Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 578

(४०) अणुमाण अन्निधानराजेन्बः।
अणुरुंधिजंत बन्ध्यमेव । अन्तर्व्याप्तेः साध्यसंसिध्यशक्ती,बाह्यव्याप्तेर्वर्णनं वा| अणुयत्तणाजुत्त-अनुवर्तनादियुक्त-त्रि० । श्रानुकूल्याऽनुपनयमेव"॥१॥ मत्पुत्रोऽयं बहिर्वक्ति,पवंरूपस्वरान्यथानुपपत्ते, त्यत्र वहिास्यनावेऽपि गमकत्वस्य ‘स श्यामः,तत्पुत्रत्वात, इत· | १ प्रतिः ।
पत्ता घातसहिते, " अणुयत्तणाश्जुत्तो, पासस्थाईसु ता खित्ते" जी. रतत्पुत्रवत, इत्यत्र तु तनावेऽप्यगमकत्वस्योपलब्धेरिति ॥ ३७॥ रत्ना०३परि(धर्मिणं साधयन्नेकान्तवादीसाधर्म्यतोवैधयंत- अणुयत्तमाण-अनुवर्तमान-त्रि०। अनुगच्छति, विशेष "सहधन शक्कोतीति 'अणेगंतवाय' शब्देऽत्रैव भोगवदयते) अनुमिते हर समत्येव य, कुण करावे गुरुजणाभिमयं । दमणुयत्रसाध्याविनाभूतहेतुजन्यत्वेनाऽप्युपचाराद् हेतुविशेषे,स्था.४1०३ माणो, गुरुजणाराहणं कुणई ॥१॥ श्रा० म०प्र० । सा ननु सिङ्गग्रहणं संबन्धस्मरणान्यामनुपश्चान्मानमनुमानम्, | अणुयरिय-अनुचरित-न। प्रासेविते, ज्ञा०१ श्रु०१०। मिजं कानमुच्यते । कथं लिङ्गमेवानुमानमिति चेत्, सत्यम्, किन्तु कारणे कार्योपचारादप्यनुमानम्। यथा-प्रत्यककान
अण्या -अनुझा-स्त्री०। अनुमोदने, सूत्र. २ श्रु० १५०। जनको घटोऽपि प्रत्यक इति । विशेष दृष्टान्ते , आकाशपटानु-अण्यास-अनकाश-पुं०। विकाशप्रसरे, ज्ञा० १७०१ भ०। मानादत्राऽनुमानशब्दो रष्टान्तवचनः । शा०१०। मण्माणइत्ता-अनुमान्य-अन्य० । अनुमानं कृत्येथे, व्य. अणुरंगा-अनुरङ्गा-स्त्री० । गन्च्याम , घसिकायां च । “अनासघुतरापराधनिवेदनेन मृदुदण्डादित्वमाचार्यस्याकल
पुरंगाइ जाणे" वृ० १२० । ग्यत्यर्थे,०२ अधि० भ०।
अणुरंजिएल्लय-अनुरञ्जित-त्रि० । अनु-रज-क्त । प्रारुते अणुमाणणिराकिय-अनुमाननिराकृत-त्रि० । अनुमानबाह्ये, | स्वार्थिक इकप्रत्ययः। संप्रदायक्रमरञ्जिते. जं० ३ वक० । यथा नित्यः शब्दः। वस्तुदोषविषये विशेषे, स्था० १००। अणुरत्त-अनुरक्त-त्रि० । अनुरज्ये , औ० । प्रातु० । अत्यन्तअणुमाणाजास-अनुमानाभास-पुं०। पकानासादिसमुत्थे झा- स्नेहनाजि, उत्त०१४ अशा | अनुरागवत्याम, भ० १५ नेऽयथार्थाऽनुमाने , रत्ना०६ परि०।
श०६ उ०। पतिरक्तायां भर्तारं प्रति रागवत्याम, झा० १६
अ० स्त्रियाम, " अणुरत्ता अविरत्ता, श्छे सहफरिसरसरूवअणुपाय-अणुमात्र-त्रि० । स्तोकमात्रे, दश०५ अ०२ उ०।
गंधे पंचविहे माणुस्सए कामभोए पच्चएन्जवमाणी विहर-- अणुमिइ-अनुमिति-स्त्री०। अनु-मा-क्तिन् । अनुमाने व्याप्तिवि
ति" अनुरक्ताऽविरक्ता अनुरज्या भर्तरि प्रतिकूले सत्यपि, न शिष्टस्य पक्षधर्मताकानाधीनेऽनुनवभेदे, अनुमोदने च । प्रतिका विप्रियेऽपि विरक्ततां गतेत्यर्थः। श्री०। वर्णवादिनि प्रतीच्छके, अणुमु (म्मु) क-अनुमुक्त-त्रि०। अविमुक्ते, प्रश्न०४ आश्रद्वा०।
"....."अणुयत्ततोबिसेसएहोउज्जुत्तमपरितंतो,इच्छति मत्थं
लनति साधू। जो तु अवाजतो,ण रूसती जद ममंण वा पति॥ अणुमोश्य-अनुमोदित-त्रिका अनु-मुद्-णिच् । कर्मणि क्तः। कृता
सो होति अगरत्तो............." पं०ना। ऽनुमोदने स्वानुमतत्वज्ञापनेन प्रोत्साहिते, “भवता यद् व्यव
अणुरत्तलोयणा-अनुरक्तलोचना--स्त्री० । उज्जयिनीपुरीश्वसितं तन्मे साध्वनुमोदितम् । प्रार्थ्यमानोऽधिना यत्र, ह्या नैव विघातिताः ॥१॥ दानकालेऽथवा तूष्णी, स्थितः सोऽर्थानुमो
रस्य देवतासुतस्य राज्ञोऽयमहिष्याम, प्रा० क० । आव०। दितः" इति । उक्तेऽर्थे च , वाच०। यत् त्वया शत्रुहननादि- अणरसिय-अनुरसित-न० । शब्दायिते, ज्ञा०६ अ० । कार्य भव्यं कृतमित्यादिवदने , आतु०।
अणुराग-अनुराग-पुं० । अनु-रज-घञ् । प्रीतिविशेषे, श्राप अणुमोयग-अणुमोदक-त्रि० दानस्य ग्रहणपरिमोगाच्या प्र-।
परस्परस्यात्यन्तिक्यां प्रीतिमत्याम् , बृ० १ उ० । (त्रिविशंसके संप्रदाने, विशे० ।
धोऽभिष्वङ्गरूपः, तद्यथा-दृष्टयनुरागो,विषयाऽनुरागः,स्नेहाप्रणमोयण (णा)-अनुमोदन (ना)-न०-स्त्री० । अ
नुरागश्चेति 'राग' शब्दे वक्ष्यते)विशेा यथावस्थितगुणो. नुमती, पञ्चा० । विव० । आव० । अनुझाने , सूत्र० १ श्रु० ८ कीर्तने तदनुरूपोपचारलक्षणे तीर्थकरनामकर्मबन्धकारणे, श्र० । प्रश्न । प्राधाकर्मप्रभृतिकर्तृप्रशंसायाम , अप्रतिषेधने प्रव० १० द्वा०। च। अप्रतिषिमनुमतमिति विद्वत्पवादात् । पिं०। "हणंतं णागुजाण" नन्तं मानुजानाति । अनुमोदनेन तस्य वा दीयमा
अणुरागय-अन्वागत-त्रि०। अनु श्रा-गम्-क्क । रेफ आनस्याप्रतिषेधनेनाप्रतिषिकमनुमतमिति वचनाननप्रसङ्गजन
गमिकः । अनुरूपे प्रागमने, भ० २ श०१ उ०। नाश्च । आह च-"कामं सयं न कुब्व, जाणतो पुण तहा वित
अणुराहा-अनुराधा-स्त्री० । अनुगता राधां विशाखाम् । गाही बट्टई तप्पसंग, अगिराहमाणो उबारे"॥१॥ स्थाए,
वाच। मित्रदेवताके नक्षत्रभेदे , अनु० । जं० । स्था। जिनपूजादिदर्शनजनितप्रमोदप्रशंसादिलक्षणायामनुमतौ,पश्चा०
"अणुराहाणक्खसे चउतारे" पं० सं० । सू० प्र०। ज्यो। ६ विव०।
('णक्खत्त' शब्देस्यास्तत्त्वं व्याख्यास्यामः ) अणमोयणकम्मजोयगप्पसंसा-अनुमोदनकर्मनोजकप्रशंसास्त्री० । अनुमोदनादाधाकर्मभोजकप्रशंसायाम, अकतपुण्याः
अणुरुज्झत-अनुरुध्यमान-त्रि० । अनु-रुध्-यक्-शानन् । सुसन्धिका पते , ये इत्थं सदैव लभन्ते यतेतेत्येवंरूपा । पिं०।
प्राकृते “ समनुपाद् रुधेः"॥४॥२४८॥ इति अनोः परस्व
रुधेः कर्मभावे ज्झो वा । अपेक्ष्यमाणे, प्रा। अणुयत्तणा-अनुवर्तना-स्त्री० । प्रानुकूल्याऽनुपघाते , जी०१ प्रति० । ग्यानोपचारे, पृ०१०। (ग्लानस्यानुवर्तना गि- अरुधिजंत-अनुरुध्यमान-त्रि० । अनु-रुध्-यक् शानच् । लाण' शब्दे अव्या )
अपेक्ष्यमाणे, प्रा.!