Page Text
________________
कम्म
(३०७ ). अभिधानराजेन्द्रः ।
चा
गाज्यामादेयानादेवाच्यां यशः कीर्ययशः कीर्त्तिज्यां भङ्गाः। नमो वर्तमानस्य दुर्भगानादेयाश की तिंनिरेकः । श्रपरे पुनराहुः सुभगादेययुगल दुर्भगानादेययुगला
यशःकीयशःकीर्त्तिज्यां च चत्वारो भङ्गाः अपर्याप्तकसातोद लोक इति सर्वसंख्या पक्ष यमुत्तरत्रापि मतान्त रेण भङ्गम्यं स्वधिया परिभावनीयम् । ततः शरीरस्थस्य अनुनय प्रदारिकमीदारिकायां संस्थानमा
तत्संस्थानं पां संहननानामेकतमत्संहननमुपघातं प्रत्ये कमिति प्रतिष्यते ततो जाता पविशतिः । अत्र भङ्गानां द्वे शते एकोननवत्यधिके तत्र पर्याप्तस्य पनि संहननः सुनग
गाज्यामापादेयाय यशकीर्तिभ्यां शङ्गानामाशीत्यधिके पतसंस्थानसेवा दुर्ज गानदेयायशः कतिपदेरेक इति । अस्यामेव किंशती शरीरपर्यायापर्यासस्य पवित्रन्यतरविगत तायामाविशतिः तब ये प्राक पान द्वे शते भङ्गानामशत्यधिके उके ते श्रत्र विहायोगतिद्विकेन गुणितं अवगन्तव्ये । तथाच सत्यत्र भङ्गानां पञ्च शतानि षट्सप्तत्यधिकानि भवन्ति ततः प्राणापानपर्याप्त्या पर्याप्तस्य बच्चासे किसे एकोनत्रिंशत् अत्रापि भङ्गाः प्रागिव पञ्च शतानि षट्सप्तत्यधिकानि । अथवा शरीरपर्याप्त्या पर्याप्तस्य उच्छासे धनुदिति अत्रापि नाप दातानि पत्यधिकानि सर्वनामकोश दि पञ्चाशदधिकानि एकादश शतानि । ततो जायापर्याप्त्या पर्यामस्य सुस्वरषुः स्वरयोरन्यतरस्मिन् प्रतिप्ते त्रिशद्भवति । श्रत्र ये प्रपञ्चशतानि षट्सप्तत्यधिकानि तानि तान्वेष स्वरद्विकेन गुण्यन्ते ततो जातानि द्विपञ्चाशदधिकानि एकादश शतानि । अथवा प्राणापानपर्यादया पर्याप्तस्य स्वरे अनुदिते उदिता भङ्गानाशानिपतत्यधिकानि सर्वसंख्या त्रिशति भङ्गानां सप्तश शतानि अशविंशत्यधिकानि । ततः स्वरसहितायां त्रिंशति उद्योतनानि प्रक्किम एकत्रिंशद्भवति । श्रत्र ये प्राक स्वरसहितायां त्रिशति भङ्गा द्विपञ्चाशदधिकैकादश संख्या उक्तास्ते पञ्चाशदत्रापिया सर्वसंख्या प्राकृतिक पञ्चेन्द्रियाणामुदयभङ्गा एकोनपञ्चाशच्छतानि षडधिकानि । इदानीं वैक्रियतिरश्चामुदयस्थानानि पश्ञ्च तद्यथा पञ्चविंशतिः सप्तविंशतिरष्टाविंशतिरेफोन तत्र क्रिया समचतुरमुपघातं प्रत्येकमिति पय प्रकृतयः प्राति
यामेकविंशतौ प्रक्षिप्यन्ते तिर्यगानुपूर्वी चापनीयते ततः पञ्चविंशतिर्भवति । अत्र सुभगादुर्भगाभ्यामादपानादेयाभ्यां यशकीवेशः कीर्तिभ्यां चा भङ्गाः। ततः शरीरपर्याप्त्या पर्या तस्य पराघाते प्रशस्तविहायोगतौ च प्रक्षिप्तायां सप्तविंशतिः अत्रापि प्रागिवाट भङ्गाः । ततः प्राणापानपर्याप्त्या पर्याप्तस्य उच्चासनाम्नि प्रक्षिप्ते श्रष्टाविंशतिर्भवति । अत्रापि प्रागिवाट भः । अथवा शरीरपर्याप्त्या पर्याप्तस्य उच्अनुदिते उद्योतन वृदिते अष्टाविंशतिर्भवति तत्राप्यभङ्गः सर्व संख्या अष्टाविंशती भङ्गाः षोडश । ततो भाषापर्याप्त्या पर्यातस्य उच्ाखसहितायां समरे ि अत्रापि प्रागिवाष्टौ भङ्गाः । अथवा प्राणापानपर्यात्या पर्यातस्य स्वरे अनुदिते उद्योतनानि तुदिते एकोनत्रिंशत् अत्रापि प्रागिवाथै भङ्गाः सर्व संख्यया एकोनत्रिंशति पोडश ।
Jain Education International
कम्म
ततः सुस्वरसहितायामेकोनत्रिंशति उद्योते क्षिप्ते त्रिंशत् श्रत्रापि प्रागिवाष्टौ भङ्गाः । सर्वसंख्यया वक्रियं कुर्वतां पदप ञ्चाशत् भङ्गाः । सर्वेषां तिर्यक्पञ्चेन्द्रियाणां सर्वसंख्या एकोनपञ्चाशच्छतानि द्विपट्ट्यधिकानि भङ्गानामवसेयानि । सामान्येन मनुष्याणामुदयस्थानानि पञ्च तद्यथा एकविंशतिः पविशतिः अष्टाविंशतिः एकोनत्रिंशत् त्रिंशत् । एतानि सर्वाण्यपि यथा मा पिम्येन्द्रियाणामुनियाजापानीस्थाने मनुष्यगतिमनुष्यानुपूर्व्यं वेदितव्ये । एकोनत्रिंशच्च उद्योतरहित। वव्या वैक्रियाहारका मुक्त्वा शेषमनुष्याणामुद्योत दयाभावात् ततः एकोनत्रिंशति भङ्गानां पञ्च शतानि पद्मसत्यधिकानि । त्रिंशत्येकादश शतानि द्विपञ्चाशदधिकान्यव गन्तव्यानि । सर्वसंख्यया प्राकृतमनुष्याणां परिशतिशतानि द्विकाधिकानि भङ्गानां भवन्ति वक्रियमनुष्याणामुदयस्थानानि पञ्च तद्यथा पञ्चविंशतिः सप्तविंशतिः अष्टाविंशतिः एकोनत्रिंशत् त्रिंशत् । तत्र मनुष्यगतिः पञ्चेन्द्रियजातिक्रियाङ्गोपाङ्गं समचतुरस्त्रमुपघातं त्रसमाम बादरनाम पर्यासकलाम सुभगादुर्भगयोरेकतरम आदेयानाययारेकतरं यशःकीयशः की स्योरेकतरं त्रयोदश प्रकृतयो द्वादशसंख्याभिर्भुवोदयाभिः सह पञ्चविंशतिः । श्रत्र सुभगादुर्भगादेयानादेशः कशः कीर्तिपदैरौ भङ्गाः देशविरतानां संयतानां च चत्रियं कुर्वतां सर्वप्रशस्त एक एव भङ्गो वेदितव्यः ततः शरीरपर्याप्त्या पर्याप्तस्य पराघाते प्रशस्तविहायोगता च प्रक्षिप्तायां सप्तविंशतिः । अत्रापि त एवाथै भङ्गाः । ततः प्राणापानपर्याज्या पर्याप्तस्य उच्चासे क्षिप्ते श्रष्टाविंशतिः । अत्रापि प्रागिवाष्टौ भङ्गाः । ततः प्राणापानपया पर्याप्तस्य अथवा संयतानामुत्तरवक्रियं कुर्वतां शरीरपर्याप्त्या पर्याप्तानामुच्चासे अनुदितेशिक भ संयताना दुर्भगानादेयायशीयाभावात् सर्वसंख्या श्राविशता भङ्गा नव । ततो भाषापर्याच्या पर्याप्तस्य उच्छ्वाससुरेस एकोनविंशद्भवति । अत्रापि प्रागिवाथै भङ्गाः । श्रथवा संयतानां स्वरे अनुदिते उनदिएको बति अपि माकि भङ्गः सर्वसंख्या एकोनत्रिंशति भङ्गा नव । सुस्वरसहितायामेोति संघनानि प्रतिमे विशुद्धयति अपि प्रागिवैक एच भङ्गः सर्वसंख्यया वैक्रियमनुष्याणां भङ्गाः प चत्रिंशत् । श्राहारक संयतानामुदयस्थानानि पञ्च तद्यथा पञ्चविशतिः समविशतिः विंशतिः एकोनविंशति । तत्र आहारकमहारको समययसंस्थानमुपघातं प्रत्येकमिति पञ्च प्रकृतयः प्राच्यां मनुष्यगतिप्रायो मनुष्यानुपूर्वी नापनीयते ततो जाता पञ्चविंशतिः । केवलसिंह एतानि सर्वाण्यपि प्रशस्तान्येव भवन्ति । श्राहारकसंयतानां दुर्भगानादेयायशः की
दयाभावात् । श्रत एक एवात्र भङ्गः । ततः शरीरपर्याप्त्या पर्याप्तस्य पराघाने प्रशस्तविहायोगता व प्रक्षिप्तायां सप्तर्वि शतिः अत्राप्येकएव भङ्गः। ततः प्रागापानपर्याप्त्या पर्याप्तस्याari जिते अष्टाविंशतिर्भवति अत्राप्येक एव भङ्गः । अथवा शरपा पनि अष्टाविंशतिर्भवति अत्राप्येक एवं भङ्गः । ततो भाषापर्याच्या पर्याप्तस्य च्वाससहितामाविशतौ सुस्वरे किप्ते त्रिंशजयति अत्राध्येक एव भङ्गः । अथवा प्राणापानपर्यापर्यासस्य खरेऽनुदिते तोक्न दिएको
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016043 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1386 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 51 MB |