Page Text
________________
(१२) भइविसाया अभिधानराजेन्द्रः ।
अश्सेस र्तिस्त्रीरत्नवत्सुसढमातृवद्वा प्राकृतत्वात्तत्र योपेसन्धिः यद्वा | अड[ ति ] सीय-अतिशीत-वि० श्रतिशयिते शीते, स्था. अतिविषादा इष्टपुरुषाप्राप्ती स्वेन्द्रियविषयाप्राप्तौ वाऽतिवि- | ५ ठा० १ ० । तिशयितं शीतम् प्रा० स० । अत्यन्तशीतलपादोयासां ताः ६ अतिकोपादत्युग्रं विषमदन्ति नक्कयन्ति इति | स्पर्श, तद्विशिष्टे. त्रि० वाच । अतिविषादा ७ अतिवृष महत्पुण्यं येषां तेऽतिवृषारसाधवः तेषां | अइ[ ति ] सहम-अतिमहम-त्रि. अतिशयसूक्ष्म बुद्धिगम्ये, कायन्ते यम श्वाचरन्ति चारित्रप्राणहरणेनेति यद्वा अतिवृ- घो० ११ वि०। पाणां कायन्ति अग्नीयन्ति संयभग्रहज्वालनेनेति अतिवृषाका ए | अश् [ति ] सेस-अतिशेष-पुं० अतिशये, आचार्योपाध्यायद्वा अतिवृषे लोकानां पुण्यरूपमहद्वने पानृशं चायन्ते चौर
यगणे पञ्च अतिशयाः। श्याचरन्ति यास्तास्तथोक्ताः १० एता दश व्युत्पत्तयः । दुष्ट.
(सत्रम् ) आयरियउवज्कायस्सणं गणंसि पंच अतिसेसा स्वभावासु खीषु, तं०। अइ[ ति ] विसाल-अतिविशाल-त्रि अत्यन्तविशावे, यम
पस्पत्ता तं जहा आयरियनवज्काए अंतो अवस्सयस्म प्रनशैवस्य दक्विणपाव वर्तमानायाम राजधान्याम,स्त्रोद्वी
पाये निगिज्मिय निगिज्किय पप्फोमेमाणे वा पमज्जेमाणे अइ [ति] वुद्धि-अतिवृष्टि-स्त्री०अति-वृष्-क्तिन्-अधिकवर्षे,
वा गाइक्कमइ । आयरियउबकाए अंतो नवस्सयस्स सशस्योपघातकोपभवविशेषे, दर्श।
उच्चारपासवणं विगिंचमाणे वा विसोहेमाणे वा हाइकमइ । अइस-ईदृश-त्रि० अयमिव पश्यति इदम् दृश-कर्मकर्तरि- आयरियडवज्काए पनूइच्छावेयावमियं करेजा इच्छा क्विन् शादेशो दधिः । अतांमइसः।४।३ इति सूत्रेणाप- णो करेजा । पायरियउवज्काए अंतो उवस्सयस एगराई भ्रंशे ईदृशशब्दस्य असाऽऽदेशः । एतत्तुट्ये, प्रा० ।
वा दुराई वा एगागी वसमाणे णाइक्कम | आयरियउवअइसइय-अतिशयित-त्रि० विशेषिते, को
ज्झाए बाहिं नवस्सगस्स एगराई वा पुराई वा वसमाणे अइ (ति)संकिनेश-अतिसंक्वेश-पुं० आत्यन्तिके चित्तमा
णाइक्कमइ स्या० ५ग०३ उ०। व्य० ६ ०॥ लिन्ये, पंचा० १५ विव०।
आचार्यश्वासावुपाध्यायश्चत्याचार्योपाध्यायः स हि केषांचिदाअ [ति] संधाण-अतिसंधान-न० प्रख्यापने, आव० ४०
चार्यः केपांचिदुपाध्यायस्तत पवमुक्तं यावता पुनः स नियमाअड[ ति] संधाणपर-अतिसंधानपर-त्रि० असद्भतगुणं गु- | दाचार्य एव तस्य गणे गणमध्ये पश्च अतिशेषा अतिशयाः प्र. णवन्तमात्मानं ख्यापयति, श्राव० ४ अ०।
झप्तास्तद्यथा आचार्योपाध्यायानामुपाश्रयस्यान्तर्मध्ये पादान् प्रति संपओग-अतिसंप्रयोग-पुं० गाध्ये, " अतिशयेन
निगृह्य निगृह्य तथा पादा यतनया प्रस्फोटयितव्या यथा धृतिः व्येण कस्तूरिकादिना परस्य द्रव्यस्य संप्रयोगः । अतिशय- कस्यापि कपकादेन गलति एवं शिक्वयित्वा शिवयित्वा प्रस्फोव्येण ब्यान्तरस्य संप्रयोग, सुत्र०२ श्रु० २ अ०। । टयतः प्रस्फोटको नातिकामति एष एकोऽतिशयः। यथा आचाअ [ ति] सक्कणा-अतिष्वष्कणा-स्त्री० अग्निवनविति योपाध्यायान् उपाश्रयस्यान्तरुचारं प्रस्रवणं वा विगिश्चयतो इन्धनानां समीरणायाम, नि० ०२०।
व्युत्मजतो विशोधक सच्चारादिपरिष्ठापको नातिकामति पष
द्वितीययस्तथा आचार्योपाध्यायः प्रचुरतो वैयावृत्यमिच्चया अइ[ति शय-अतिशय-पुं० अति-शीक अच्-आधिक्ये, अतिरेके, वाच । प्रकर्षभावे, नं० । अतिक्रान्तः शयं ह.
कारयेत् न वनाभियोगतः "आणा बझाभियोगो निग्गंथाणं न
कप्पए काउमिति” वचनात् एष तृतीयः। तथा प्राचार्योपाध्यास्तम् अत्या० स० हस्तातिक्रमकारके, त्रि० अतिशय-अस्त्य
य उपाश्रयस्यान्तर्मध्ये एकरात्रं वा द्विरात्रं वा वसेत् नातिकाथेऽन् । अतिशयवति, वाच० ( आचार्योपाध्यायादीनां तीर्थकृतां.
मति नातीचारनाम्जवति एष चतर्थः। आचार्योपाध्याय उपाश्रचातिशयाः अइसेसशन्दे)
यादहिरेकरात्रं वा द्विरात्रं वा वसन् नातिकामति प्रत्येष सूत्रसंअ [ति] सयणाणि-[ न् ] अतिशयज्ञानिन्-पुं० अव- केपार्थः (व्य० ६ उ०) आचार्योपाध्यायस्य वसतेरन्तः पादप्रधिज्ञानादिकलिते, व्य०१ उ०।
स्फोटनप्रमार्जने श्त्ययं प्रथमोऽतिशयस्तत्र भाष्यनिस्तरः । प्र[ति] सयमईयकाल-अतिशयानीतकाल-पुं० अतिश- बहिअंतो विवज्जासो, पणगं सागारिचि मुहुतं । येन योऽतीतः कालः समयः स तथा (मकरोडलाक्षणिकः )
विश्यपयं विच्छि, निरुकवसहीए यजणाए । अतिव्यवहिते काले, स० ।
बहिरन्तश्च यदि विपर्यासो बहिरनास्फोट्यान्तःप्रस्फोटनरूपस्तप्रश्सयसंदोह-अतिशयसंदोह-त्रि० अतिशयान संदुग्धे प्रपू.
दा पञ्चकं पञ्चरात्रिन्दिवं प्रायश्चित्तमथ यहिः सागारिको धरयति यत्तदतिशयसंदोहम् । अतिशयसंदोहबद्ध, अतिशयस
तते ततस्तिष्ठति मुहूर्त व्याख्यानतो विशेषप्रतिपत्तिरन्तर्मुहर्समूहसंपन्ने, पो० १५ विव०।
मित्यर्थः। अथैतावता कालेन सागारिको नापयाति तर्हि हितीअइसरि-ऐश्वर्य-नईश्वरस्य भावः । आइत्यादौ च ८१८
यपदमपवादपदमाश्रीयते। बहिः पादा अप्रस्फोटताऽप्यन्तर्वसते: इति सूत्रेणतः अइ इत्यादेशः । अणिमाद्यष्टविधभूतिभेदे, प्रा०। प्रविश्यते तत्रा विस्तीर्म नपाश्रये अपरिभोगे प्रदेश प्राचार्यप्रद [ ति] साइन-अतिशायिन-त्रि० ऋद्धिमत्सु, के. पादाः प्रस्फोटयितव्याः निरुकायां संकटायां वसती यत्राचार्यवलमनःपर्यायाऽवधिमञ्चतुर्दशपूर्ववित्सु,अमोषध्यादिप्राप्त- सत्कवण्टकाद्यवकाशस्तत्र यतनया यथान कस्यापिधूमिलगतीऋद्धिषु, श्राचा०२ श्रु० ३ चू० ।
त्येवंरूपया प्रस्फोटयितव्याः । एष द्वारगाथासंकेपार्थः। अइमिरिहर-अतिश्रीभर-पुंगअतिशयिते श्रीभरे,(शोभासमूह) . सांप्रतमेनामेव विवरीषुरिदमाह ॥ " प्राइसिरिभरपिल्लणविसप्पंतकंतसोहंतचारुककुहं " कल्प०।। बाहिं अपमजते. पणिणं गणिणो उ सेसए मासो।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |