Abhidhan Rajendra kosha Part 4

SR No.: 016044
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1458
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 53 MB

Page 38

********************-*-*-*-*-*-*-**********
**********************
**
घण्टापथः।
(१५)
**********************************************************************************
वैसूर्या दिमहोपलौघनिचित, प्राप्तेऽपि गलाकरे,
हितकाइक्विभिनसिंह-वचन नन दाविधीयम् ॥ १७ ॥" लातुं स्वल्पमाप्ति काचशकलं, किं चोचितं साम्प्रतम ॥३॥"
भनेकविद्याविशारदोऽपि धर्मशासनानभिज्ञो विकल एव। य. अपरञ्च-" बात यदीह कश्चिदनुसंततसुत्रपरिभोममालि.
"साहित्यम्य विशारदो दि पर जानाति सल्लागां, तः। प्रयत्मशतपरोऽपि विगत-व्यथमायुरबाप्तवान् नरः॥१॥ न खनु नरः सुरौघसिद्धा-सुरकिन्नरनायकोऽपि यः । सोऽपि
तके कर्कशमानमोतिविनुता यद्यस्ति सा ज्योतिषि । कृतान्तदन्तकुलि शाक्रमेण कृशितो न नश्यति ॥२॥"मृत्यु.
किश्शानेककमाल योऽपि विकाः प्राणी पर गीयते, मुखप्रतिषेधस्योगायोऽपि न कश्चिदस्तीति । उक्तं च.
यो जानाति न स्वर्गमावसुखदं धर्मानुगं शासनम् ॥१॥" " नश्यति नौति याति वितनोति करोति रसायनक्रियां
अथवा कियद् धूमःचरति गुरुवतानि विवराण्यपिविशति विशेषकानरः ।
" यत्प्रोदाममदान्धसिन्धुर घटं साम्राज्यमासाचते, तपति सपांसि स्वादति मितानि करोति च मन्त्रसाधनं,
यनिःशेषजनप्रमोदजनक संपद्यते वैभवम् । तदपि कृतान्तदन्तयन्त्रकचक्रमणेविदार्यते ॥१॥"
यत्पूर्णेन्दुसमद्युतिगुणगणः संप्राप्यते यत्परं, अथवा-"जो वाससय जीवद, सुहीनोगे य चुजद । तस्स
सौभाग्य व बिजम्नते तव खिलं धर्मस्य लालायितम् ॥१॥" वि सेविट सेओ, धम्मो य जिणदेसिनो ॥२२॥ किं पुण स. | पवार, जो नरो निच्चदुक्खिओ। सुध्या तेण कायब्बो, ध. " या प्लावयति किनि जलविधिः कोलमाझाऽऽकुलो, म्मोजिणदेसियो ॥ २३ ॥" तस्मात-" नंदमाणो चरे ध. यत् पृथ्वीमनिला धिनोति सलिनाऽऽसारेण धाराधरः ।
म्म, वरं मे लटुतरं भवे । अनंदमाणो विचरे, मा मे पावतरं यश्च द्रोप्णरुथी जगायुदयतः सर्वाधिकागच्चदे, मवे ॥ २४॥ " किञ्च-" न वि जाई कुलं वा चि, विज्ञाना- तनि शेषमपि ध्रुवं विजयते धर्मस्य विस्फूर्जितम् ॥ १॥"
नर व नाार वा, सम्म पुनहिवा] किन्तु साम्प्रतमनेकानि धर्मभिधेग्धुराधराणि मिथ्यास्वि. कई ॥२५॥ पुनदि हायमाणाह, पुरिसागारो वि हायई। मतानि प्रचलितानि सन्ति, तमो विवेका कर्तव्यः । यदुक्तमपुनहिं बहुमारि, पुरिसागारो वि व ॥ २६॥" अथवा- "तं शब्दमात्रेण बदन्ति धर्म, विश्वेऽपि लोका न विचारया " संघयणं संगं, उच्चतं श्राउयं च मणुगाणं । अणुसमय |न्ति । स शब्दसाम्येऽपि विचित्रभेद बिभिवते तीर मानाय परिदार, योसपिणिकामदोसणं ॥ १ ॥ कोहमयमाणलो. | म् ॥१॥" यथा “लक्ष्मी विधातुं सकलां समर्थ, सुदुल नं विश्व भा, प्रोस बहर य मायाणं । कमतुल कृममाणा, तेण. | जनीनमेनम् । परीक्ष्य गृण्हन्ति विचारदकाः, सुवर्णवद्धन्त न घुमाणेण सन् ति ॥२॥ विसमा अज्ज तुलाभो, चिस- भीतचित्ताः ॥१॥" अथवा-"सत्कारयशोलाभार्थिनिश मूढै. माणि य जणवएसु माणाणि । विसमा राय कुसाई, जेण उ | रिदाम्यतार्थतः । अवसादितं जगदिद, प्रियापयपथ्यान्युपदि. विसमा वासा॥३॥ विसमेसु व वासेसुं, इंति अमा- शभिः ॥१॥" किश्च-"प्रायेण हि यदपथ्य, सदेव चा. राई ओसहिवताएँ । ओसहिदुव्वल्लेण य, पाक परिहायद तुरजनप्रियं भवति। विषयाऽऽतुरम्य जगत-स्तथानुकूलाः नराण ॥४॥ एवं परिहाबमाणे, लोए चंब कालपक्ख- प्रिया विषयाः ॥१॥" अन्यच्च-"पूर्वापरविरुद्धानि, हिंसा. म्मि । जे धम्निया मणुस्सा, सुजीवियं जीवियं तेसि ।। ५॥" 55देः कारकाणि च । वचसि चित्ररूपाणि, व्याकुर्वद्भिनिबता मरतसमये." पुत्ता चयंति मित्ता, चयति जज्जा वि जेण्या ॥।॥ कुतीथिकः प्रणीतस्य, सद्गतिप्रतिपन्थिनः । णम्म चयति । तं मरणदसकाले, ण चया सुविअजिओ धर्मस्य सकल स्थापि, कथं स्वाख्यातता भवेत् ॥ ४॥ यच धम्मो ॥ २१॥ धम्मो तारखं धम्मो, सरणं धम्मो गई पछा तत्समये क्यापि, दयासत्याऽऽदिपोषणम् । दृश्यते तद् वचो. पापम्मेण सुवरिपण , गम्मद अजरामरं नाणं ॥ १३॥ पी. मात्र, बुधै।यं न नचतः॥५॥" किन्तु-"स्वाऽऽख्यातः स्व. करो बनकरो, भासकरो जसकरोरस्करो य । मभयकरो लु धर्मोऽयं, भगवनिर्जिनोत्तमैः। यं समालम्बमानो हि, निवुझकरो, परत वी अजिजनो धम्मो ॥१३॥ अमरवरेसु अ- मजेद भवसागरे॥१॥" अत:-" अर्दता कथितो ध. जोवम को भोगावभागरिकी य । विशाण नाणमेव य, लम्भ.
मः, सत्योऽयमिति जावयन् । सर्वसंपत्करे धर्मे, धीमान् रइ सुकरण धम्मेण ॥१४॥ देविंदचक्कवट्टित्तणाई रजाई
|ढतरो जयेत् ॥१॥" अत एवोक्तम्-"न श्रद्धयैव स्वपि पक्षइच्छिया भोगा । पयाई धम्म लाभो, फला, जं चाथि निवा- पातो, न द्वेषमात्रादरुचिः परेषु । यथा वदाप्तत्वपरीक्रया तु, गां ॥ १५ ॥" किम्ब--" ऽगतिप्रसृतान् जन्तून, यस्माद् स्वामेव चीरं प्रतुमाश्रयामः॥१॥" अथवा.."पञ्चैतानि पवि. पारयते ततः । धते चेतान् शुभे स्थाने, तस्माद धर्म इति स्मृ प्राणि, सर्चपां धर्मचारिणाम् । अहिंसा सत्यमस्तेयं, स्या|तः ॥१॥" तस्मात-"धम्माओ धणनाभो, त्ति जंपिबुतं | गो मेधनवर्जनम् ॥१॥" इति । |तयं पिनरजु । सम्बो विह पुरिसत्थो, धम्मानविय जत्रो ।
म्मानचिय जत्रा | हि हेयोपादेयाऽऽदिपदार्थमार्थपरिज्ञानप्रवीणस्य जभणिया॥१५॥" उक्तंच.."धनदो धनार्थिनां धर्मः,कामदः स.
मजरामरणरोगशाकाऽऽदिदुर्गदौगत्यनिपीडितस्य भव्य सव. वकामिनाम् धर्म एवापवर्गस्य, पारम्पर्येण साधकः ॥१६॥" स्य स्वर्गापवर्गाऽ ऽदिसखसंपत्पादनाबभ्यनिबन्धनं सद"धर्मोऽयं धनवव भेषु धनदः कामार्थिनां कामदः,
धर्मरानमुपादातुमुचितं, तमुपादानोपायच गुरुपदशमन्तरेगा न सौभाग्यार्थिषु तत्पदः किमथवा पुत्रार्थिनां पुत्रदः ।
सम्यक विज्ञायते, न चानुगायत्रवृत्तानाममोटार्थमिकिरिति । राज्यार्थिवपि राज्यदः किमपरं नानाविकलौनृगां, सचाऽऽऽऽदिपदार्थमार्थस्वरूपपर्याोचनेकाग्रतारूपस्य धर्मतत् किं यत्र ददानि किच तनुते स्वर्गापवगांवपि ।। ५४।" |स्य ध्यानावस्थितिरिति । नच ध्यान द्विविधम्-ययन, अध्याएवं च.." धमेश्रवणे यत्नः, सततं कायर्या बहुश्रुतसमीपे । त्मिकं च। तत्र बाह्यम्-सुत्रायफ्यालोचनम, दृढवतता, शील
Jain Education Interational