Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 647

(४७ ) एणनत्थिय
अभिधानराजेन्द्रः।
अस्मतित्थियपवत्ताणुयोग विनियपदसेहसाहा-रणा य गेलम रायडेय। भएण (ब) गहण-अन्यग्रहण-न० । गानजाते मुखविश्राहार तेण अछा-ण सेहए न तत्येव ॥६२।। कारे गान्धर्विके, । " अन्नग्गहण ति गनग्गहस्स उमओ पुग्वं संथुप्रो पच्छा संथुश्रो वा पुब्वं एगभायणो पासी, स
कराणरुंधेसु सरणीतो मरणतो सुवातसंगडीयासु य आणातस्स हेण श्रागतो जदि ण भुजति तो परिणमति , अतो
यत्तं मुहं जंतं हवेज, अहवा अरणग्गहे गधविप्रो ति"। सेहेण संमें भुजति, परिवेद्वितो वि तेसागपसु मा तेसिं
नि चू० १७ न०। संका भविम्सति-कि एस अप्पसागारियं समरिसति ति, प्राणजोग-ग्रन्ययोग-पु० । कार्यान्तरजननसंबन्धे,भनेकान्तअम्हे वा वि करेति मा बाहिरभावं गच्छपरिवेट्टितो भुजति । जयपताकावृत्तिविव० ४ अधि० । साहारण वा लब्धं, तंण चेव भुंजियव्वं । अह कक्खमंडिओ
एणजोगववच्छेद-अन्ययोगव्यवच्छेद-पुं० । अन्ययोगस्य ताहे घेत्तुं तीरं भुजति । अह दाया भदेति ताहे तोहं चेव । सद्धिं परिवुडो वा भुजति,गिलाणो वा वेज्जस्स पुरतो समु
कार्यान्तरजननसंबन्धलकणस्याभावे , अनेकान्तजयपताकाहिसेज्जा, जयणाए कुस्कुयं करेज्जा,रायदुट्टे रायपुरिसहि णि.
वृत्तिविव०४ अधि०। ज्जतो तेहिं परिवेटुितो भुजेज्ज । श्राहारतेणगेसु तेसिं पुरो
| प्राणजोगववच्छेयवत्तीसिया-अन्ययोगव्यवच्छेदद्वात्रिंशिकाभुजेज्ज,अद्धाण तेण सावयभया सत्थस्स मज्झे चेव भुजति। स्त्री० । श्रीमलिषणविरचितस्थादमञ्जास्यवृत्तिवितूसहागं सव्वेसि एक्कावसही होज्जा,वाहिमादिभए जणण सह पिते श्रीहेमचन्छसरिविहिते निःशेषदुर्वादिपरिषदथिकेपकंदराइसु अत्यति। तत्थ तेसिं पुरतो समुदिसेज्जाओमे कहिं
दके द्वात्रिंशत्पद्यमये प्रन्थे, श्रीहेमचन्द्रसूरिणा जगत्प्रसिकवि सत्ताकारे तत्थेव भुजंता ण लम्भति,भायणसुण लन्भति।
श्रीसिकसेनदिवाकरविरचितद्वात्रिंशकानुकारि श्रीवर्षमानजितत्थेव भुजेज्जा सागारिए एक्को परिवेसणं करे, वहुमाइसु
नस्तुतिरूपमयोगव्यवच्छेदान्ययोगव्यवच्छेदाभिधानं द्वात्रिंशदू संतरं संभुजंति, गाउं दुविण दवेण कुरुकुयं करे। सब्वेसु।
द्वात्रिंशकाद्वितयं विद्वज्जनमनस्तत्त्वावबोधनिबन्धनं विदधे । जहासंभवं एसा जयणा । नि० चू० १६ उ०।
स्या०। (कुतीथिकैः श्रीवारेण सह अययायश्चिन्तितः । यथा अमनस्थियदेवय-अन्यपथिकदैवत-न०१६ त०। परतीर्थिक-| श्रीवीरो यथार्थवाद। तथा ऽन्ये ऽपि सौगतादयो देवाः यथार्था
पूज्येषु हरिहरादिषु देवेषु, उपा०१०। औ । प्रा०पू०। प्रति. वादिनस्तेषां व्यवच्छेदो निषेधः अन्ययोगव्यवच्छेदः) [स्यादअम नात्थियपरिग्गाहिय-अन्ययथिकपरिगृहीत-त्रि० । तीर्था
पादमजी टिप्पणी]
प्राणजोसिय-अन्ययोषित-सी० । परकीयकलत्रेषु, मनुष्यान्तरीयैः पूज्यत्वादिनाङ्गीकृतेऽर्हचैत्यादौ , उमा १०।।
णां देवानां तिरश्चां च परिणीतसंगृहीतभेदमिचेषु कसत्रषु, अन्ययूधिकास्तदेवतानि,तत्परिगृहीतानि वा अहश्चत्यानि,श्राव
ध०२ अधि० । को न बन्देत् । तदुक्तं सम्यक्त्वं प्रतिपद्यमानेनाऽऽमन्वेन-"णो खलु नंते ! कप्पर अज्जप्पनिर अमावत्थिया वा अमाउत्थिय- अएण (ब)म(ब)-अन्योन्य-त्रि० । अन्यशब्दस्य कर्मव्यदेवयाणि वा अएणउत्थियपरिम्गाहियाणि वा अरिहंतचेझ्याई तिहारे द्वित्वम् , पूर्वपदे सुश्च । “ोतोऽद वाऽन्योन्य." ।। वंदिसए वा णमंसित्तए वा" उपा०१ अ० औ०। अन्ययूथि- १॥५६॥ श्त्यादि-सूत्रेण अत्वं वा । परस्परार्थे , प्रा० । कपरिगृहीतानि वा अईश्चत्यानि अईत्यतिमालवणानि यथा भी.
अल (ब) त (य) र-अन्यतर-त्रिका अन्य-इतर । बहूनां मध्ये तपरिगृहीतानि वीरभरूमहाकालादीनि । उपा०१०पाचू
एकतरे, औ०। “अायरेसु भाभियोगसु देवलोगसु देवत्ताए एणो (तो) (दो)-अन्यतम्-अव्य० । अन्य-तसिन् ।
उववज" अन्यतरेषु केषुचिदित्यर्थः । भ०१श०१ उ०। नि० "तो दो तसो वा" ॥२॥ १६०॥ इति सूत्रेण तसः स्थाने तो चू० । "अमायरे वा दीहकालपडिबंध एवं तस्स न भव" दो इत्यादेशौ, पक्षे दसोपश्च । प्रा० ।“नहु दाहामि ते निक्खं, जं. वक्तानि चू० । उत्स० । “अम्पयरेसु देवलोगेस" निक्खू जायाहि अण्णो " । न हु नैव दास्यामि ते तुज्यं अन्यतरदेवानां मध्ये इत्यर्थः । स्था० ४ ठा०१ उ०। आचा। भिक्षा याचस्व अन्यतोऽस्मद्व्यतिरिक्तान् । उत्त०१०।।
अस्पतरग-अन्यतरक-पुं०। एकस्मिन्काले भात्मपरयोरन्यमन्यअम्पकाल-अनकाल-पुं० सुत्रार्थपौरुभ्युत्तरकालं भिकाकाले,
तरं तारयन्तीति अन्यतरकाः। अन्यतर- अण् । पृषोदरादित्वाद् "अयं अन्नकाल, पाणं पाणकावे" सूत्र०२ श्रु० १ ० । हस्वः, स्वार्थे कः । तपोवैयावृत्यविषयकसामर्थ्याऽभाषेन केवअम्मक्खाण-अन्वाख्यान-न० । अन्वादेशे, श्रा०म० प्र० । समुन्नयं युगपत्कर्तुमशक्नुवत्सु एकस्मिन् काले मात्मपरयोरेकतरं अम्मगुण-अन्यगुण-त्रि०ा चैतन्यादन्ये गुणा येषां तान्यन्यगुणा
तारयत्सु प्रायश्चित्ताहपुरुषेषु , व्य०१ उ० । नि। अचेतनेषु, "पंचएहं संजोए, अप्रगुणाणं च चेयणा गुणो" | अम्मतित्यिय-अन्यतीर्थिक-पुं० । चरकपरिवाजकशाक्याप्राधारकाग्न्यिगुणा पृथिवी । मूत्र. १ श्रु० १० १००। । जीवकवृकश्रावकप्रनृतिषु, निवृ०११ उ०। निचुभौतिकाएण (त्र) गोत्तिय-अन्यगोत्रीय-पुंस्त्री० । गोत्रं नाम दिषु वा, ध० २ मधिः । परदार्शमिकेषु, आव० ६ ०। तथाविधैकपुरुषप्रनवो वंशः । अन्यच्च तद् गोत्रं चान्यगोत्र | अम्मतिथियपवत्ता)ोग-अन्यतीर्थिकप्रवृत्तानुयोग-पुं० । तत्र जवा अन्यगोत्रीयाः। अतिचिरकालव्यवधानवशेन त्रुटिसगो- | अन्यतीर्थिकभ्यः कापिलादिन्यः सकाशाद्यः प्रवृत्तः स्वकीयाचात्रसंबन्धेषु, ध०१अधिक । वैवाह्यमन्यगोत्रीयः, कुलशीलसमैः रवस्तुतत्वमनुयोगो विचारः, तत्करणार्थ शास्त्रसन्दर्भ इत्यर्थः, समम्घ०१अधिः ।
सोऽन्यतार्थिकप्रवृत्तानुयोग इति । पापश्रुतनंद , स०२६ सम०॥