Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 735

अडासमय अभिधानराजेन्द्रः।
अधम्म भागः;समयः संकेतादियाचकोऽप्यस्ति,ततोविशिष्यतेऽकाम्प: यसत्ताकाः। पं०म०३ द्वाजकादानिकभाविनीषु कर्मप्रकृतिषु, समयः (मनु.) पट्टसाटिकारान्तसिरे सर्वसो पूर्वापरको- कर्म०५ कमा पं० सं०। ('कम्म' शब्दे तृतीयभागे २६४ पृष्ठे टिविममुक्त वर्तमाने पकस्मिन् कालांशे, अनुजी पर द्रव्या- तासां स्वरूप कष्ट-यम ) णि, तत्र पञ्च धर्मास्तिकायादयोऽस्तिकायाः, षष्ठोऽकासमयः ।
अमु(धु) वसाहण-अभ्रवसाधन-1०। अध्रुवाणि नश्वराणि भस्य मस्तिकायत्यानावः, वर्तमानकणकणस्यनकन्वात , अ
साधनानि मानुष्यवेत्रात्यादीनि यस्य तदध्रुवसाधनम् । मसीताऽनागतयोरसत्यात् । भ० २०१०१०।अनु०। बहुप्र- नित्यहे तो, पञ्चा० १६ विवा। देशत्य एव हि अस्तिकायत्यम् । अत्र वतीतानागतयोधिनष्टोत्पन्नत्वेन वर्तमानस्येव कानप्रदेशस्य सद्भावाद् नत्वेषमावलि
अद्ध (धु) बोदया-अधुबोदया-स्त्री० । ध्रुधोदवप्रतिपक्कासुककादिकालानावः. समय बहुत्य एव तनुपपतेरिति चेद्, भवतु
मंप्रकृतिषु, कर्मा यासां तु ब्यबस्छिनोऽप्युदयो नूयोऽवि प्रादुतर्हि, को निवारयता? “समयावलियमहत्ता दिवसमहो।
भवति तथाविधद्रव्यक्त्रकालभयमावस्वरूपं पञ्चविध हेतुसंवरत्तपक्षमासा य" स्याद्यागमविरोध इति चेत् । नवम : - न्धं प्राप्य ता अध्रुवोदयः । "अव्वुच्चिनो उद ओ, जाणं पगईनिमायापरिकानात् । व्यवहारनयम तेनैव तत्र स्वच्युपगमात्;
ण ता धुवोदइया " कर्म कर्म०। 'कम्म' शब्द द्वितीयजामे अत्र तु निश्चयनयमतेन तदसवप्रतिपादनात । नहि पुजस स्क- २७१ पृष्ठे प्रतिपादयिष्यने चैतत् । न्धे परमाणुसंघान श्यावनिकादिगतसमयसंघानः कश्चिदव- अच्छोवामिय-अच्छौपम्य-ना औषभ्यमुपमा पल्यसागररूपा स्थितः समस्तीति तदसत्त्वमसौ प्रतिपद्यते, इत्यन्नं विस्तरेण । अनु । ('समय' शब्दे एतत्प्ररूपणा चक्ष्यते )
तत्प्रधाना अहा कालोऽद्धापम्यम । राजदन्तादिदर्शनादौपम्य
हाब्दस्य परनिपातः । पल्योपमादौ उपमाकाले, स्था०० वा प्रददि-अब्धि-पु.। आपो धीयन्ते ऽस्मिन् ।धा-आधारे कि।
उपमानमन्तरेण यत्काल प्रमाणमनतिशायना गृहीतुं न शक्यते सरोवरे, ममु च । वाचः। ऊमौं, अप०१अष्ट । सागरोपमे तदकीपमिकमिति भावः । "दुविहे अकोयमिए पन्नते। तं जहा. (काविशेषे), द्वा० २६ द्वार ।
पलिश्रोवमे चेव, सागरोवमे नेव' स्था०२ ठा०४ उ० । अधि(ति) करण-अधृतिकरण-न०। मधिकरणे [कसहे], ___ सच नेदप्रभेदात्यां समासतोऽविधःनि० चू० १०००।
भट्ठविहे अद्धोवामिए पन्नत्ते । तं जहा-पलिश्रोत्रमे १ साप्रकीकारग--अद्धकारक-त्रि० अर्बमहं करोमि, म पुन
गरोवमे १ श्रोसप्पिणीए ३ नस्सलिणी पोग्गलपरिस्त्वया कर्तव्यमित्येवंकारके, पृ० ३३०।
यट्टे अतीतद्धा ६ प्रणागयधा ७ सञ्चदान । अब?--अर्धचतुष्क-त्रि० । अर्काधिकत्रिषु , प्र० ४मात्र द्वा० । कर्मः।
पल्योक्मसागरोपमयोरुपमाकालना स्पष्ट अवसानिएगादी
नांत सागरोपमनिष्पन्नत्यापुपमाकालत्वं जावनीयम् । समयाअत्त-अर्धोक्त-त्रिका अर्बभाषिते, " असेण उ पंचाला"
दिशीप्रहेलिकान्तःकालोऽनुपमाकालः । स्था0 0 10 । व्य० १००।
अध-प्रथ-अव्य० । आनन्तये, “अध ससरीरो नमवं मकरप्रह(ध)-अध्रन-त्रिका अवश्यनावि प्रियामान्ते सूर्योदयवद
| ध्वजो" (पैशाचीप्रयोगः) प्रा० । नि० चू० । धूयमान तथा यसदद्भवम् । श्राचा०१ १०५०२२01 अनियतसस्ये, "अधुवा अणियता प्रसासयासटणपटणविद्धंसणधम्मा
अधा-अधन्य-त्रि० । न त। निन्थे," अधमा सूलग्गन्निकामभोगा" का०१०भस्थिरे, "अधुवधणधरणकोसपरिभो. देहा" प्रश्न. ३ आश्र0 5101 "नरगा वहिया अधम्मा ते गधिवजिया"। प्रधषा भस्थिराधनानां गणिमादीनां, धान्यानां वि यदीसंति" प्रश्न१०६०। शाल्यादीनां, कोशा प्राश्रया येषां स्थिरत्येऽविपरिमोगेन
अध (8)म-अधम-त्रि० । जघन्ये, “निग्धिणमणसोऽहमबर्जिताच येते तथा । प्रभ० ३ पाश्रद्वा० । प्रवाचले,
विवागं" [अधमविपागमिति] मधमो जघन्यो नरकादिप्राप्तिप्राचा० १ ० ८.१० । दशा० ।
सकणो विपाका परिणामो यस्य तत्तथाविधम् । [आर्तध्यानम्] अद (धु) वबंधिणी--अभुववन्धिनी-खी। न० ता ध्रुवन्धि.
भाष० भ० । "अहो बय कोदेण माणेणं महमा गई" मानेन नीप्रकृतिप्रतिपकवासु कर्मप्रकृतिषु, यासां चनिजहेतुसभायेना- मधमा गतिर्भवति । गईभीटमहिषसूकरादिगतिः स्यात् । पश्यं बन्धस्ताः । क. प्र०। (ताच त्रिसप्ततिमझायाका: "कम्म" | उत्त० एम०। शब्दे तृतीयभागे २६१ पृष्ठे दर्शयिष्यन्ते )
अध (ह)म्म-अधर्म-पुं० । गतिपरिणतानां तत्स्वनायाधअक (धु ) वसंतकम्म-अध्रुवसत्कर्मन्-म०। सत्कर्मजेदे, यत्पुः । रणादधर्मः । भनुन धर्मो ऽधर्मः । अधर्मास्तिकाये जीवपुरनरनवाप्तगुणानामपि कदाचिद् प्रवति कदाचिन्न तद्भवस- लानां स्थित्युपएम्भकारिणि, स्था००१ ० "एगे भधम्मे" कर्म । पं० सं०३द्वा०।
एकोऽधर्मो ऽनन्तप्रदेशोऽपि द्रव्यार्थतया । स०१ सम। श्रा अद्ध (धु ) वसकम्मिया-अध्रुवमत्कार्मिका-श्री० । ध्रुवसत्क
मिथ्यात्वाविरतिप्रमादकपाययोगम्पे कर्मबन्धकारणे प्रात्मप
रिणामे, " णत्थि धम्मे अधम्मे वा, णेवं सनं णिवेसए" सूत्र. मिकाप्रतिपक्कनूतासु कर्मप्रकृतिषु, क० प्र० ।
२७०५०। (यतिनां गृहिण चाधर्मपकप्रदर्शनं “ पुरिअक (धु) वसत्तागा--अध्रुवसत्ताका--स्त्री० । अध्रुवा कदाचिद् सविजयविभंग" शब्द करिभ्यते) सायद्यानुष्टानरूपे पापे, भवन्ति कदाचिन्न नवन्तीत्येवमनियता सत्ता यासांता अन- "अधम्मेण चेव वित्ति कप्पमाणे विदरर" अधर्मण पापेन