત દિલ્ડ પુ. (મન્તર્મધ્યે ૪:) શંખ, છીપ.
શરીર અને આંતરિક સ્વભાવ. અન્તઃ વટ ત્રિ. (ન્ત: રુટé ય) કુટિલ
અન્તઃપુરપ્રથાર પુ. સંતપુરનાં ગપ્પાં. અંતઃકરણવાળું, અંદર વાંકું, અંદરથી કપટી.
સત્ત:પ્રજ્ઞ ત્રિ. (અન્ત:થા પ્રજ્ઞા વર્ચ) આત્મધ્યાન સત્તા કૃમિ પુ. (૩મારણ્યન્તરે મિર્યસ્થ) ગુટી એ
કરવામાં તત્પર રહેનાર. નામે પ્રસિદ્ધ કૃમિકોષ ફલ. સત્તામિ ત્રિ. (અન્તરશ્ચન્તરે કૃમિર્યસ્ય) અંદર કીડાવાળું
અત્ત:વિષ્ટ ત્રિ. (ન્તઃઝર મધ્યે વા પ્રવE:) ફળ વગેરે.
હૃદયમાં પેઠેલ, અંદર પેઠેલ. સત્તાવન પુ. (અન્તર્મધ્યે કોણ:) અંદરનો ખૂણો.
સત્ત શરીર . (અન્ત: શૂદમધ્યસ્થ શરીરમ્) સ્કૂલ મન્તઃખ પુ. (અન્તઃ કોપ:) અંદરનો કોપ, ગુપ્ત
દેહમાં રહેનારું વેદાન્તમતપ્રસિદ્ધ સૂક્ષ્મશરીર- તથ્વક્રોધ.
पञ्च प्राणमनोबुद्धिदशेन्द्रियसमन्वितम् । अपञ्चीकृतકન્તઃોટરપૃથ્વી સ્ત્રી. (અન્ત: વોટરે પુi યથા:) તે
પૂતોë સૂક્ષ્મા બોગસાધનમ્ || તિ. જૈન મત નામની એક વનસ્પતિ.
મુજબ-તૈજસ્ શરીર અને કામણ શરીર. સન્તઃપવી સ્ત્રી. (અન્તઃ મધ્યે પદવી) સુષુણ્ણા નામની
અન્ન:શવ . (અન્તઃકરસ્ય શમવ) મનને દુઃખ નાડીની વચમાં રહેલો માર્ગ.
દેનાર, દુઃખદાયક. અન્ત:પશુ પુ. (અન્ત: પ્રામમણે પરાવો યત્ર) |
અન્તઃસંત્ત ત્રિ. (ન્ત: સંજ્ઞા ય) જેને અંદરના (૧) પરોઢ, (૨) સાયંકાલ.
ભાગમાં અપ્રકાશ્ય સંજ્ઞા રહેલી હોય તે વૃક્ષ વગેરે. સત્તપતિ પુ. (અન્તર્ મધ્યે પતિ ઋરિ ) સંધિસ્થાન. | સત્તા સર્વ ત્રિ. (કન્નરશ્ચન્તરે સર્વે સારો યસ્ય) अन्तःपात पु. (अन्तर् मध्ये पतति पत् भावे घञ्) અન્ત સત્ત્વવાળું, સારવાળું ૧. અંદર પડવું, વચ્ચે પડવું, ૨. વચ્ચે અક્ષર રાખવો. મન્ત:સર્વા છી. (કન્નરન્તરે સર્વ યથા:) ૩. યજ્ઞભૂમિમાં રોપેલો સ્તંભ.
ગર્ભિણી સ્ત્રી. અન્તઃપતિ (અન્ત: પતિ પત્ની વચમાં પડનાર, अन्तःसुख त्रि. (अन्तरात्मनि तदनुसन्धाने एव सुखं અંદર પડનાર.
યસ્ય) આત્માના અનુસંધાનમાં જ જેને સુખ હોય તે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016067 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |