Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 591

(४२) अणस्सरित्ता अभिधानराजेन्धः।
अपोक (ग) णयारमणुस्सरित्ता, पाणाणि चेवं विणिहंति मंदा" सूत्र० १ | "अणेगणरवाममुप्पसारियअगिज्झघनविपुजयखंधी" अश्रु०७०।
नकैनरव्यामैः पुरुषव्यामैः सुप्रसारितैरग्राह्योऽप्रमेयो घनो नि. अणुस्सव-अनुश्रव-पुं० । अनुभूयते गुरुमुखादित्यनुश्रवः । बे विमो विपुलो विस्तीर्णो वृत्तः स्कन्धो येषां ते-अनेकनरव्यामदे, द्वा० ० द्वा०।
सुप्रसारिताग्राह्यघनविपुलवृत्तस्कन्धाः रा० । झा० । “अणेग
नूयभावभविएविअहं" अनेके भूता अतीता भावाः सत्त्वाः प. अगस्मुय-अनश्रत-त्रि० । अवधारिते गुरुनिरुच्यमाने, उत्त०५
रिणामा वा नव्याश्च भाविनो यस्य स तथा । ति शुकं प्रतिअ० । श्रवणपथमायाते. सूत्र १ श्रु० २ ० २ उ०। भारतादौ
स्थापत्यापुत्रः । स्था०१०१०। "अणेगमणिरयणविधिपुराणे श्रुते, सूत्र० ११० ३ ०४ ० । न उत्सकोऽनुत्सुकः ।।
हणिज्जुत्तविचित्तचिंधगया"अनेकानि बहूनि मणिरत्नानि प्रतीसूत्र० १ श्रु० ए ० । औत्सुक्यरहिते, पं० सू० ४ सू० ।
तानि विविधानि बहुप्रकाराणि नियुक्तानि नियोजितानि येषु अगुम्मयत्त-अनुत्सुकत्व-न० । विषयमुखेऽनुत्तालत्वे, "सुह- तानि तथा, तानि विचित्राणि चिह्नानि गताः प्राप्ताः येते तथा। सारणं अणुस्सुयत्त जणय३ । नत्त० २ए अ० ।
(सुपुरुषवर्णकः ) औ० । प्रश्न । “अनेगमणिरयणविवि
हसुविरश्यनामचिंध " अनेकर्मणिरत्नैर्विविधं नानाप्रकार अणुहवसिछ-अनुजवसिछ-त्रि । स्वसंवेदनप्रतीत, पञ्चा०
सुविरचितं नाम चिह्न निजनामवर्ण पक्तिरूपं यत्र स तथा । ३ विव०।
जं. ३ वक० । " अणेगमणिकणगरयणपहकरपरिमंझियअग्रहविजं--अनुनय-अव्य० । संवेद्येत्यर्थे, पञ्चा०२ विव० ।
भागभत्तिचित्तविणिउत्तगमणगुणजणियपेखोलमाणवरललिअहियासण-अन्वध्यासन-न० । अविचलकायतया सहने,
यकुंममुज्जत्रियअहियाजरणजणियसोभे" अनेकमणिरत्नक०२ वक।
नकनिकरपरिमरिमतभागे नक्तिचित्रे विच्छित्तिविचित्रे विनिय
ते कर्णयोर्निवेशिते गमनगुणेन गतिसामथ्येन जनिते कृते प्रेसअणुहूअ-अनुजूत-त्रि०ा अनु-भू-क्त । प्राकृते "ते हुः"॥
माने चश्चने येवरललितकुएमले ताज्यामुज्वत्रितेनोद्दीपनेनाधि४। ६४ ॥ भुवः क्ते प्रत्यये हरादेशः । अनुजयविषयीकृते , प्रा० ।
काच्यामाजरणाभ्यामुज्ज्वबिताधिकैर्वाऽऽन्तरणैश्च कुएमलव्यतिश्रण-देशी-शालिनेदे, दे० ना० १ वर्ग।
रिक्तर्जनिता शोभा यस्य स तथा । झा०१०। "अणंगरहसगमप्रणव-अनुप-त्रि। अनुगता आपो यत्र । ब० स० । अनस- जाणजुम्गगिल्लिथिल्लिसिवियपमिमायणा” अनेकेषां रथशकटामा० । अत उत्वम् । जलप्राये स्थाने , वाचा नद्यादिपानीयब
दीनामधौविस्तीर्णत्वात् प्रतिमोचनं येषु ने तथा! रा० । “अणेगहुले , बृ० १ उ० । विशे० । व्य० ।
रायवरसहस्सागुआयमग्गे" अनेकेषां राजवराणां बद्धमुकुटराज्ञां
सहस्रैरनुयातोऽनुगतो मार्गः पृष्ठं यस्य स तथा । जं०३ वक्त० । आणूवदेस-अनूपदश-पुं० । जलदेशे , व्य०४ उ०।
"अणेगवंदाए" अनेकानि वृन्दानि परीवारो यस्याः सा तथा अणेक(ग) अनेक-त्रि० । बहुत्वे, सुत्र०१ श्रु० १२ अ० । अनेक- तस्याः (पर्षदः)रा अणेगवरतुरगमत्तकुंजररहपहकर(सहकर) शनचरितप्रयोगा यथा-"अणेगगणनायकदमनायकराईसर.
सीयसंदमाणीयामजाणजुग्गा' अनेकैवरतुरगैमत्त कुरैः(रहतलवरमामंविधकोमंविअमंतिमहामंतिगणकदोबारिअअमच्च- पहकरेत्ति)रथान करैः (रहसहकरेत्ति वा)रधानांसहकारैःसलाचेमपिचमहनगरनिगमसेट्टिमेणावस्सन्यवायदतसंधिवालसस्ि तैः शिविकाभिः स्यन्दमानी निराकीर्णा व्याप्ता यांनषुभ्यश्च या सा संपरिखुमे " अनेक ये गणनायकादयस्तेषां द्वन्द्वस्ततस्तैरिह तथा । आकीर्णशब्दस्य मध्यनिपातः प्राकृतत्वात् । अथवा अनेतृतीयाबहुवचनलोपो ऽष्टव्यः । सहिं ति ) साई सहेन्यर्थः । के वरतुरगादयो यस्यामाकोनिच गुणवन्ति यानादीनि यस्यां न केवलं तत्सहितत्वमेव, अपि तु तैः समिति समन्तात् परि- सा। औ"प्रणेगवर सक्खणुत्तमपसत्थसुश्रश्यपाणिनेहे"अनेघृतः परिवारित इति । "अणेगजाजरामरण जोणिवेय- कँवरलकणैरुत्तमाःप्रशस्ताः शुचयो रतिदाश्च रम्याः पाणि लेखा ण" अनेकजातिजरामरणप्रधानयोनिषु वेदना यत्र स तथा । यस्य स तथा। औ०।"अणेगवायामजोग्गवग्गणवामद्दणमन्त जु (संसार इति विशेष्यम्) औ० । “अणेगजातिजरामरणजोणि- ककरणेहि " अनेकानि यानि व्यायामनिमित्तयोग्यादीनि तानि संसारकलंकलिभावपुरणम्भवगम्भवासवसहीपवंचसमकंता- तथा तैः तत्र योग्या गुणनिका वल्गनमुल्लङ्घनं व्यामर्दन परस्परसासयमणागयसिर्फ " अनेकैतिजरामरणे जन्मजरा मृत्यु- स्याङ्गमोटनं मल्लयुद्धं प्रतीतं करणानि चाङ्गभङ्गविशेषा गल्लभिर्यश्च तासु योनिषु मसारः संसरणं तेन च यः कलङ्कली- शास्त्रप्रसिकाः । आँ० । झा । " अणेगवाससयमा जयंतो" भावः कदर्यमानता यश्च दिव्यसुखमनुप्राप्तानामपि पुनर्भवे अनेकवर्षशतायुष्मन्तः । प्रश्न०४ श्राश्रद्वा० ।" अगससंसार गर्भवसतिप्रपञ्चः, तो समतिक्रान्ती, अत एव शाश्वत- णिगणमिहुणपवियरिए" अनेकशकुनिमियुनकानां प्रविचरितमनागतं कालं तिष्ठन्ति । (सिद्धा इति विशेष्यम् प्रज्ञा०२ पद । मितस्ततो गमनं यत्र तत्तथा (प्रयातकुरामम् ) ०४ वक्व०। अनेकजातिसंश्रयाद् विचित्रत्वम् । सर्वभावानुव्यापितचित्ररू- रा० । “अणेगसंकुकीजगसहस्सवितते" अनेकैः शङ्कप्रमाणैः पता । रा० । इह जातयो वर्णनीयवस्तुरूपवर्णनानि ।स। कीलकसहमहनिर्हि का कैस्तामितप्राया मध्यकाः संभव" अणेगणमकमगवियर उज्झरपवायपम्नारसिहरपजरे" - न्ति । तथारूपतामाऽसंभवादतः शङ्कग्रहण, विततं विताना कृतं
कानि नटानि कटकाश्च गरमशैला यत्र स तथा । विवराणि , ताडितमिति भावः । रा०। जी । "अणेगसयाए " अनेकानि अवझराश्च निर्फरविशेषाः, प्रपाताश्च भृगवः, प्राग्भाराश्च ईष- | पुरुषाणां शतानि संख्यया यस्याः सा अनेकशता, तस्याः। राम व्यनता गिरिदेशाः, शिखराणि च कृटानि, प्रचुराणि यत्र स "अणेगसाहप्पसाहथिमिमा" अनेकशाखाप्रशाखाविटपयस्तन्मतथा। ततः कर्मधारयः (पर्वत ति विशेष्यम् । झा०४०।। ध्यानागो वृक्षविस्तारो वा येषां ते ( वृक्काः)। औ । ज्ञा०।