SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 309
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ बाहारक १. आहारक मार्गणा निर्देश * भाव मार्गणाकी इष्टता तथा वहाँ आयके अनुसार व्यय * आहारक शरीर व योगका मन.पर्ययज्ञान, प्रथमोपहोनेका नियम -दे. मार्गणा शमसम्यक्त्व परिहार विशुद्धि संयमसे विरोध है २ आहारक शरीर निर्देश -दे. परिहार विशुद्धि १ आहारक शरीरका लक्षण * आहारक काययोग और वैक्रियक काययोगकी युगपत् * पांचों शरीरोंका उत्तरोत्तर सक्ष्मत्व व उनका स्वामित्व प्रवृत्ति संभव नहीं -दे.ऋद्धि १० -दे.शरीर १,२ ४ आहारक काययोगीको अपर्याप्तपना कैसे २ आहारक शरीरका वर्ण धवल ही होता है ५ आहारक काय योगमें कथंचित् पर्याप्त अपर्याप्तपना ३ मस्तकसे उत्पन्न होता है * पर्याप्तावस्थामे भी कार्माण शरीर तो होता है, फिर ४ कई लाख योजन तक अप्रतिहत गमन करनेमे समर्थ तहाँ मिश्र योग क्यों नही कहते ? --दे. काय ३ * आहारक शरीर सर्वथा अप्रतिघाती नही है ६ आहारक मिश्रयोगीमे अपर्याप्तपना कैसे संभव है -दे. वैक्रियक ७ यदि है तो वहाँ अपर्याप्तावस्थामे भी संयम कैसे संभव है * आहारक शरीर नामकर्म का बन्ध उदय सत्त्व * आहारक व मिश्र योगमे मरण सम्बन्धी -दे. मरण ३ -दे, वह वह नाम - * आहारक शरीरकी संघातन परिशातन कृति १ आहारक मार्गणा निर्देश -दे.धापृ. ३५५-४५१ १ आहारक मार्गणाके भेद ष. ख १/१,९/सू १७५/४०६ आहाराणुवादेण अस्थि आहारा अणाहारा ५ आहारक शरीरमे निगोद राशि नही होती ११७५। आहारक मार्गणाके अनुवादसे आहारक और अनाहारक जीव ६ आहारक शरीरकी स्थिति होते है ।१७५० ७ आहारक शरीरका स्वामित्व द्र स वृ/टो.१३/४० आहारकानाहारकजीवभेदेनाहारकमार्गणापि द्विधा। » आहारक अनाहारक जीवके भेदसे आहारक मार्गणा भी दो प्रकार * आहारक शरीरके उत्कृष्ट व अनुत्कृष्ट प्रदेशोके संचय की है। का स्वामित्व -दे. प. ख १४/५,६/सू. ४४५-४६०/४१४ २ आहारक जीवका लक्षण ८ आहारक शरीरका कारण व प्रयोजन ५.सं/प्रा १/१७६ आहारइ जीवाण तिण्डं एकदरवग्गणाओ या भासा मणस्स णियमं तम्हा आहारओ भणिओ।१७६ - जो जीव औदारिक ३ आहारक समुद्धात निर्देश वैक्रियिक और आहारक इन शरीरोमें-से-उदयको प्राप्त हुए किसी १ आहारक ऋद्धिका लक्षण एक शरीर के योग्य शरीर वर्गणाको तथा भाषा वर्गणा और मनो वर्गणाको नियमसे ग्रहण करता है, वह आहारक कहा गया है । १७६। २ आहारक समुद्घातका लक्षण (पं.सं./प्रा १/१७७), (ध १/१,१,/१७-६८।१५३), (पं स./स.१/२४०), ३ आहारक समुद्घातका स्वामित्व (गो. जी /मू. ६६४-६६६) । ४ इष्टस्थान पर्यन्त संख्यात योजन लबे सूच्यंगल योजन स सि २/३०/१८६/६ त्रयाण शरीराणो षण्णा पर्याप्तीना योग्य पद्धगल ग्रहणमाहारः । -तीन शरीर और छह पर्याप्तियो के योग्य पुद्गलोको चौडे ऊँचे क्षेत्र प्रमाण विस्तार है ग्रहण करनेको आहार कहते है (रा वा. २/३०/४/१४०), (त सा.२/६४) * केवल एकही दिशामे गमन करता है तथा स्थिति संख्यात रावा.६/७/११/६०४/१६ उपभोगशरीरप्रायोग्यपुद्गल ग्रह्ण माहार तद्विसमय है -दे.समुद्घात परोतोऽनाहार । तत्राहार' शरीरनामोदयात् विग्रहगतिनामोदया भावाश्च भवति । अनाहार' शरीरनामत्रयोदयाभावात विग्रहगति५ समुद्घात गत आत्म प्रदेशोका पुनः औदारिक शरीरमे नामोदयाच्च भवति । = उपभोग्य शरीरके योग्य पद्धगलोका आहार संघटन कैसे हो है। उससे विपरीत अनाहार है। शरीर नामकर्म के उदय और विग्रह* सातो समद्घातके स्वामित्वकी ओघ आदेश प्ररूपणा गति नामकर्म के उदयाभावसे आहार होता है । शरीर नामकर्म के ~दे. समुद्धात उदयाभाव और विग्रहगति नामकर्म के उदयसे अनाहार होता है । * आहारक समुद्घातमे वर्ण शक्ति आदि ३ अनाहारक जीवका लक्षण --दे आहारक शरीरवत् सं.सि २/३०/१८६/१० तदभावनाहारक ।३०।- तीन शरीरो और छह पर्याप्तियोके योग्य पुद्गलो रूप आहार जिनके नही होता, वह ४ आहरक व मिश्र काययोग निर्देश अनाहारक कहलाते है। (रा वा, २/३०/४/१४०), (रा वा.६/७/१११ आहारक व आहारक मिश्र काययोगका लक्षण ६०४/१९), (त सा २/६४) २ आहारक काययोगका स्वामित्व ४ अहारक जीव निर्देश ३ आहारक योगका स्त्री व नपुंसक वेदके साथ विरोध .सं./प्रा. १/१७७ विग्गहगइमावण्णा केवलिणो समुहदो अजोगी य । सिद्धा य अणाहारा सेसा आहारया जीवा ।१७७) -विग्रहगत जीव, तथा तत्सम्बन्धी शंका समाधान आदि प्रतर व लोक पूरण प्राप्त सयोग केवली और अयोग केवली, तथा सिद्ध जैनेन्द्र सिद्धान्त कोश Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.016008
Book TitleJainendra Siddhanta kosha Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJinendra Varni
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2003
Total Pages506
LanguagePrakrit, Sanskrit, Hindi
ClassificationDictionary & Dictionary
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy