Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 559

( ३०० ) अभिधानराजेन्द्रः |
अप्पेदा
विशेषेणातिक्रामति । किमुतं भवति मुक्तिमवाप्नोति । उत २६ अ० । अनु पश्चात् प्रेक्षणमनुप्रेक्षा । धर्मध्यानादेः पञ्चात्पर्य्यालोचने, भ० २५ श० ८ उ० । स्था० । श्राव० । उस० । ( " धमस्स से भावस्थ बसारि प्रसुप्पेहाओ " इत्यादि धर्मध्या नादिशब्देष्वेव दृश्यम् ) अर्हद्गुणानां मुहुर्मुहुरनुस्मरणे च । "अप्पेहार बहमासी नामिका ०२ अपि आचू। तत्त्वार्थानुचिन्तायाम, ल० ।
-
पेय-अनुसितव्य त्रि० अन्यान्यानविधिना प रिभावनीये, पं० सू० १ सू० ।
अणुफास-भनुस्पर्श-पुं० [ अनुभावे "लोहस्सेवगुफासो
म अभयरामवि " दश० ६ श्र० । अणुबंध- अनुबन्ध-पुं० | सातत्ये, स्था० ६ ठा० । अनुबन्धः संतानः प्रवाहोऽविच्छेद इत्यनर्थान्तरम् । षो० १ विव० । श्रव्यवच्छिन्नसुख परम्परया देवमनुजजन्मसु कल्याणपरम्परापे सन्ताने, पो० १३ चिच तत्परिणामाविच्छेदना प्रकर्ष यापितायाम, पञ्चा० १६ चि० अनुबंध-अनुयनुष्क-१०। प्रयोजनादिकारिसंबन्धाभित्रेयचतुष्टये, तच्च ग्रन्थादावभिधातव्यम् । श्राष० १ अ० । अत्र कश्चिदाह- नन्वधिगत शास्त्रार्थानां स्वयमेव प्रयोजनादिपरिज्ञानं भविष्यतीति निरर्थक एप शास्त्रादौ प्रयोजनाद्युपन्याइति चेद् अनधिगतशास्त्रार्थानां प्रवृत्तिहेतुतया सफ सत्यात् । अथ प्रेतायां प्रवृत्तिनिश्चयपूर्विका भवति । न च प्रयोजनादायुक्रेऽपि अतिशाखार्थानां धियोपपत्तिः वचनस्य बाह्यार्थ प्रति प्रामाण्याभावात् । न च संशयतः प्र सिरुपपना प्रेक्षायाः कथं सार्थकता अधिकृतप्रयोजनानुपन्यासस्य तदेतदपरिनोदितभाषितम । वचनस्य बाह्यार्थे प्रति प्रामाष्याभावात्, अन्यथा सकलव्यव. दाद विनितं चात्र तो धर्म सीटी कादाविति ततः परिभावनीयम् । अथ यदि वचनस्य बा
सामान्यं प्रतिपादयति विशेष विशेषतो वचन
प्रामापवादधिकृतप्रयोजना चुपन्यासवाक्यतः सामान्येन प्रयोज नादिकेऽधिगते कथं तु नामास्माकं सविशेषं सामायिकादिपरिविशेषपरिज्ञानाय भवति
। धन्यच्च यदि वचनस्य न प्रामाण्यमभ्युपगम्यते तथापि न काचिद्विवहितार्थ कृतिः । श्र० म०प्र० । अणुबंधच्छेयणाइ अनुबन्धच्छेदनादि पुं० । अनुबन्धं बिनीत अनुबन्धच्छेदनः तदादिः निरनुबन्धनाऽऽपादनादी कर्म पाये, "वित्ताणं कम्माणं, चित्तोत्रिय हो६ सवएवाओ बि । अगुबन्धयणाई, सो उण एवं ति णायव्वो' ॥ १ ॥ पञ्चा०१८चिव ०५ अबंधभाव - अनुबन्ध जीव- पुं० । अनुभावस्य लत्तायाम्, पश्चा०५ विष० ।
- अनुबन्धनावविधि-पुं० प्रत्याख्यातपरि यामाविच्छेदभावस्य विधाने
०५०।
प्रबंधपरछेद- अनुबन्धव्यवच्छेद- पुं० [भवान्तरारम्भका णामितरेषां च कर्मणां बन्ध्यभावकरणे, द्वा० १० डा० । प्रबंधमुकनाय अनुबन्ध शुद्धिभाव-पुं० साताकर्मकोपशमेनात्मनो निर्मलत्वसद्भावे, पञ्चा०वि०
-
अणुबंधावरणयण - अनुबन्धापनयन- न० | धनभावजातकर्मापञ्चा० १५ विष
अणुबन्धिदेशीदिकानाम् ००१ वर्ग
।
-
अणुबंधि (न्) - अनुबन्धिन्- त्रि० । अनुबन्ध - णिनि । हेती, ध० २ अधि० । प्रस्फोटकादीनां सातत्यविशिष्टे अननुबन्धिदोषरहिते प्रतिलेखने, स्था० ६ ग० ।
- अनु०ते जी०३ प्रति । प्रा० म० गृहीतेनिप्पू० १० निरन्तरमुपचिते जी० ३ प्रति । सतते, प्रश्न० १ सम्ब० द्वा० स्था० । अध्न्यव
ने, प्रश्न० १ प्रा० द्वा० । प्रतिबडे, झा० २ श्र० 1 व्याप्ते, शा० २ ० । पूर्वोपार्जितद्वेषबन्धनवडे, उत्त० ४ श्र० । अयुबद्धकुहा - अनुत्रट तुघ्--₹ -स्त्री० । सततबुद्धुकायाम, " अणुदारववेषणा दुपट्टघटियविवगणमुदविच्वविया" प्रश्न० ३ श्रश्र० ३० ।
युवक निरंतर अनुकनिरन्तर निरन्तरे "अब निरन्तरवेयनासु" अनुबनिरन्तराः पतन्ति वेदना येषु ते तथा । प्रश्न० १ आश्र० द्वा० |
अणुबरू तिब्ववेर - अनुवती क्रौर - त्रि० । अव्यवच्छिनाकबैरभावे, "अगुबद्ध तिब्ववेरा, परोप्परं वेयणं उदीरौते
प्रश्न० १ आश्र० ३ro |
धर्मध्यानमाज्ञाविनयादिलक्षणं येषां तेऽनुरूधर्मध्यानाः । सततप्रवृत्तधर्मध्याने, प्रश्न० १ सम्ब० द्वा० ।
1
ह्यार्थ प्रति प्रामाख्येतहोत एवं सम्यगभिधेयादिपरिक्षामा धम्माण अनुवधर्मध्यान० धनुष स पाभिरर्थिका शाधे प्रेक्षावतां प्रवृत्तिः फलाभावात् । प्रवृती हि फलमभिधेयादिपरिज्ञानं तच्चाधिकृतप्रयो जनाद्युपन्यासत एव सिकमिति । तदेतद्वालिश विजृम्भितम् । न हि प्रयोजनापवासेन प्रयोजनादीनामधिगतिर्भय ति सामान्येन नाशेषविशेषपरिज्ञानपुर सरायोज नानुपन्यासस्य सामान्येन प्रवृत्तत्वात् । सामान्यनिष्टं हि वचः
बरोसप्पसर-अनुपसर
।
समय
रोपस्य प्रसरो विस्तारो यस्य सोऽनुकरो सरः । निरन्तर कुळे, ग० २ अधि० । अवकविग्गह अनुषविग्रहः सदा कहीले ०
-
3
व० ३ द्वा० ।
"
निष्यं विगहझीलो काऊ व नागुतप्पर पच्छा । न यखामि पसीय सपक्लपरपक्वओो वा वि ॥ नित्यं सततं विग्रहशीलः कलहकरणस्वनावः कृत्वा च कलहं नानुतप्यते पश्चात् । यथाह किं कृतं मया पापेनेति । तथा क्षमितोऽपि, क्षम्यतां ममायमपराध इति भणितोऽपि स्वपक्कपरपक्कयोरपि न च नैव, प्रसीदति प्रसन्नतां नजति, तीव्रकषायोदयत्वात् । अत्र च स्वपक्के साधुसाध्वीवर्गः, परपक्के गृहस्थवर्गः । एषोऽनुबद्धविग्रह चच्यते । वृ० १ स० ।
अणुवेलंधर- अनुवेलन्धर पुं० । महतां वेवन्धराणामादेशप्रती