________________
મહત્ત્વના ગ્રંથોનો અભ્યાસ કર્યો. પરિણામે એમની વિદ્યાપ્રતિભા સોળે કળાએ ખીલી ઊઠી. કલકત્તાના ચાતુર્માસ દરમ્યાન પૂજય વલ્લભસૂરિજી મહારાજની આજ્ઞાથી સૌ પ્રથમ વ્યાખ્યાન આપ્યું.
હજારો લોકો મૃગાવતીજીને સાંભળવા ઉમટતા. એમની વ્યાખ્યાનશકિતની શ્રોતાઓ પર ભારે અસર થતી. પછી તો ગુજરાત, રાજસ્થાન, કર્ણાટક, પંજાબ અને હિમાચલ પ્રદેશમાં પોતાની શકિતનો ડંકો વગાડયો. એમના ૪૮ વર્ષના દીક્ષા પર્યાયમાં લગભગ ૬૦ હજાર માઇલ જેટલો પગપાળા વિહાર કરી સ્થળે સ્થળે એમણે ધર્મની પ્રભાવના કરી હતી. શાંતિનિકેતનમાં સર્વધર્મપરિષદમાં જૈન ધર્મના પ્રતિનિધિ તરીકે તથા પાવાપુરીમાં હજારોની મેદનીમાં પોતાની સરળ છતાં પ્રભાવક વાણીથી લોકોના હૃદયમાં ઊંચું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. શ્રી ગુલઝારીલાલ નંદા અને શ્રી મોરારજી દેસાઇ એમનાં પ્રવચનોથી ખૂબ પ્રભાવિત થયા હતા.
જયારે જયારે મારું મન દુન્યવી બાબતોથી થાકી જતું, કંઇક ઉજાસ માટે મન વલખાં મારતું, ત્યારે ત્યારે હું એમની પાસે દોડી જતો. એમના પવિત્ર કોમળ હાથથી વાસક્ષેપ લેતો. એમની વાત્સલ્યપૂર્ણ મધુર વાણીથી મારા મનને અપૂર્વ શાંતિબળ મળતું. આ પ્રસન્ન ક્રમ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહ્યો. પરિણામે મારામાં એમની માતૃવાત્સલ્યની આભા પ્રસરતી જ રહી. મારામાં રહેલી સર્વ નબળાઇઓ અને ખામીઓને મેં એમની સમક્ષ કહી સંભળાવી હતી. કોઈ પણ બાબત છુપાવી નહોતી. અને કંઇક અંશે હું એમાં સફળ પણ થયો હતો.'
બીજા કોઈ ભાગ્યશાળી ભાવકની જેમ મારી પાસે એમના હસ્તાક્ષરમાં લખાયેલા એમના અનેક કૃપાપત્રો છે. જે મારે માટે એમનું મૂર્ત સ્વરૂપ જ છે.
પૂજય આત્માનંદજી મહારાજ તથા પૂજય વલ્લભસૂરિજી મહારાજના સર્વધર્મસમભાવના આદર્શ સાથે જૈન ધર્મની ઉચ્ચતમ કોટિએ દોરવણી આપનાર પૂજય મૃગાવતીજી મહારાજ બહુજન સમાજ માટે એક તીર્થરૂપ થઈ ગયાં.
આજીવન બ્રહ્મચર્ય અને સાધ્વીવ્રત ધારણ કરવા છતાં અનેકનાં વાત્સલ્યપૂર્ણ માતા બની ગયાં. દંહની માતા તો ઘરે ઘરે હોય છે પરંતુ અધ્યાત્મમાતાવિરલ હોય છે. એવા સમર્થ અધ્યાત્મમાતાની પવિત્ર સ્મૃતિમાં મસ્તક નમાવી આ શ્રદ્ધાંજલિ સમાપ્ત કરું છું.
મહત્તરા શ્રી મૃગાવતીશ્રીજી
