Jain Saiddhantik Shabdaparichay

SR No.: 016040
Original Sutra Author: N/A
Author: Sunandaben Vohra
Publisher: Gunanuragi Mitro
Publication Year: 2001
Total Pages: 478
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 8 MB

Page 36

૧૫
શબ્દપરિચય
અનુયોગ અનુસ્સેકઃ જ્ઞાનમાં શ્રેષ્ઠ હોવા છતાં | અગ્નિ હોવો જોઈએ. નિરહંકારી.
અનુમોદનાઃ અન્યના સુકૃત પ્રત્યે અનુદિશઃ કલ્યાતીત દેવોનો એક ભેદ. આદર-પ્રશંસા કરવી. પોતાનાથી અનુપક્રમઃ જેને નિમિત્ત લાગતું નથી, તપ ન થતું હોય તો અન્યના ઉપક્રમરહિત.
તપની પ્રશંસા કરવી વિગેરે. અનુપચરિતઃ જેમાં કંઈ ઉપચાર નથી, | અનુયોગઃ જેનાગમની ચાર વિશેષતા. વાસ્તવિક છે.
અનુયોગના ચાર પ્રકાર. અનુપાત દ્રવ્ય, તે પરમાણુ આદિ છે. ૧. પ્રથમાનુયોગ, ધર્મકથાનુયોગ) :
જે આત્મા દ્વારા કર્મ તથા નોકર્મ જેમાં કથાઓની વિશેષતા ત્રેસઠ રૂપે ગ્રહણયોગ્ય નથી.
શલાકાપુરુષો વગેરેની કથા. અનુપાતી : અનુકૂળ થનાર.
૨.કરણાનુયોગ: કર્મ સિદ્ધાંત અનુપ્રેક્ષા: કોઈ એક ભાવનાનું પુનઃ તથા લોકની રચના, ગણના વગેરે. પુનઃ ચિંતન કરવું. તે અનુપ્રેક્ષાઓ ૩.ચરણાનુયોગ : જીવના આચાર, બાર પ્રકારની છે. જે વૈરાગ્ય પેદા વિચાર. (શ્રાવક અને શ્રમણ).
૪.દ્રવ્યાનુયોગ : જીવાદિ દ્રવ્યોનું અનુબંધ ચતુષ્ટયઃ મંગળાચરણ, સ્વરૂપ.
વિષય, સંબંધ, પ્રયોજન આ ચારનું આ સિવાય જે કંઈ વસ્તુનું સ્વરૂપ હોવું.
કહેવાનું હોય તેનો આ ચાર અનુભાગઃ જીવોના રાગાદિ ભાવોની અનુયોગમાં સમાવેશ થાય છે.
તરતમતા અનુસાર કર્મફળ (રસ) પ્રાયે અલ્પજ્ઞજનો માટે સવિશેષ અનુભાગબંધ: રસબંધ, બંધાતાં પ્રથમા - ધર્મકથાનુયોગ છે. જેની
કર્મોનું તીવ્રમંદતાનું નક્કી થયું. ધર્મ વિષે વિશેષતા છે તેને માટે અનુભૂતિઃ અનુભવ.
કરણાનુયોગ છે. પાપકર્યો ત્યજવા અનુમતઃ અનુમતિ, સંમતિ. પોતે ન કરે માટે આચારને અર્થે ચરણાનુયોગ
અન્યને કરવાની સંમતિ આપે. છે. તત્ત્વની શ્રદ્ધા કરી શુદ્ધાત્માની અનુમાનઃ સાધન વડે સાધ્યનું જ્ઞાન. આરાધના માટે દ્રવ્યાનુયોગ છે. પરોક્ષ પ્રમાણનો એક ભેદ.
ચારે અનુયોગમાં અન્યોન્ય તેની પ્રમાણતા મનાતી નથી. ગૌણતા – મુખ્યતા છતાં ચારે કાર્યના અનુમાનથી કારણનું અનુયોગનું જ્ઞાન મોક્ષાર્થી માટે અનુમાન થાય છે. ધુમાડો છે માટે પ્રયોજનભૂત છે.
કરે
છે.