Page Text
________________
अद्दगकुमार
जे नोयर शितिए कुलाया।
से गच्छती सोमपगारे, विभिती
गाजिसेवी ॥ ४४ ॥
ता सहस्रपमा भोजयन्ति किंसानाम कुलानि गृहाणि यानि नित्यं कुला माजीराः कुलाटा इव कुत्राटा ब्राह्मणाः । यदि वा कुलानि कत्रिनित्यं पविणां परतकुंकाणामाम यो येषां ते कुत्रालयास्ते । निन्द्यजी विकोपगतानामेवंभूतानां यो सहभोजनदानो बहुदा
गतिषु। लुमि परी गाडी व्यासः यदि वा किंनरके यानि सोभिरद्भिन्यो यो न तदाता है, नरकामिसेवी प्रति
योमा पानकुम्भीन सियासी तामा तवेदनमा सागरोपमानि यावतिष्ठनराधि बासी नवतीति ॥ ४४ ॥ दयावरं धम्म दुर्गमाणा,
बहाई चम्म पर्सनाणा |
एवं नेोपयती असलं,
(440)
अभिधानराजेन्द्र /
सिंजाति कुसुरेहिं ? ।। ४५ ।।
दया प्राणिषु कृपा, नया वरः प्रधानो यो धर्मस्तमेव धर्म, जुगुप्समानो निम्न तथा प्रायुपमादी धानृते धर्मनिर्वृतं जीवका योपमर्देन यो नोजयेत् किं पुनः प्रभूतान् ? । नृपो राजन्यो वा यः कश्चिन्मूढमतिधार्मिकमात्मानं मन्यमानः स बराको निशेव नियाकारत्वा नरकां पति, कुतस्तस्यासुरे त्यान्धकारत्वान्निशा धमदेवेष्वपि प्राप्तिरिति । तथा कर्मवशादसुमतां विचित्रजातिगमनाज्जातेरशाश्वतत्वम्, अतो न जातिमदो विधेय इति । यदपि कैथाह्मणा ब्रह्मणो मुखाद्विनिर्गताभ्यां त्रियाः, करुभ्यां वैश्याः, पद्भ्यां शुद्धाः, इति । एतदप्यप्रमाणत्वादतिफल्गुप्रायम् । तदद्भ्युपगमे च न विशेषो वर्णानां स्यात् । एकस्मात्प्रसुते शाखाप्रतिशास्त्रानृपन सोलो वा मुखाः स्य तयादिनां ब्रह्मणो मुखारुद्भवः साम्यतं न जायते युगासति निरकल्पना स्था दिति । तथा यदि कैश्विभ्यधायि सर्वज्ञनिकेपावसरे, तद्यथासर्वरहितोऽतीतः कालः कालत्वाद्वर्तमानकालवत्। एवं च मध्येथानातीतः काखादिविनिर्गत चातुर्वएर्यसमन्वितः, कालत्वाद्वर्तमानकालवत्। भवति च विशेषे फायरप्रदेशादिना नाशनीति | जानेवानित्यत्वं युष्मत्सिकान्त एवानिहितम् । तद्यथा'गायने यस पुरीषनेत्यादिना तथा “सद्यः पतति मांसेन वाकया बवणेन च । त्र्यंड शूजवति, ब्राह्मणः क्षीरविक्रय। " ॥ १ ॥ इत्यादिलोके नावश्यंभावी जातिपातः । यन कम्-" कायिकैः कर्मणां दोवै-यांति स्थावरतां नर मानितां मानवजातिताम् ॥१० त्यादिवर्धने
घ
Jain Education International
-
प्रद्दगकुमार
शतानि नियुज्यन्ते पशुमध्यमेनि
66
चनात, न्यूनानि पशुभिस्त्रिभिः " ॥ १ ॥ इत्यादि वेदोक्तत्वान्नायं दोष इति चेत सम्दिमनिदितमे दिवात्स तानि " इत्यतः पूर्वोत्तरविरोधः । तथा-" आततायिनमायात-मपि वेदान्तगं रणे । जिघांसन्तं जिघांसीया न तेन ब्रह्मा भवेत्" ॥१॥ तथा-" शूद्रं इत्वा प्राणायामं जपेत्, अपदसितं या परिधान तथा "नास्थिजन्नभ मारयित्वा ब्राह्मणं जोजयेत्" इत्येवमादिका देशना विद्वज्जनमनांसि न रज्जयतीत्यतोऽत्यर्थम समञ्जस मित्र लक्ष्यते युष्मदर्शनमिति ॥ ४५ ॥
(१०) तदेवमाकुमारं निराकृतणावा भगवदतिकं गच्छन्तं दृष्ट्रा एकदएिमनोऽन्तराने एवमूचुः । तद्यथा-जो आईककुमार ! शोजनं कृतं भवता यदेते सर्वारम्भप्रवृत्ता गृहस्थाः शब्दादिविषयपरायणाः पिशिताशनेन राकसकल्पा द्विजातयो निराकृताः तासांप्रतमस्मत्सिकान्तं शृणु, श्रुत्वा चावघारय । तद्यथा सत्त्वरजस्तमसां साम्यावस्था प्रकृतिः, "प्रकृतेर्महाँस्ततोऽहङ्कार - स्तस्मारुणश्च पोमशकः। तस्मादपि षोमशकात्पञ्च - (तन्मात्राणि ते ) ज्यः पञ्च भूतानि” ॥ १ ॥ तथा चैतन्यं पुरुषस्य स्वरूपमिति । एतत्त्वाई तैरप्याश्रितमतः पञ्चविंशतितत्त्वपरिज्ञानादेव मोहाचातिरित्यतोऽस्मात्मिकान्त एव अयानापर इति । तथा न युष्मत्सिकान्तोऽतिदूरेण भिद्यते इति । एतद्दर्शयितुमाहधम्मम्म समुहयामो,
प्रो
अस्सि सुठिच्चा तह एसकालं । आयारसीले वृश्ऽद नाणं,
ण संपरायाम्प विसेसमस्थि ॥ ४६ ॥ योऽयमस्मदीयाः सनरूपोऽपि कथंबिरस मानः । तथादि - युष्माकमपि जीवास्तित्वे सति पुण्यपापबन्धमोक सद्भावः, न लोकायतिकानामित्र तदभावे प्रवत्तिः नापि बौद्वानामिव सर्वाधारभूतस्यान्तरात्मन एवाभावः तथाऽस्माकमपि पञ्च यमा अहिंसादयः, जवतां च त एव पञ्च महाव्रतरूपान तथेन्द्रियमनयमो ऽध्याययोस्तुल्य एव
अपि धर्मे बहुसमाने सम्यगुत्थानोत्थिता यूयं वयं च तस्मादस्मि न् धर्मे सुष्ठु स्थिताः, पूर्वस्मिन् काले, वर्तमाने, एष्ये च यथा गृहीतप्रतिनियोंद्वारा न पुनरन्ये यथा प्रतेश्वरयागविधानेन प्रय तोमुन्ति मोहयन्ति येति तथा समु यमनियम फक्त काम प्रधानत ज्ञानंच मोकाङ्गतयाऽभिहितं तच्च श्रुतज्ञानं, केवलाख्यं च, यथावायदर्शने प्रसिद्ध संस्क प्राणिनो यस्मिन्स संपरायः संसारः अभियोग विशेषोस्त। तथा हि-यथा जयतां कारणे कार्य नैकान्तेनासदुत्पद्यते, अस्माकमपि तथैवात्मा नित्यं भयाधितमेव तथो स्यादविनाशावपि पदनिप्रेती प्रविधीयतिरोनावाश्रयणादस्माकमपीति ॥ ४६ ॥
पुनरपि तथैवैकमनः सांसारिकी
सम्पादनयाऽऽडू
1
अवतरूपं पुरिसं महंत,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |