Page Text
________________
गंतवाय
था 'पृथिव्यापस्तेजो वायुरिति तत्त्वानि' इति न वक्तव्यम् । तत्प्रभेदरूपतयाऽभिधानेऽपि न दोषाः, जात्यन्तरकल्पनाया एवाघटमानत्वात्, राशिद्वयेन सकलस्य जगतो व्याप्तत्वात्, तदव्याप्तस्य शशभ्टङ्गतुल्यत्वात् शब्दब्रह्मादेकान्तस्य च प्राक् प्रतिषिद्धत्वात् । अबाधितरूपोभयप्रतिभासस्य तथाभूतवस्तुव्यवस्थापकस्य प्रसाधितत्वाद्विद्याऽविद्योभयमेदादद्वैत कल्पनायामपि त्रित्वप्रसते बाह्यालम्बनभूतभावापेक्षया विद्यात्वोपपत्तेः । अन्यथा निर्विषयत्वेनोभयोरविशेषात् तत्प्रतिभागस्याघटमानत्वात् । न हि द्वयोर्निरालम्बनत्वे विपर्यस्ताविपर्यस्तज्ञानयोरिव विद्याविद्यात्यभेदः । ततो नायं वस्तुः नापणेगांचे तयतिरिक्तमस्ति । अयाश्रवादीनामप्यनुपपतिः राशन क अस्यात् । ततलेषां कामेदप्रतिपादनार्थत्वात् । अनयोरेव तथापरिणतयोः सकारणसंसारमुक्तिप्रतिपादनपरत्वात्तथाननस्यानेन वा कागज प्रदर्शनार्थत्वात् विप्रतिपत्तिनिरासार्थत्वात्, तद्वदभिधानस्यादु- अयोगजीव अनेकजीव-त्रिश्रनेके जीवा यस्येति । बहुजी वा ष्टत्वात् । तथाहि आश्रवति कर्म यतः स श्राश्रवः, कायवाङ्मनोव्यापारः । स च जीवाजीवाभ्यां कथञ्चिद्भिन्नः, तथैव प्रतीतिविषयत्वात् । अथ बन्धाभावे कथं तस्योपपत्तिः ?; प्राक्तत्सद्भावे वा न तस्य बन्धहेतुता नदि यचद्विदेतुकं तदभावेऽपि भवति, अतिप्रसङ्गात् बसदेतत् । पूर्वोत्तरापेयान्योन्यकार्यकारणभावनियमात् । नचेतरेतराश्रयदोषः प्रवाहापेक्तयाऽनादित्यात् । पुण्यापुण्यहेतुबन्धहेतुतया वासी द्विविधः उत्कर्षापकर्षभेदे मानेकप्रकारोऽपि दयमगुप्त्यादित्यादिसंख्याभेदमासादयन् फलानुबन्ध्यननुबन्धिभेद तोऽनेकशब्दविशेषवाच्यतामनुभवति । एकान्तवादिना त्वयं नासम्भवतीति कमजोगनिमितं " गाथाथै प्रदर्शयद्भिः प्राक् प्रतिपादितत्वात् । सम्म० ।
गया पु
;
Jain Education International
( ४४१ ) अभिधानराजेन्द्रः ।
66
-
(१०) अनेकान्दस्वीकारावी कारयोः सम्यमथ्यात्वे"इश्श्रेयं गणिपिरुगं, निश्यं दव्वट्टियाऍ नायब्वं । पजापण अणिच्चं, निरुचानिच्चं च सियवादो ॥ ६२ ॥ जो सियवायं भारति, पमाणनयपेसनं गुणाधारं ।
भावेश से ण णसयं, सो डि पमाणं पवयणस्स ॥ ६३ ॥ जाति प्रमाणनयपेसलं गुणाधारं । भावेण भावो खोपमानं ६४॥ ति०मी०० अोगको मि- अनेककोटि-चि अनेकाः कोटयो द्रव्य यां स्वस्वरूपपरिमाणे या पेमांतेऽनेककोटयः कोरिया कोदुम्म्यादिषु ० "बजेगको मी कुटुंबिया
अनेकाः कोटयो व्यसङ्ख्यायां स्वस्वरूपपरिमाणे वा येषां तेमेककोटयः, तैः कौटुम्बिकैः कुटुम्बिनिः, आकीर्णा संकुला या सा तथा खा चासी निता तुजनयोगात्संतोषवतीति कर्मधारयः । अत एव सा चासौ सुखा च गुना च वेति कर्मधारयः ॥ ज्ञा० १ अ० । श्री० । रा० ।
9
गवखारय-अनेकारिक न० अनेकाने चाि
राणि तैर्निर्वृत्तमनेकारिकम् । छाक्षरादिनिर्वृत्ते द्विनामनेदे, अनु० | "से किं तं श्रगक्खरिए ? । अणेगक्खरिए कना वीणा लता माला । तं अणेगक्खरिए” । अनु० । अगदी अनेकवादी स्त्री० अनके नश्यतां नराणां मार्गताः योऽपद्वाराणि यस्यां साऽनेक खाएकी विद्या० १ ०३ [अ०] अनेकनश्यतरनिर्गमापद्वारा पुष्यम् ०१०
I
१११
•
अगपएसता
16
अो गखभसयस मिट्टि - नेकस्तम्भशतसन्निविष्ट - त्रि० । ७ तo | अनेकेषु स्तम्भशतेषु सनिविष्टे । ७ ब० यत्र वा श्रनेकानि स्तम्नशतानि सन्निविष्टानि । भ० श० ३३ उ० । ० । विपा० । एगं च मदं जवणं करोति श्रगस्तंभसयसन्नि विषं लील यिसालभंजियागं " झा० १ ० ० म० । अयोगगुण नाशाय अनेकगुणायक अनेकेषां मुपाददोषाणां च हायकः । बहुदोषाणां गगुणजाणए पंमिण विहिष्णू " जं० ३ वक०
1
अनेकचि त्रि० अनेकानि चित्तानि कृषिवाणि ज्यावस्गनादीनि यस्य सोऽनेकचित्तः । कृष्यादिषु व्यापृतचित्ते, आचा० १ ० ३ ० २३० ॥
अनेकजन्मन्नन्तभये, पा०वि०
-
जीवात्मके हरपादी "पुढवीचितमतमाया ढोसत्ता" दश० ४ ० ।
अणेगजोगधर अनेकयोगधर पुं० योगः कीद कलापसंबन्धः तं धारयन्तीति भनेकयोगधराः सन्धिसंप सूत्र० १ ० १ ० १ ८० ।
भोगस अनेकरूप-त्रि० विविधमत्स्येषु सुहममत्स्यवलमत्स्यादिषु प्रश्न० १ श्राश्र० द्वा० । अगणरपवर - अनेकनरमवर जाग्राद्य-वि० अनेकस्य मनुष्यस्य ये प्रवराः प्रलम्बा हुजा बाढवस्तैरग्राह्योपरिमेयोगपरायाः अमेयारप्रतिमेबस्थी वृक्कादी, रा०
गणाम अनेकनामनन० अनेकपर्यायेषु "अणेगपरिर यंति वा प्रणेगपञ्जायति वा श्रणगणामभेदेति वा एगठा " अ० चू० १ अ० । अगणिग्गमदुवार अनैकनिर्गमद्वार-निविद्यन्ते ने कानि बहूनि निर्गमानि निःसराः यत्र प०१० प्रणेगताला राष्णुचरिष-मनेफताला परानुचरित - वि०
नेके च ये तालाचराः तावादानने प्रेज्ञाकारिणः तैरनुचरित - सेवितो यः स तथा । श्र० । नानाविधप्रेक्काकारिसेविते, भ० ११ श० ४ ४०। विपा० । पुरादौ, का० १ श्र० । जं० । प्रोगदन्त- अनेकदन्त - त्रि० । अनेके दन्ता येषां ते अनेकदन्ताः। द्वात्रिंशद्दन्तेषु तं० प्रश्न० । अनेके दन्ता येषां ते अनेकदस्ता अनेकदन्त सं०
-
66,
अगदन्वक्ध- अनेक व्यस्कन्ध- पुं० । श्रनेकैः सचिताऽचितलकणैव्यैर्निष्पन्नः स्कन्धः अनेकद्रव्यस्कन्धः । विशिष्टैकपरिणामपरिणतसचेतना वेतनदेश समुदायात्मके स्कन्धे विशे०।
याद
1
For Private & Personal Use Only
1
अगपएसता - अनेक प्रदेशता - स्त्री० । निन्नप्रदेशतायाम्, “भिप्रदेश सेवा-नेकप्रदेशता दिया" मिश्रता से अनेक प्रदेश प्रदेशयोगेन तथा निदेशक कप्रदेशयोग्यत्वमुच्यते, द्रव्या० १३ अध्या० ।
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |