Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 853

(१८४) अबाहा अनिधानराजेन्द्रः ।
अबोहि संबन्धिनी स्तूपिका शिखरं यस्य तद् मणिकनकस्तूपिकाकम् । अमुफ तेसि परकंतं, सफलं होइ सम्बसो ॥२२॥ तथा विकसितानि शतातपत्राणि पुराफरीकाणि द्वारादौ प्रतिक
ये केचनावुमा धर्म प्रत्यविज्ञातपरमार्था व्याकरणशुष्कतातित्वेन स्थितानि तिबकाश्च भित्त्यादिषु चहाणि रत्नमयाश्चा
दिपरिकानेन जाताय लेपाः पएिकतमानिनोऽपि परमार्थवस्तुतईचाद्वाराग्रादिषु तैश्चित्र विकसितम, प्रातपत्रपुण्डरीक
स्वानवयोधादबुका इत्युक्तम् । नच व्याकरणपरिहानमात्रेण तिलकार्कचन्द्रचित्रम् । तथा-अन्तयहिश्च लक्षणं मसण
सम्यक्वव्यतिरेकेण तत्वावबोधो भवतीति । तथा चोक्तम्मित्यर्थः । तथा-तपनीयं सुवर्णविशेषस्तन्मय्या बालुकायाः
"शास्त्रावगाहपरिघट्टनतत्परोऽपि, सिकतायाः प्रस्तट: प्रतरो यत्र तसथा; तपनीयवालुका
नैवाऽबुधः समनिगवति वस्तुतत्त्वम् । प्रस्तटतया सुवर्णस्पर्श शुभस्पर्श वा । तथा सश्रीकाणि
नानाप्रकाररसन्नावगताप दर्वी, सशोजानि रूपाणि नरयुग्मादीनि रूपाणि तत्र तत् सश्रीक
स्वादं रसस्य सुचिरादपि नैव वति"॥१॥ रूपम् । प्रासादायं मनःप्रसादहेतुः। अत एव दर्शनीयं द्रष्ट यो.
यदि वा अबुद्धा श्व बलवीर्यवन्तः, तथा महान्तश्च ते ग्यं, तदर्शनेन तृप्तरसंन्नवात् । तथा प्रतिबिशिष्टमसाधारणं रूपं
भागाश्च महाभागाः । भागशन्दः पूजावचनः । ततश्च मयस्य तत्तथा । ( पर्व सुरविमाणे वीत्यादि) यथा चन्द्रविमान
हापूज्या इत्यर्थः । लोकविश्रुता इति । तथा धीराः परानीस्वरूपमुक्तमेवं सूर्यविमानं ताराविमान च वक्तव्यं, प्रायः सर्वे
कनेदिनः सुभदा इति । इदमुक्तं नवात-पएिमता अपि त्याघामपि ज्योतिर्विमानानामेकरूपत्वात् । तथा चोक्तं समवायारे- गादिनिर्गुणोकपृज्याः । अपि च-तथा सुभटवादं वह"केवश्या ण भंते ! जोसियावासा पन्नता !! गोयमा!इमी
न्तोऽपि सम्यक्तत्त्वपरिज्ञानविकलाः केचन नवम्तीति दर्शसे रयणप्पभाए पुढवीए बहुसमरमाणिज्जाबो नमिनागाओ स. यात-ग सम्यग् असम्यक, तनावोऽसम्यक्त्वम् । तदू कटु तनउयाई जोयणसयाई नएं उपत्ता दसुत्तरजायणस- शीसं येषां ते तथा, मिथ्यादृष्टय इत्यर्थः। तेषां च बालानां ययबाहवे तिरियमसंखेजे जोइसविसए जोइसियाणं देवाणं किमाप तपोदानाध्ययनयमनियमादिषु पराक्रान्तमुद्यमअसंखेज्जा जोसिया विमाणावासा पन्नता । तेणं जोसि- स्तद शुरुमविशुरुकारि, प्रत्युत कर्मबन्धाय, भावोपहतत्वात्, यविमाणावासा अग्नुग्गा पमुसियपहसिया विविहमाणरय- सनिदानत्वाहेति, कुवैद्यचिकित्सायद्विपरीताऽनुबन्धीति । तच्च णनत्तिचित्ता तं चेवाजाव पासाईया दरिसणिज्जा पमिरूवा"। तेषां पराक्रान्तंसह फलेन कर्मबन्धेन वर्तत शति सफसम्।सर्वश ०प्र० १० पाहुन बाधा अबाधा। अनाक्रमणे, रा०।जी। इति । सर्वाऽपि तक्रिया तपोऽनुष्ठानादिका कर्मबन्धायैवेति स्था०। भौ०॥
॥ २२ ॥ सूत्र १ श्रु0 ८ अ० । बोधाविषये, वाच । अबाहिरिय-अबाहिरिक-त्रि० । बहिर्भवा बाहिरिका । "-1
अबुरुजागरिया-अबुफजागरिका-स्त्री० । ग्वस्थकानवता ध्यात्मादिभ्य इकण्"।६।३। ७७॥ इति हैमसूत्रेण इकणप्रत्ययः।
जागरिकायाम, भ०। “अबुका अबुरुजागरियं जागरंति ति" प्राकारबहिर्वतिनो गृहपतिरित्यर्थः । न विद्यते बाहिरिका
अबुद्धाः केवलकानानावेन यथासंभवं शेषकानसद्भावाच्च बुयत्र तदबाहिरिकम् । यस्य प्राकाराद् बहिहाणि न सन्ति
सहशाः तेच, अबुकानां ग्वस्थज्ञानवतां या जागरिका सा तस्मिन् स्थाने, वृ० १०॥
तथा तां जाग्रति । न० १२ श०१०। अवाह्य-त्रि० । ग्रामस्यात्यन्तमबहिर्भूत, "अबाहिरए कप्पा
अबद्धसिरी-देशा-मनोरथाधिकफलप्राप्ती, दे० ना० १ वर्ग। हेमंतगिम्हासु मासं वत्थर" व्य०१०। प्रवाहणिया-अबाधोनिका-स्त्री । अबाधया उक्तलकणया
अबुनि -अबुटिक-त्रि० । तत्वज्ञानरहिते, ग०१ प्रधिः।मऊनिका अबाधोनिका । न०६ श०३०। अबाधाकालप
कानिनि, पं० ० । बुरिरहिते, स्त्र० १६०२ अ० १००। रिहीनायाम, "अबाइणिया कम्महि पएणता" जी०प्रति०।। अबुह-अबुध-पुं० । विरोधे, अप्राशस्त्ये वा । न त।बुअविद्ध-अबिद-त्रि० । बेधरहिते, व्य०८ ०तं० । धभिने मूर्ख, अल्पकाने च । वाच०। प्रजानाने, सूत्र०१७०२ अविकान-प्रविककर्ण-पुं० । स्वनामख्याते तार्थिकमेदे, अ०१ उ. बालिशे, प्रश्न १ अाश्र0 द्वा० । तत्वपरिज्ञानयदपि गजतुरगस्यन्दनादिन्यतिरिक्तनिमित्तप्रनवः संख्याप्र
विकले, वृ१००। त्ययः, गजादिप्रत्ययविलक्षणत्वाद, वस्त्रचर्मकम्बझे नीमप्रत्य- अबुहजण-अबुधजन-त्रिका अबुधोऽविपश्चितमः परिजनो ययवदिति संश्याप्रसिम्प्रत्यये अविस्कर्णोक्तं प्रमाणम् । तदयु- स्य स अवुधजनः । अकल्याणमित्रपरिजने, “विसयसुहेस पकम । गजादिव्यतिरिक्तसंकेतादिप्रभवत्वेनेष्टत्वात सिद्धसाध्य- सत्थं , अबुहजणकामरागपमिबद्ध" दश०२०॥ तादोपाघ्रातत्वात् । सम्मकाए ।
अबोह-अबोध-पुं० । नाममवगमे, ध.१ अधि०। अबीय-अद्वितीय-त्रि० । केनचिदपरेण सहावर्तमाने, यथादि
अवोहंत-अबोधयत-त्रि० । मजागरयति, उत्त० २६ ०।। ऋषनश्चतस्सहरूया राज्ञां सा, मविपाश्वी त्रिनिस्त्रिभिः शतैः, वासुपूज्या पदात्या, शंषाश्च सहस्रेण सह प्रबजितास्तथा
अबोहि-अबोधि-स्त्री०।नता अझाने, सूत्र०२४०६अ। भगवान् न केनाप्यतोऽमितीयः। कल्प।
जिनधर्मानवाप्ती, औत्पस्यादिबुख्यभावे च । भ०१शहा अचुक-अबुद्ध-त्रि० । अषिपश्चिति, दश० २ भ०। अविवेकि- मिथ्यात्वकार्ये काने, "प्रबोधि (हिं) परियाणामि बोवि . नि, सूत्र० १ श्रु० ११ १०॥
संपजामि" प्राव०४ म०। अबुद्धनिन्दा
कस्याबोधिनवति', इति प्रभस्योत्तरमाहजे अबुद्धा महाभागा, वीराऽसम्मत्तदसिणो।
मिच्छादसणरत्ता, सनिदाणा किएहलेसमोगाढा ।