Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 112

अनवकाश-अनवस्थिति
शब्दरत्नमहोदधिः।
નવવા પુ. (ન માપ:) અવકાશનો અભાવ. | નવરદ્ધિ ત્રિ. (અવરશ્મિનન્હેં મવ: ય) ઉત્કૃષ્ટ, સવાશ ત્રિ. (નાહિત પ્રવાશો યસ્ય) ૧. અવકાશ શ્રેષ્ઠ, મુખ્ય. વિનાનું, જગ્યા વગરનું, ૨. જેના માટે કોઈ સ્થાન કે અનવરબ્ધ ત્રિ. (નાસ્તિ અવજ્ઞો યત્ર) આલંબન રહિત, પ્રસંગ ન હોય, ૩. બોલાવ્યા વિનાનું, ૪. પ્રયોજન નિરાધાર, આશ્રય વગરનું, નિરાશ્રિત, સ્વતંત્રતા. રહિત.
अनवलोभन न. (न अवलुप्यते पुमान् येन अव लुप् નવનીત ત્રિ. (ન અવતH) નિન્દિત નહિ તે, અનિંદ્ય. | ૮ પુણ્ય મ:) તે નામનો એક ગર્ભસંસ્કાર, જે મનવઘદ ત્રિ. (નાસ્તિ નવો ય) પ્રતિબન્ધ વગરનું, ગર્ભના ત્રીજા મહિને કરાય છે.
જે રોકી ન શકાય, જેમાં વરસાદનો પ્રતિબન્ધ ન अनवस त्रि. (अव प्रीणनादौ असच् अवसः भोजनम्) હોય તે.
પથ્ય ભોજન નહિ કરનાર. નવઘ ત્રિ. (ન ગવદ્યમ) દોષ વિનાનું, ખોડ વગરનું નવતર ત્રિ. (નાસ્તિ નવસર: યચ) અવસરના અનિન્દિત, નિર્દોષ, કલંક રહિત.
અભાવવાળું, ઉચિતકાળના અભાવવાળું, વ્યસ્ત, નવરૂપ ત્રિ. (નવદ્ય રૂપ ય) અત્યંત સુંદર નિરવકાશ. - નિર્દોષ અંગવાળું.
નવતર પુ. (ન અવસર:) યોગ્ય સમયનો અભાવ, નવદ્યા સ્ત્રી. (અવદ્ય અ યરયા: સા) જેનું ઉચિત કામનો અભાવ – તકનો અભાવ, કુસમય અંગ નિર્દોષ છે એવી રૂપાળી સ્ત્રી.
હોય તે, અસામયિકતા અનવધાન ન. (ન અવધાનH) સંભાળનો અભાવ, ___-कं याचे यत्र यत्र ध्रुवमनवसरमस्त एवार्थिभाव:કાળજીનો અભાવ, અસાવધાનતા, પ્રમાદ, મનની શિ૦ ૧૩૦ એકાગ્રતાનો અભાવ.
કનર્વાસિત ત્રિ. (ન અવસતા) અનિશ્ચિત, અસમાપ્ત. નવથાન ત્રિ. (નાતિ વિધાનં યસ્થ) સંભાળ વિનાનું, નવસિતા સ્ત્રી. તે નામનો એક છંદ. કાળજી વગરનું, કાળજીનો અભાવ, નિરપેક્ષ, ધ્યાન अनवस्कर त्रि. (अवस्क्रियते अवस्करो मलः स नास्ति ન દેનારો.
યસ્ય) નિર્મળ, મેલ વિનાનું, સ્વચ્છ, સાફ. अनवधानता स्त्री. (अवधानं यस्य नास्ति तस्य भावः નવસ્થા સ્ત્રી. (ન અવસ્થા) ૧. અવસ્થાનો અભાવ, ત) પ્રમાદ, અસાવધાનતા.
૨. અસ્થિરતા, ૩. લંપટતા, ૪. ચારિત્રભ્રષ્ટતા. એક अनवधानत्व नपुं. (अवधानं यस्य नास्ति तस्य भावः જાતનો તર્કદોષ. ) પ્રમાદ, અસાવધાનતા.
- यथा- क्लप्तवस्तसजातीयवस्तपरम्पराकल्पनस्य નવધિ ત્રિ. (ન વધઃ યચ) અપરિમિત, અસીમિત. विरामाभावः, यथा जातौ जात्यन्तरं तत्रापि जात्यन्तरम् अनवपृग्ण त्रि. (न अव पृच्-संपर्के क्त इडभावादि इत्येवं तत्र तत्र जात्यन्तरस्वीकारेऽनवस्था ।
છાન્દસમૂ) સંબંધ વિનાનું, સંયોગ સ્પર્શરહિત. - કાર્યકારણની એવી પરંપરા, જેનો અંત ન હોય. મનવર પુ. (૧ શ્રવ વૂ+૩ ન વવાશ:) અપવાદ કોઈ અંતિમ નિર્ણય પર ન પહોંચવું તે. રહિત, નિંદાશૂન્ય.
નવરસ્થાન . (ન અવસ્થાન) ૧. અવસ્થાનનો ૩નવજ ત્રિ. (ન ગ્રંશજો વ ) બ્રેશરહિત.
અભાવ, અસ્થિર, ચંચળ, અસ્થાયી, ૨. આચાર નવમ ત્રિ. (ને મમ:) ન્યૂનતારહિત, શ્રેષ્ઠ, જે તુચ્છ ભ્રષ્ટતા, ૩. લંપટપણું.
ન હોય, મોટું – સુધર્માનવમાં સમા-રધુ૧૬૪ નવસ્થાન ત્રિ. ( વમવસ્થાનું વર્ચ) ચંચળ, અસ્થિર. અનવર ત્રિ. (૧ નવર:) અધમ નહિ તે, શ્રેષ્ઠ, અવર નવસ્થાન પુ. (ન અવસ્થાને યસ્ય) વાયુ, પવન. નહિ તે.
મનસ્થિત ત્રિ. (૧ મથિતમ્) ચંચળ, અસ્થિર, અનવરત ત્રિ. (ન અવરતમ્ મવ ર+વા) કાયમનું, | અસ્થિર ચિત્ત, પરિવર્તિત, વ્યભિચારવાળું.
હમેશ, નિરંતર, વિશ્રામરહિત, સતત, વિરામ વગરનું. નર્વાસ્થિતિ ત્રિ. (ન અવસ્થિતિ:) અવસ્થિતિનો અભાવ, નવરત અવ્ય. (વરતP) ઉપરનો અર્થ, રોકાયા બાકી દોષ અર્થમાં અનવસ્થાની પેઠે સમજી લેવું. વગરનું.
ઊભા નહિ રહેવું તે.