Page Text
________________
अजोगि
प्रतिपित्सुर्योगनिरोधार्थमुपक्रमते । तत्र पूर्व बादरकाययोगेम बादर मनोयोगं निरुयदि, ततो वाम्योगम् । ततः सूक्ष्मकाययोगेन वादकाययोगं तेनैव सूक्ष्ममनोयोगं सूक्ष्मयाग्योगं सूक्ष्मकाययोगं तु सूक्ष्मक्रियमनिवर्ति क्रव्यानं ध्यायन् स्वावष्टम्भेनैव निरुणदि अन्यस्यावष्टम्भनीयस्य योगान्त रस्य तदाऽखायात्। तद्ध्यानसामर्थ्याच वदनोदरादिविवररणेन संकुचितदेहविभागवर्तिप्रदेशो भवति। तदनन्तरं सम्त्सनक्रियमप्रतिपाति शुध्यानं ध्यायन् मध्यमप्रतिपत्या स्व पञ्चाक्षरोद्रिरणमात्रकालं शैलेशीकरणं प्रविशति । कर्म०२ कर्म० | अनोगिकेवलि (ए)- अयोगिकेवलिन अयोगी बासी केवली प्रयोगकेवली निरुद्ध मनःप्रभृतियोगे शीते ०१४ सम० विगतकियानिवर्ति शुध्यानं ध्यानधा योगिकेवली निःशेषितम लकलको बासशुद्धनिजस्वभाव ऊ. र्ध्वगतिपरिणामः स्वाभाव्यानिवातप्रदेश प्रदीप्तशिखावदूर्ध्वं गच्छत्येकसमयेनाऽऽलोकान्तात् । सम्म०५ खं०। कर्म० । श्रयं च शैलेशीकरणं चरमसमयानन्तरमुच्छिन्नचतुर्विधकर्मबन्धनत्वादमृत्तिकालेपि लिप्ताधोनिमग्नक्रमापनीतमृत्तिकालेपजलमदोवं गामि तथाविधातावुचद्भर्वलोकान् गच्छ ति, नापरतोऽपि मत्स्यस्य जलकल्पं गत्युपष्टम्भकधर्मास्तिकायाभावात् । स चोर्ध्वं गच्छन् ऋजुश्रेण्या यावत् स्वाका शप्रदेशेष्यवगादस्तायदेय प्रदेशार्थमवगाहमानो विवक्षितसमग्राच्च समयान्तरमसंस्पृशन् गच्छति तदुक्रमावश्यकन्तु
च
- " जत्तिए जीवो श्रवगाढो तावइयाए श्रोगाहणाए ठकुं उज्जुगं गच्छ नवकं वीयं च समयं न फुसइ त्ति" । दुःषमान्धकारनिमग्रजिनप्रवचनप्रप्रतिमाः श्रीजिनभद्रगणिपूज्या श्रप्याहु:-"उजु सेढीपडिवो, समये समयंतरं श्रफुलमाणो । एगसमयेण सिज्झइ, श्रह सागारोवउत्तो सो" ॥ १ ॥ कर्म० २. कर्म० | प्रब० ।
( २००) अभिधान राजेन्द्रः |
2
जोगिन गुणवाण - अयोगिकेवलिगुणस्थान- न०६० गुरुकर्म कर्म न योगी अयोगी, अयो गीचासौ केवली च प्रयोगिकेवली । तस्य गुणस्थानमयोगिकीलगुणस्थानमधि वर्तमानः कर्मक्षपणाय व्युपरत क्रियमनिवृत्ति ध्यानमारोहति । श्रह च- " स ततो देहत्रयमोक्षार्थमनिवृतसर्ववस्तुगतम् उपयाति समुच्छि क्रियमतमस्कं परं ध्यानम् |१| एवमसावयोगिकेवली स्थितिघातादिरहितो यान्युदयवन्ति कर्माणि तानि स्थितिक्कयेणानुभवन् कृपयति । यानि पुनरुदयवन्ति तदानीं न संभवन्ति तानि वेद्यमानासु प्रकृतिषु तिबुकसंक्रमन् वेद्यमानप्रकृतिरूपतया वा वेदना याति यावदन्यवखाद्विक चरमसमयः तस्मिमये देवगतिदेवानुपूर्वी चकसंघातपञ्चकसंस्थानपटु पात्र व संहननपटूवर्णादिविश तिपराधातोपघातागुरुप्रशस्ता प्रशस्त विहायोगतिस्थि रास्थिरगुजाशुभसुस्वर दुःस्वर दुर्भगप्रत्येकानादेयायशः कीर्तिनिर्माणापर्यासकी गषसातासातान्यतरानुदितवेदनस्वरूपा
Jain Education International
विहसन्ततिसंख्यानमधिकृत्यं कयमुपगच्छन्ति । चरमसमये स्तिबुकसंक्रमेणोदयवतीषु प्रकृतिषु मध्ये संक्रम्यमा त्यात संक्रम सर्वोपयुक्तस्वरूप मत्यभिषा पर तिषु यः । " मूलप्रकृत्यभिन्नाः, संक्रमयति गुणत उत्तराः प्रकृ ती:" इति वचनात् । चरमसमये च सातासातान्यतरवेद्यमनु
प्रज्ज व्यंगतिमनुष्यानुपूर्वीमनुष्यायुःपञ्चेन्द्रियजातित्रस सुन्नगादेययशः कीर्ति पर्याप्तवादरतीर्थकरोबैगोत्ररूपाणां त्रयोदशप्रकृतीनां सताव्यवच्छेदः । अन्ये पुनराहुः मनुष्यानुपूज्य द्विरमसमये व्यवच्छेद- उदपाभावात् उदययतीनां हि स्तियुकसंक्रमाभावात् स्वस्वरूपेण चरमसमये दलिकं दृश्यत एवेति युक्तस्तासां चरमसमये सत्ताव्यवच्छेदः । श्रानुपूर्वीनाम्नां तु चतुणामपि क्षेत्रविपाकतया प्रचापान्तरागताः तेन म वस्थस्य तदुदयसंभवः, तदसंज्ञवाश्चायोग्यावस्था द्विचरमसमये च मनुष्यानुपूर्व्या सत्ताव्यवच्छेद इति तन्मतेन रमसमये त्रितिकृतीनां साम्यवच्छेद, चरमसमये शाद शानामिति । ततोऽनन्तरसमये कोराबन्धमोकलकारि समुत्थस्वनावविशेषादेशारुफलमिन भगवानपि कर्मि
1
कणसहकारिसमुत्थस्वभावाविशेषादूर्द्ध लोकान्ते गच्छ ति । स चोर्द्ध गच्छन् ऋजुश्रेण्या यावत्स्वाकाशप्रदेशेष्विहावगाढस्तावदेव प्रदेशानुर्द्धमप्यवगाहमानो विवक्तिमाचान्यत्समयान्तरमस्पृशन् गच्छति । उक्तं चाऽऽवश्यकचूर्णी- “जतिए जीवो श्रवगाढो तावश्याए श्रोगाहणार ठकुं वज्जुगं गच्बर, नवकं वीयं च समयं न फुसइत्ति " तत्र च गतः सन् भगवान् शाश्वतं कालमवतिष्ठते । पं० सं० १ द्वा० । अजोगिनदत्य- प्रयोगिजवस्थ-पुं० । प्रयोग चासो भवस्थ थायोगभयस्थः शैलेश्ववस्थामुपगते, नं० अजोगिनवात्यकेवलणाण-प्रयोगवस्थ केवल ज्ञान-गण० शैलेशीकरणव्यवस्थितस्य मं० शब्दे व्याख्याऽस्य प्रष्टव्या ) अभोगिसंतिगा-अयोगिताका स्त्री० प्रयोगकेवलिसि । सायासां ता अयोनिसत्ताका चतुर्दशगुरुस्थानिनि लग् सत्ताकासु प्रकृतिषु, पं० सं० १ द्वा० । अजोग्ग-अयोग्य अनुपा १० वि० अजोणिनूप- अयोनिजून १० विश्वस्तयोनी प्ररोहासमर्थे,
"
दश० ।
अजोशिय-प्रयोनिक - पुं० न० ब० सिके, स्था०२०१ ३०१ जोसिय- अजुष्ट-त्रिण असेविते, “जे विश्वणा अजोसिया” सूत्र० १०२ अ०१ ३० ।
अज्ज अर्ज-घा० प्रतियले । भ्वादि०, पर०, सक०, सेद् "अर्जेविद्रवः " ८।४।१०८ । इति प्राकृतसूत्रेण विढवादेशानावे, अजर, अर्जति । श्रानर्ज । श्राजत् । प्रा० । श्रजिज्जर, श्र यते । प्रा० अर्ज संस्कारे, चुरा०, उन०, सक०, सेट् । श्रजयति-तेर्जिज- अनुवाद पितृ अमेण यदुपा र्जयेत्" स्मृतिः । वाच० ।
अ - त्रि० । न० त० । “ ज्ञो ञः” ८ । २ । ८३ । इति लोपे द्वित्वं जस्य । ज्ञानराहते मूर्खे, प्रा० । अय-अव्य० अस्मिन्नहनि इशब्दस्य निपातः सप्तम्यर्थे । उत्त० ३० । सूत्र। वर्तमानदिने, नि० खू० एड०] " श्रखो ! अ. ज्जम्ह सफलं जी" प्रा० । अद्यतया वाऽधुनातनतया वर्तमानकाल इत्यर्थः । भ० १४ श० ए उ० । वैनारपर्वतस्याऽधःस्थे हदे, पुं० भ० २ ० ५३० ।
अब्ज - न० अप्सु जायते । जन-म। ७ त०] पदूमे, सहे, पुं०न०
For Private & Personal Use Only
66
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |