Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 583

(४१४) अणुवह अनिधानराजेन्द्रः।
अणुवास अनुपध-त्रि.नावत उपधा ऽयुक्ते, पं० सं०२ द्वा। तीयहिगारो एत्यं, सा होज्जा सुद्धऽमुखो वा ।। अणुवहय-अनुपहत-त्रि० । न० त० । अग्न्यादिभिरविध्व- पट्टीवंसादीहिं, सगकरणादिपहिँ तह चेव । स्ते, पिं०।
होति अमुछा वसही, मूलगुण उत्तरगुणे य तहा ।। अणुवहयविहि-अनुपहतविधि-पुं० । अनुत्पन्नमुत्पाद्य दाने, कालफुयातिरित्तं, अविसुधासु च तासु वसमायो । गुरुभिर्दत्तस्य अन्यस्य गुरुननुज्ञाप्य दाने वा। अनुपहतविधि- पावति पायच्चित्तं, मोत्तणं कारणमिमेहिं ॥ र्यदनुत्पन्नमुत्पाद्य ददाति। अन्ये तुव्याचकते-यत्पुनस्तस्य गुरुभि- असिवे प्रोमोयरिए, रायदुट्टे भए व आगाढे । दत्तं तत्सोऽन्यस्य गुरुनननुज्ञाप्य ददाति "अणुवहियं जं तस्स
गेलएह उत्तमहे, चरित्तसज्कातिए असती॥ उ, दिन्नं तं देह सो उ अन्नस्स" यत्तस्य दत्तं सोऽन्यस्म गुरूननुज्ञाप्य ददाति । कमाश्रमणैस्तुज्यमिदं दत्तमित्येषोऽनुपहतवि
वाहिं सव्वत्थ सिवं, तेण सया कालदुयगाम्म । धिः । व्य०१०।
पुणो वि य णहु णिगुच्छे, अणुपच्या नाव अणुवासी। अणुवहास-अनुपहास-त्रि० । अविद्यमानोपहासे, पञ्चा०६ आझवणे विसुद्धे, मुकदुतं परिहरे पयत्तेणं । विव०॥
आसज तु परिभोग, भयणा पडिसेवसंकमणे ॥ अणुवहुभा-देशी-नववध्वाम , दे० ना० १ वर्ग ।
असिवादीहिँ वसंतो, सुद्धाए वसही' बसे साहू । अणुवाइ(ण)-अनुपातिन-त्रि०अनुपतत्यनुसरतीत्येवंशीलः। सुच्चासतीऍ जतती, विसोहिकोमीऍ पुव्वं ति॥ स्था० ६ 10 । योग्ये, “ अणुवाइ सव्वसुत्तस्स" पं० व० २ जयणत्ती जं जणितं, पुव्वत्ताए तु जेतु जे दोसा । द्वा० । अनुवदितुं शीलमस्येत्यनुवादी । अनुवादशीले, सूत्र०१ | ते ते पुच्वं सेवे, कम्मरणे वी श्मा जयणा ।। श्रु० १२ अ०।
अप्पावहं तु लेऊ, जत्थ गुणा तू भवेज बहुतरगा। आणुवाएज्ज-अनुपादेय-त्रिम हेये अग्रहीतव्ये, प्रा०म०द्विन
गच्छं गच्छंताण व, तं चेव तहिं करेजा तु ।। अणुवाणहय-अनुपानत्क-त्रि० । न विद्यते उपानहीं यस्य
असिवादिनिहिए पुण, अव्वक्खेवेण संकमे तत्तो। सोऽयमनुपानकः । उपानहोरधारके, षो०१ विव०।
सत्थं तु पमिच्छंतो, जइ अत्ये तत्थ सुन्छो तु॥ वाय-अनुताप-पुं० । संयोगे, भ०१२ श०४ उ० ।
एतं णयरविहूणं, अणुवासियं जेतु अणिवसे कप्पं । अनुपात-पुं०। अनुसरणे, प्रज्ञा०१७ पद । अनुपतनमनु
कालकुयावराहे, संवलितमोऽवराहाणं ।। पातः । शब्दोच्चारणरूपानुदर्शनादौ , उपा०१०।
संवकृितावराहे, नवोवदो तहेव मूलं वा । अनुवात-पुं० । आघ्रायकविवक्षितपुरुषाणामनुकूले वाते,
पायारपकप्पे जं-पमाणणेमाण चरमम्मि ॥ जं.१ वक्ष० । रा०। अनुकुलो वातो यत्र देशे सोऽनुवातः ।
अणुवासियाऍ कप्पो,एमे सो वमितोसमासणं । पंजा। यस्मादू देशाद् वायुरागच्छति तत्र, भ० १६ श०६ उ० । अनुवाद-पुं० । विधिप्राप्तस्य वाक्याऽन्तरेण कथने , वाच०।
इयाणि अणुवासकप्पो-तत्थ(गाहा)[अणुवासम्मि उ] अणुवासो
नाम वासावासो उवद्धे वा वसित्ता तत्व अणुवसइ, उवद्धे "द्वादश मासाःसंवत्सरोऽग्निरुष्णोऽग्निर्हिमस्य भेषजम्" इत्या
मासनहु,वासे चउसहु । तत्थ पुण बहुविहासुत्तत्था ।जहा पत्थे दीनि तु वेदवाक्यान्यनुवादप्रधानानि, लोकप्रसिद्धस्यैवार्थ
व कप्पे लिए मासकप्पसुत्ते पत्थ पुण अहिगारो अणुवासिज स्यैतेष्वनुवादात । विशे० ।
तीति । अणुवासिया का पुण सा?, वसही सुका य,असहाय । अण्वायवाय-अनुपायवाद-पुं० । पष्ठे मिथ्यात्ववादे, नयो।
असुद्धा पहावं सोवंसग्गकरणो वंगणादि (गाहा) [असिवे] अ. अणुवालय-अनुपालक-पुं०। आजीविकोपासकभेदे, भ०२४ सिवाइस कारणेसु असुझाए वि वसति रायदुट्टे कोप्परपट्टी वा
सोयाणि वा तत्थ तत्थि जाणि बाहिरएहिं खेतोह संजयाणि अणुवास-अनुवास-पुं० । वर्षावासे ऋतुबद्धे वा उषित्वा पुन- दोसकरणाणि नए व बोधिगादिसुगेलमउत्तिम चरिस इत्थिस्तत्रैव पश्चाद् बसने , अशिवादिकारणेषु वृद्धादिवासे वा
दोस एसणा दोसा असज्झाए वा अस वा गुणाणं जे तम्मि
वसहीए (गाहा) [आलंवणे]एवं आसंवणविसु सत्तए परिवसने च । तत्र कल्पः
हरेजा जुत्तेण परिभोगं पुण मासज्ज गुणपरियट्टित्ति नणिय होश ............."अहुणा अणुवासणापकप्पं तु ।
जणिया पडिसेहसंकमणे गुणवुकिनिमित्तं अच्छेजा न सकेजा वोच्छामि गुरूवदेमा, अग्गहट्टा सुविहियाणं ।। अमं वसहिं खेत्तं वा पपसु पुण कारणेसु विणासो अणुवासिअणुवासम्मि तु कप्पो, पन्नवग पञ्च बहुविहा अत्या। यं परिवस तस्स संघट्टियावराहे, एस अणुवासणाकप्पो ॥ अणुवासणए पगतं, सुधा य तहा असुद्धा य ।
पं० चू०। अणुवासत्थो बहुहा, उनवासे वण अहव असिवादि ।
'अहुणा वोच्छंऽणुवासणाकप्पं । बुनादी वासो वा, अहवा अणुवसणमणुवासो ॥
गावासमासकप्पो, वासावासो इमेमुं तु ॥ वनितं पुणो वि वसती, अणुवासिगवसहिममइगीसराहा।
जिपथेर अहालंदे, परिदारितअजमासकप्पो तु ।
श०२० उ०।