Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 435

(२६६) भणंतरसमुदाणकिरिया अभिधानराजेन्द्रः।
अणंताणबांध समुदानक्रिया च । क० स०। प्रथमसमयवर्तिसमुदानक्रियाया- | अणंतविजय-अनन्तविजय-पुं०। भरतकेत्रे भविष्यति चतुर्विम, स्था० ३ ठा०२०।।
| शे तीर्थकरे, साति० । युधिष्ठिरशो, वाच। अणंतरसिक-अनन्तरसिद्ध-पुं०। न विद्यते ऽन्तरं व्यवधान- अणंतविष्याण-अनन्तविज्ञान-पुंज अनन्तमप्रतिपाति, विशिमर्थात् समयेन येषां तेऽनन्तराः, तेच सिद्धाश्चानन्तरासद्धाः। | टं सर्वव्यपर्यायाविषयत्वेनोत्कृष्टं, केवलाख्यविज्ञानं ततोऽनन्तं सिद्धत्वप्रथमसमये वर्तमानषु सिद्धेषु, प्रज्ञा० १ पद । स्था। विज्ञानं यस्य सोऽनन्तः । केवलिनि, स्या० १ श्लो० । अणंतरहिय-अनन्तरहित-त्रि०ा अव्यवहिते, आचा०१ श्रु०१ | अणंतवीरिय-अनन्तवीर्य-पुं० । जमदग्निनाव्या रेणुकाअ०३ उ०।सचित्ते, आव०३ अ०। “जे भिक्खू माउग्गामस्स
याः स्वसुःपत्यौ कार्तवीर्यपितरि, प्रा०चू०१०। प्रा० मा मेहुणवडियाए अणंतरहियाए पुढवीए णिसियावेज वा" अन- प्राक० । दर्श०। भरतकेत्रे भविष्यात त्रयोविंशे तीर्थन्तरहितया, अनंतरहिया णाम सचित्ता । नि० चू०७ उ० ।
करे, ती०११ कल्प। अणंतरागम-अनन्तरागम-पुं० श्रागमभेदे, अर्थापेक्षया गण- | अणतससारिय-अनन्तससारिक-पु० । अनन्तश्चासा
अणंतसंसारिय-अनन्तसंसारिक-पुं० । अनन्तश्चासौ संसारधराणामनन्तरागमः । सूत्रापेक्षया गणधरशिघ्याणामनन्तरा
श्वानन्तसंसारः, सोऽस्यास्तीत्यनन्तसंसारिकः । 'अतोऽनेकस्वगमः । सूत्र०१ श्रु०१०१ उ०।
रात' इतीकप्रत्ययः। अपरिमितसंसारे, रा०। प्रति०। नैरश्रणंतराहारग-अनन्तराहारक-पुं० । अनन्तरानव्यवहितान
यिकादिवैमानिकपर्यन्तेषु, स्था० २ ग०२ उ०।
अथ केनार्जितमनन्तसंसारित्वम् ? इति प्रश्न उत्तरमाहजीवप्रदेशराफ्रान्ततया स्पृष्टतया वा पुमलानाहारयन्तत्यिन
जे पुण गुरुपामिणीया, बहुमोहा ससबला कुसीझा य । न्तराहारकाः । जीवप्रदेशैः स्पृष्टानां पुलानामाहारकेषु नैरयिकादिषु, स्था० १० ठा0। अनन्तरमुपपातक्षेत्रप्राप्तिसमयमेव
असमाहिणा मरंति न, ते इंति अणंतसंसारी ॥५६॥ आहारयन्ति इत्यनन्तराहाराः। प्रशा० ३४ पद । प्रथमसमया
(जे पुण) ये पुनः, गृणात्याभिधत्ते तत्त्वमिति गुरुः, तं प्रति, का. हारकेपु, स्था०१० ठा०। ('आहार' शब्दे अनन्तराहारग्रहण
नाद्यवर्णवादनाषणादिना प्रत्यनीकाः प्रतिकूलाः, तथा बहुमोहा. शरीरस्थ निष्पत्तिरित्येवमादिक्रमो द्वि० भागे बदयते)
स्त्रिंशन्मोहनीयस्थानवर्तिनः, सह शबलैरेकर्षिशत्या शबलस्थाअणंतरिय-अनन्तरित-त्रिन० त०।अव्यवहिते, विशे।
नैर्वर्तन्ते ये ते सशबलाः, कुत्सितं शीसमाचारो येषां ते कुशी
लाः। चः समुच्चये । एवंविधा येऽसमाधिनाऽऽर्तरोनावे वर्तअणंतरोगाढग-अनन्तरावगाढक-पुं०। अनन्तरं संप्रत्येव स- माना म्रियन्ते, तेऽनन्तसंसारिणो भवन्तीति । आतु० । मये क्वचिदाकाशदेशेऽवगाढा आश्रितास्त एवानन्तरावगा- अणंतसमयसिक-अनन्तसमयसिक-पुं० । अनन्तेषु समयेषु ढकाः। प्रथमसमयावगाढकेषु विवक्षितं क्षेत्रं द्रव्यं वाऽपेक्ष्या- | एकैकसिके, स्था० १० १०।। व्यवधानेनावगाढेषु नैरयिकादिजीवेषु, स्था० २ ठा० १ उ०। अणंतसेण-अनन्तसेन-पुं० । तृतीयायामवसर्पिण्यां जाते चअतरोपणिहा-अनन्तरोपनिधा-स्त्री। उपनिधानमुपनिधा, | तुर्थकुलकरे, स० । भगिलपुरवास्तव्यस्य नागगृहपतेः सुधातूनामनेकार्थत्वान्मार्गणमित्यर्थः। अनन्तरेणोपनिधाऽनन्त
रसानाम्न्यां नार्यायां जाते पुत्र, तत्कथा अन्तकृदशायास्तृतीरोपनिधा।अनन्तरयोगस्थानमधिकृत्य उत्तरस्य योगस्थानस्य
ये वर्गे द्वितीयाध्ययने सूचिता, तत्रैव प्रथमाध्ययनोक्ताऽणीयमार्गणे, पं० सं०५ द्वा० । क० प्र० ।
स्येव जावनीया (अन्त०)। अस्य द्वात्रिंशद्भार्याः, द्वात्रिंशरक एव अणंतरोववएणग-अनन्तरोपपत्रक-पुं०। न विद्यतेऽन्तरं व्यव
दानम, विंशतिवर्षाणि पर्यायः, चतुर्दशपूर्वाणि श्रुतम, शत्रुजये
सिद्धिः । वस्तुतस्तु अयं वसुदेवदेवकीसुतः । अन्त०४ वर्ग । धानमस्येत्यनन्तरः वर्तमानः समयः । तत्रोपपन्नकाः, स्था०
अणंतसो-अनन्तशस्-अन्य० । बहुवारमित्यय, निरवधिक१० ठा० । न विद्यतेऽन्तरं समयादिव्यवधानमुफ्पन्ने उपपाते येषां ते अनन्तरोपपन्नकाः । प्रथमसमयोत्पन्नेषु, भ० १३ श०
कालमित्यर्थे च । सूत्र०१७० १ ०३ उ०1" गब्नमेस्सं१ उ० । येषामुत्पन्नानामेकोऽपि समयो नातिक्रान्तस्ते एते।
ति गंतसो” इति । अनन्तशो निर्षिच्छेदमिति वृत्तिकारः । स्था० १० ठाएकस्मादनन्तरमुत्पन्नेषु नैरयिकादिषु वैमानि
सूत्र०१७०१ ०२२० । कपर्यन्तेषु, स्था० २ ठा० २ उ०।
अणंतहियकामुय-अनन्तहितकामुक-त्रिका मोककामुके, दश. अणंतवग्गभइय-अनन्तवर्गजक्त-त्रि० । अनन्तवर्गापवर्तिते, |
अ०२ उ०। " सोऽणंतवग्गभाओ सब्वागासेण मीपज्जा" औ०। ।
अणंताणंत-अनन्तानन्त-त्रि० । अनन्तेन गुणिता अनन्ताः । अणंतवत्तियाणुप्पहा-अनन्तवृत्तितानुपेक्षा-स्त्री० । अनन्ता अनन्तगुणितेषु अनन्तषु, भ० १४ श०२२० । अत्यन्तं प्रभूता वृत्तिर्वर्तनं यस्यासावनन्तवृत्तिः, तस्या अनु- अणंताणुबधि [ए]-अनन्तानुबन्धिन-पुं० । अनन्तं संसारं प्रेक्षा अनन्तवृत्तिताऽनुप्रेक्षा। भवसन्तानस्यानन्तवृत्तिताऽनु- जवमनुबध्नाति अविच्छिन्नं करोतीत्येवंशीलोऽनन्तानुवन्धी। प्र. चिन्तनरूपायां शुक्लध्यानस्य प्रथमानुप्रेक्षायाम, यथा-'एस अ. नन्तो वाऽनुबन्धो यस्येत्यनन्तानुबन्धी। सम्यग्दर्शनसहभाषिणाई जीवो, संसारसागरो व्य दुत्तारो।नारयतिरियनरामर- क्षमास्वरूपोपशमादिचरणलवनिवन्धिनि क्रोधादिकपाये,स्था० भवेसु परिहिंडए जीषो' ॥१॥ स्था० ४ ठा० १७० औ० भ०। ४म०१ उ०। यदवाचि-"यस्मादनन्तं संसार-मनुबनन्ति देहिअनन्तवर्तितानुमेक्का-खी। अनन्ततया वर्तते इति अनन्तव-नाततोऽनन्तानुबन्धीति, संका तेषुनिवेशिता"॥१॥ ते ती, तद्भावस्तत्ता, भवसन्तानस्येति गम्यते; तस्या अनुप्रेका ।। क्रोधमानमायालोभाः । यद्यपि चैतेषां शेषकषायोदयरहितानाशुक्रध्यानभदे, स्था०४ ग०१०।
| मुदयो नास्ति, तथाऽयवश्यमनन्तसंसारमूलकारणमिथ्यात्यो