Page Text
________________
(५५) अपमाय अनिधानराजेन्छः।
अपराइत सत्पुनश्चरणं पटायसंयम एव, पृथ्वीजसज्वमनपवनवनस्पति- | पेकणा । अप्रमादेन प्रत्युपेक्षायाम, "छबिहा अप्पमायपतिजसकायजीवरकैव । किमुक्तं भवति?-पतेषुपजीवनिकायवेक- लेहा परमत्ता । तं जहा-"अणच्चावियं प्रचलितं, अणाणुमपि जीवनिकायं विराधयन् जगद्भर्तुराकाविलोपकारित्वादचा- बंधीममासिंचव । छप्पुरिमा णव सोडा, पाणीपाणधिसोरित्री संसारपरिषद्धकश्च ।
हण" ॥ स्था०६ ठा० । ('अणच्चाविय 'शब्दादीनां तथाचाहुः प्रतिहतसकसम्यामोहतमिन्नाः श्रीधर्मदासगणि
व्याख्याऽस्मिन् भागे २८३ पृष्ठे 'मणच्चाविय 'शब्द, तथा मिश्राः
बखस्वशब्देषु व्या) "सन्यामोगे जह को- प्रमच्चो नरवास घिनए।
अप (प) मायनावणा-अप्रमादनावना-स्त्री० । मचादिमाणाहरणे पावर, वहवंधण दब्धहरवं वा॥१॥ प्रमादानामनासेवने, भाचा० २ श्रु०१५ मा। तहकायमहब्बय-सम्बनिवित्तीय गिरिडकण जई।
अप (प) मायबुद्विजणगत्तण-अप्रमादवृदिजनकत्व-न। पगमवि विराईतो, आमच्चरन्नो रण बोहिं ॥२॥ होत्यकोही पच्ग, कयावरादाणुसरिसमियम मियं ।
अप्रमत्तताप्रकर्योत्पादकत्वे, पश्चा० ५ विव०।। पूण वि प्रबोयदिपमित्रो, भमा जरामरणम्गम्मि ॥३॥ अप (प) मायपडिसेवणा-अप्रमादप्रतिसेवना-स्त्री। अप्रमकिंच
सकल्पप्रतिसेवायाम, नि० चू. १००। जीवनिकायमह-व्ययाण परिपालणा जश्धम्मो । अप (प) मेय-अप्रमेय-० न० त० । प्रमाणनापरिच्छेजइ पुण तारेन रक्खर, जवादि को नाम सो धम्मो ? ॥४॥ घे, प्रभा४ आश्र0 द्वा०"अणंतमप्पमयभवियधम्मचारतराजीवनिकायदया-विजियो नेव दिक्खिो न गिही। चकवट्टी नमोत्थु ते परहंतो त्ति कह बंदर" अप्रमयः, तद्जश्वम्मामो चुको, चुक्क गिहिदाणधम्माओ" ॥५॥ इत्यादि। गुणानां परैरप्रमेयत्वात्। प्रा० म०प्र० । प्राकृतजनापरिच्छेचे
स पुनः संयमः पालयितुं वर्डयितुं (न तीरशस्ति) न शक्यते; मोके, ध० १ अधि० । शरीरजीवस्वरूपस्य छमस्थैरछेविकथा विरुकाः कथा राजकथाद्या रोहिणीकथायां सप्रपञ्चं जमशक्यत्वादिति । पान प्ररूपिता, आदिशब्दाद्विषयकवायादिपरिग्रहः, तल्लकणःप्रमा.
अपयमाण-अपचमान-पुं० । न विद्यन्ते पचमानाः पाचका दो विकथादिप्रमादम ताक्कैः संयमःप्रतिपाझयितुं न शक्यते । अतः सुसाधुनिरसी न बिधेय इति ।
यत्रासौ अपचमानः । पाकक्रियानिवतकाऽसेविने, पचते इति
पचमानः न पचमानोऽपचमानः। पाकमकुर्वति, “जं मए - प्रमावस्यैव विशेषतोऽपायहेतुतामाह
मस्स धम्मस्स केवलिपन्ननस्स (इत्यादि) अपयमाणस्स पन्बज विजं विव, साईतो होइ जो पमाइलो । (इत्यादि ) पंचमहब्वयजुत्तस्स" ध०३ अधिः। सस्स न सिज्मइ एसा, करेइ गरुयं च अवयारं ॥११॥ अपया-अप्रजा-स्त्री० । अपत्य विकलायां स्त्रियाम, पृ०१०। प्रवज्यां जिनदीको विद्यामिव वीदेवताधिष्ठितामिव साध- अपर-अपर-पुं० । न विद्यते परः प्रधानोऽस्मादित्यपरः। बन जवति यः (पमानुत्ति)प्रमादवान् "भाल्विल्लोस्लाल- संयमे, प्राचा०१ श्रु०३०३ उ० । पूर्वोक्तादन्यस्मिन्, "अबंत-मंतत्तरमणाः मतोः" ॥ ८।२।१५९ ॥ ति (हैमसू- परा णाम जा सा पुचि भणिता ततो जा अण्णा सा अपरा" भात् ) वचनात् । तस्य प्रमादयतो न सिद्ध्यति-न फल- नि० चू० २० उ०। दानाय संपद्यते, पषा पारमेश्वरी दीका, विद्येव, चकारस्य
अपरकम-अपराक्रम-त्रि० । न विद्यते पराक्रमः सामध्यमभिम्नमत्वात् । करोति च गुरुं महान्तमपकारमनर्थमिति ।
स्मिन्नित्यपराक्रमम । जलायलपरिक्षीणे, प्राचा० १०८ भावार्थः पुनरयम्-यथा अत्र प्रमादवतः साधकस्य विद्या
अ०१०। फलदा न भवति, प्रहसंक्रमादिकमनर्थे च संपादयति, तथा शीतलविहारिणो जिनदीक्षाऽपि न केवलं सुगतिसंपत्तये अपरकममरण-अपराक्रममरण-न० । न विद्यते पराक्रमः म भवति, किन्तु दुर्गतिदीर्घभवभ्रमणापायं च विदधाति, सामध्यमस्मिन्नित्यपराक्रमम् । सामथ्र्य नष्टे मरण, किं तन्मभार्यमङ्गोरिव । उक्तं च
रणम', तच्च यथा-जडाबलपरिक्षाणानामुदधिनाम्नामार्गस
मुद्राणामपराक्रमं मरणमभूत्य मादशाद दृष्टान्तो, वृद्ध“सीयलविहारो खलु, भगवंतासायणा-निओएण।
वादादायात इति । याचा०१ १०८०१००। (अस्मिन्नेतत्तो भयो सुदीहो, किलेसबहुलो जत्रो भणियं ॥१॥
व नागे २१६ पृष्ठे " अजसमुद्द" शब्द विशेषोऽस्य कष्टव्यः) तित्थयरपवयणसुयं, पायरियं गणहरं महिडीयं।
अपरपरिग्गहिय-अपरपरिगृहीत-वि० । अनन्यस्वामिना परिभासायंता बहुसो, असंतसंसारिश्रो भणिो " ॥२॥त्ति।
गृहीते अव्याकृते, न परोऽपरस्तेन परिगृढीतमपरपरिगृहीतम्। तस्मादप्रमादिना साधुना भवितव्यमिति । ध०र०। (प्रा.
हितीयेरपरैः साधुभिः परिगृहीते, "श्रव्योगडेसु अपरपरिम्गचमकथा च 'अज्जमंगु 'शन्देऽस्मिनव नागे २११ पृष्ठे ।
हेसु. अपरपरिम्गटिएम" वृ०३० ।। 'नग्गह' शब्द द्वितीयबर्शिता ) सम्यक्त्वपराक्रमाक्ये एकोनत्रिशे उत्तराभ्ययने,
भागे ७०८ पृष्ठ चतुर्विधा व्याख्याऽम्य वक्ष्यते) . स. ३५ सम।
अपरात (य)-अपराजित-त्रिका न० त० । पराजयमप्राप्ते, अप (प) मायपमिनेहा-अप्रमादप्रत्युपेक्षणा-स्त्री० ।- याचा अन्यनाजिते, सूत्र०११०२ १०२ ३०।अपरिभूत, प्रभा विष्य अप्रमादेन प्रमादविपर्यायेण प्रत्युपेनणा अप्रमादप्रत्यु- ४माश्रद्वा०ाद्वासप्ततितमे महाग्रहे, पुं०।"दोअपराजिया'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |