Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 761

अपगडक
अमुक-अपएम० ए
गत शुक्रम निर्देषार्जुन तथा अपग एकमुदकफेनं तत्तुल्यमपगण्डगृक्कम् । उदकफेनबदबदाते, "तरं धम्माचरं भाणवरं वारं सूत्र ०९०६० अपचय - अपचय - पुं० । श्रभावे, उत्त० १ अ० ।
अप (प) चक्ख - अप्रत्यक्ष त्रि० । चाक्षुषे, आ०म० द्वि० | अप्रत्यकer] बुद्धिः, प्रत्यक्कोऽर्थ इति वचनात् । ल० ।
अप (प) चक्खाण - अप्रत्याख्यान- पुं० । न विद्यते प्रत्याख्यानमवतादिरूपं येषु । स्था० वा० १४० । न विद्यते खल्पमपि प्रत्याश्यानं येषामुपायः देि येषु दनानि प्रमोद श्रप्रत्याख्यानसंज्ञाऽतो, द्वितीयेषु निवेशिता” ॥ १ ॥ ते चत्वारः क्रोधमानमायालोभाः । कल्प० । न० त० । मनागपि विरतिपरिणामानावे, नं० । प्रज्ञा० | पं० [सं० ।
(Hora)
प्रनिधानराजेन्द्रः । अपस्मारणं तियसंग्रामा
आप प्ण चरखा किरिया प्रत्याख्यान क्रिया-बी० ॥ अप्रत्यास्यानेन नित्यभावेन किया कर्मव चादिकरणमचास्यानक्रिया । ज० १ ० २ ० । अप्रत्याख्यानजन्ये कर्मबन्धे, अप्रत्याख्यानमेव क्रिया । अप्रत्याख्यानक्रियाया अभावे, भ० १
श० ६ ० ।
-
रुद्भेदा:
अपच्चकखाकिरिया दुविहा पन्नत्ता । तं जहा-जीवयपच्चक्रखाकिरिया चेन, अजीव अपच्चक्खाणाकरिया चैव ।
( जीव अपचक्खाण किरिया चैव त्ति ) जीवविषये प्रत्याख्यानाभावेन यो बन्धादिर्व्यापारः सा जीवाप्रत्याख्यानक्रिया । तथा( अजीव पचवाणकिरिया देव) व मद्यादिध्य प्रत्याख्यानात् कर्म्मबन्धनं सा अजीवाप्रत्याख्यानक्रियेति । स्था० २ ० १ ० । श्रा० चू० । सा च अविरतस्य
अपच्चक्खाण किरिया एां भंते ! कस्स कज्ज‍ | गांयमा ! अन्नगरस्म पि अपक्खाणिस्स ||
अप्रत्याख्यानक्रिया श्रन्यतरस्याप्यप्रत्याख्यानिनः, अन्यतरदपि, न किंचिदपीत्यर्थः । यो न प्रत्याख्याति, तस्येति भावः । प्रज्ञा० २२ पद ।
समैव सा सर्वस्य-
जंतेति जगवं गोयमे समणं जगवं महावीरं बंद, नर्मसदा एर्मनचा एवं नयासी से भंते सेहिस्मय सकिनास्स खत्तियस्य समान अपच्चक्खाण किरिया कज्जइ । हंता गांयमा ! सेध्यिस्म० जान अपचवाण किरिया कम से केण हे जंत !१। गोमा र कुच्च से तेाडणं गोयमा एवं बुच्च-सेस्सि व तगृ० जाप कतई ॥
( भंते! इत्यादि ) तत्र ' भंते चि' हे भदन्त ! इति, एवमाम
शेषन्त इति कृतित्येत्यर्थः । (सेट्टिस्म) सितम
मोती जननायकस्य [सुपरस्य [किस्स त्ति ] रङ्कस्य [ खत्तियस्स सिं] राइः [ पञ्चवाण किरिय त्ति ] प्रत्याख्यानक्रियायां अभावोऽप्रत्याख्यानजन्यो वा कर्मबन्ध [ भविर शि] इच्छानिवृति, सादि सर्वेषां स मैवेति । ० १ ० उ० । से नूणं भंते! हरिथरस य कुंपुस यसमा चैव अपश्चक्खाणकिरिया कजइ ? हंता गोयमा ! हरिथरस य कुंषुस्स य० जाव कज्जइ । स कंणणं एवं वुच्चइ० जाव कज्जइ । गांयमा ! श्रविर पशुश्च से तेज
66
जाब कज्जर " भ० 9 ० ८ उ०
अप (प ) चक्खाणि (ए) - प्रत्याख्यनिन- ०० तo | अप्रत्याख्यातरि, अविरत यो न प्रत्याख्याति । प्रज्ञा० २३ पद । भ० । ( के के प्रत्याख्यानिनः १ इतेि " पञ्चकखाण " शब्दे दर्शविष्यते )
अप ( प ) च्चक्खाय- अमत्याख्यात- त्रि० । श्रकृतप्रत्याख्याने, भ० श० ५ उ० ।
अप (प ) च्चय - अप्रत्यय-पुं० । भविश्वासे, नि० चू० १३ उ० । प्रत्ययान्नावरूपे चतुर्विंश गौणासी के प्रश्न० २ आश्र० द्वा० । सप्तदशे गौणादन्तादाने च तस्य अप्रत्ययकारणत्वात् । प्रन० ३ आश्र० द्वा० । अपञ्चयकारग-अप्रत्ययकारक - त्रि० । विश्वासविनाश के, प्रा० २ आध० वा० ।
अपञ्चल-प्रमत्यक्ष - वि० । अयोग्य, नि० च० ११० । असमथे, अनलोऽप्रत्यलः, अयोग्य एकार्थाः । नि० चू० ११३०। श्राप० । पातावि ( ) - अपश्चात्तापिन्- त्रि० । आलोचितेऽपराधे पश्चात्तापमकुर्बति निर्जराजा/गनि भालोचनादानयोग्ये. प्र० २५०७८० । अपश्चात्तापी नाम यः पश्चात्परितापं न करोति - 'हा ! दुष्ट कृतं मया यद् श्रालोचितमिदानों प्रायश्चि तपः कथं करिष्यामीति मन्यते त्प्रायश्चित्तं प्रतिपन्नवानिति । व्य० १ ४० स्था० ।
अपच्छायमाणाश्रमच्छादयमिति शिवमाया अपायमाणा जान्यमचितमसदियं - मटुं भइक्खवर " ० १ ० ।
पच्छिन- पश्चिम-निविद्यते पचमादिि मः सन्ति "सत्यपराजय" नं० परमे मरणे, कल्प० । श्राव० । श्रा० म० । अकारस्त्वमङ्गल परिद्वारार्थः । पश्चात्काल नाविनि स० । “अपच्चिमे दरिस [ मेघकुमारस्य] विस्वर चिकट्टू" अकारस्यामङ्गलपरिहाराय पश्चिमं मं भविष्यति
घकुमारस्य दर्शनं सर्वदर्शनं पाश्चात्यं भविष्यतीति भावः । अपान पश्चिममधिगग्येन मेघकुमारस्य दर्शनमेतदर्श नेन प्रविष्यतीत्यर्थः । झा० २ श्र० भ० । ६० । श्र०क० ।
पच्छिममारणं तियसंले हा भूसरणा- अपश्चिममारणान्तिकसंलेखनाोषणा-त्री० [वामङ्गलपारेद्वारार्थमपधि