Page Text
________________
(७०२) उरणा अभिधानराजेन्द्रः ।
नईरणा सादिअणाव, अधुवा य तस्से सिगाय दुविगप्पा ।
सम्यक्त्वात्प्रतिपतितसादिः तत्स्यानमप्राप्तस्य पुनरनादिः । आजस्स साइअधुवा, सचविगप्पान विनया। ७॥
ध्रुवावे पूर्ववत् । कर्कशगुरुस्पर्शयोजघन्यानुभागोदारणा मोहनीयवानां त्रयाणां घातिकर्मणामजघन्या अनुभागो
आहारकशरीरसंयतस्य केवलिसमुद्धातान्निवर्तमानस्य षष्ठदीरणा त्रिधा त्रिप्रकारा तद्यथा अनादिर्धवा अध्रवा च तथा
समये भवति सा च सादिर,वा च । समयमात्रत्वात्सतोऽन्या येषांकीणकषायस्य समयाधिकावसिकायां शेषायां स्थिती ज
सर्वाप्यजघन्या सापि केवत्रिसमुद्धातानिवर्तमानस्य सप्तम धन्या अनुनागोदारणा च सादिराभवाचा शेषकावं त्वजघन्या |
समये भवतीत्यादि सादिः । भ्रवा-वे पूर्ववत् । तथा तैजससा चानादिर्धवोदीरणात्वात् । ध्रवावे अनन्यजव्यापेकया
सप्तकमृलघुवदान्नवर्णाद्यकादशगुरुवघस्थिरशुभनिर्माणतथा द्वयोर्नामगोत्रयोरनुत्कृष्टानुभागोदीरणा त्रिधा तद्यथा
नानां विंशतिप्रकृतीनामनुत्कृष्टाऽनुन्जागोदारणा विधा तद्यथा
अनादिर्धवा अध्रुवा च । तथा हतासामुत्कृष्टानुनागोदीरणा अनादिर्धवा अध्रवा च तथा ह्यनयोरनुत्कृष्टानुभागोदीरणा
सयोगिकेवसिचरमसमये ततोऽन्या सर्वाप्यनुत्कृष्ट साचानासयोगिकवलिनि सा च सादिरभवा च । शेषकादं त्वत्कृष्टा
दिर्धधोदीरणत्वात् । ध्रुवावे पूर्ववत् । तथा पञ्चविधज्ञानासा चानादिर्धवोदोरणात्वात् । भ्रवाध्ये पूर्ववत् । तथा वेद
वरणचक्कुरचक्रवधिकेवदर्शनावरणकृष्णनीहादुरभिसुरनिनीये अनुत्कृष्ट मोहनीये वा जघन्यानुभागोदीरणा चतुःप्र- गन्धतिक्तकटुरुक्कशीतास्थिराशुभपञ्चषिधान्तरायरूपाणां - कारा तद्यथा सादिरनादिर्धवाध्रवा च । तथाहि उपशान्तश्रे- योविंशतिप्रकृतीनामजघन्या अनुनागोदीरणा त्रिधा तद्यथा एयां सासंपरायगुणस्थाने यद्वन्धसातवेदनीयं तस्य सर्वा- अनादिर्धवानवा च । तया घेतासां स्वस्थोदीरणापर्यवसाने थसिकिसंप्राप्तौ प्रथमसमये या उदीरणा प्रवर्तते सा उ- जघन्यानुभागोदीरणा सा च सादिरध्रवा च । ततोऽन्या त्कृष्टा । सा च सादिरध्वा च ततोऽन्या सर्वाप्यनुत्कृष्ट साचा- सर्वाप्यजघन्या सा चानादिनवोदीरणत्वात् ध्रवाध्रवे पूर्ववत् प्रमत्तगुणस्थानकादौ न भवति ततः प्रतिपाते च भवति ततो (पयाणसेसविगप्पत्ति ) एतासां पूर्वोक्तानां शेषप्रकृतीनां ऽसौ सादिः तत्र स्थानमप्राप्तस्य पुनरनादिः ध्रुवावे पूर्ववत् । शेषविकल्पा मुनघुविंशतीनां जघन्या जघन्योत्कृष्टा मिथ्यातथा मोहनीयस्य जघन्यानुभागोदारणा सक्षमसंपरायस्य
त्वगुरुकर्कशत्रयोविंशतीनां चोत्कृष्टजघन्याः सादयोऽनवाश्च कपकस्य समयाधिकावल्लिका शेषायां स्थिती भवति साच
जवन्ति । तयाहि मृलघुविंशतीनां जघन्या अजघन्या चानुसादिस्तदनन्तरसमये वा नावावा शेषकालं त्वजघन्या सा
भागादीरणामिथ्यादृष्टौ पर्यायेण बज्यते ततो वे आप साधनचोपशान्तमोहगुणस्थानके न भवति। ततः प्रतिपाते च भवति
वे उत्कृष्टा च प्रागेव भाविता । तथा कर्कशगुरुमिथ्यात्वत्रयाततोऽसौ सादिः । तत्स्थानमप्राप्तस्य पुनरनादिः । ध्रुवावे
विशतीनां चोत्कृष्टजघन्या सादयो ध्रवाश्च जवन्ति । तथाहि
मृनधुर्विशतीनामुत्कृष्टा अनुत्कृष्टा चानुनागादीरणा मिपूर्ववत् । (तस्सेसियविगप्पत्ति ) तच्छेषा रीतिः उक्त
ध्यादृष्टी पर्यायेण लज्यते अशुनप्रकृतित्वात् ततो वे अपि सारीतिव्यतिरिक्ता विकरपा द्विप्रकारा ज्ञातव्या तद्यथा सा
द्यधव जघन्या च प्रागेव जाविता । शेषाणामुक्तव्यतिरिक्तानां दयो अवाश्च । तयाहि चतुर्णा घातिकर्मणामुत्कृष्टा अनुत्कृष्टा च
प्रकृतीनां दशोत्तरशतसख्यानां सर्वे विकल्पा उत्कृष्टानुत्कृअनुभागोदीरणा मिथ्यादृष्टौ पर्यायेण बज्यते । ततो द्वे अपि
प्टजघन्याजधन्यरूपाः सादयोऽध्रवाश्चावगन्तव्याः। सा च साद्यध्रवे उत्कृष्टा च प्रागेव नाक्तिा । तथा नामगोत्रवेदनीया
साद्यध्वता अध्रवादीरणत्वादवसेया। कृता साद्यनादिप्ररूपजघन्या अजघन्यावानुभागोदारणा मिथ्यादृटी पर्यायेण सत्यते
णा । संप्रति स्वामित्वमनिधातव्यं तच ब्धिा उत्कृष्टोदीरणाततो द्वे अपि साद्यध्वे सत्कृष्टा च प्रागेव नाविता । आयुषां तु विषयं जघन्योदोरणाविषयं च तत्र प्रथमत उत्कृष्टोदीरणाविसर्वे विकल्पाः साद्यधवाः सा च सावता अधवोदीरणा- षयं स्वामित्वमाह ।। त्वाववसेया। तदेवं कृता मूलप्रकृतिविषया साद्यनादिप्ररूपणा। दाणाइ अचावणं, जेट्ठा प्रायविहीण लफिस्स । संप्रत्युत्तरप्रकृतिविषयां तां चिकीर्षुराह ।
मुहमस्स चक्षुणो पुण, तेईदियसबपज्जत्ते ।। २०शा मजनगाणुकोसा, चजबिहा तिएहमवि य जहमा ।
सूक्ष्मस्य सूझकेन्द्रियस्य हीनसब्धिकस्य सर्वस्तोकदानाद्यइगधुवा य अथवा, वीसाए होय णुकोसा ॥२॥ चक्षुदर्शनविज्ञानलब्धियुक्तस्यादौ प्रथमसमये वर्तमानस्य तेवीसाए अजहमा, ठिया पयालिसेसविगप्पा ।
पञ्चविधान्तराया चकुर्दर्शनावरणरूपाणां षणां प्रकृतीनामु. सम्बगिप्पा सेसा, एवावि अधुवा य साई य ॥२०१॥
स्कृष्टानुजागादीरजा भवति । तथा त्रीन्द्रियस्य सर्वाभिः पर्या
तस्य पर्याप्तिचरमसमये चकुर्दर्शनावरणस्योत्कृप्टा अनुमुलघस्पर्शयोरनुत्कृष्ट अनुभागोदीरणा चतुर्विधा तद्यथा
नागोदीरा। सादिरनादिर्धवा अधावा च तथा ह्यनयोयत्कृष्टानुनागोदीरणा
निज्जयपंचगस्स य, मजिकमपरिणामसंकिनिस्स । आहारकशरीरस्य संयतस्य भवति । सा च सादिरवा च
अपुमादि असायाणं, निरये जेछिई सम्मत्तो ॥२०॥ ततोऽन्यासर्वाप्यनुत्कृष्ट सापि चाहारकशरीरमुपसंहरतःसादि स्तत्स्थानमप्राप्तस्य पुनरनादिः । ध्रवा-वे पूर्ववत्। तया त्रयाणां
मध्यमपरिणामस्य तत्प्रायोग्यसंशयुक्तस्य सर्वान्निः पयर्या
विनिः पर्याप्तस्य निझापञ्चकस्यात्कृप्टानुभागादीरणा अत्यमिथ्यात्वगुरुकर्कशानामजघन्यानुभागोदारणा चतुर्विधा तद्य
न्तविगुरुस्य अत्यन्तसक्किष्टस्य चा निकापञ्चकस्योदये था सादिरनादिर्धवाऽध्वा च । तत्र सम्यक्त्वं संयमं च युग
एव भवतीति कृत्वा मध्यमपरिणामग्रहणम् । तथा अगुमापन्प्रतिपत्तुकामस्य जन्तामिथ्यात्वस्य जघन्यानुनागोदीरणा
दीनां नपुंसकवेदादीनां रतिशोकभयजगुप्सानामसातस्थ सा चानादिर,वा च । ततोऽन्या सर्वाप्यजघन्या सा च चोरकृष्टानुन्जागोदीरणास्वामी नैरयिका ज्यष्ठस्थितिक उत्कृष्ट
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016042 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1246 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 47 MB |