Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan

SR No.: 012082
Original Sutra Author: N/A
Author: Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
Publication Year: 1975
Total Pages: 300
Language: Gujarati, Hindi, Sanskrit
Classification: Smruti_Granth
File Size: 10 MB

Page 6

સ' પા ૬ કી ય
શતાવધાની પતિ શ્રી ધીરજલાલ શાહુ જીવન-દર્શન ' નામને ગ્રન્થ તૈયાર કરવાને નિર્ણય થશે અને તે કાર્ય અમારે ફાળે આવશે, એવી તો કલ્પનાયે કયાંથી હોય ?' પણ ગત મે માસમાં એ પ્રકારના નિર્ણય થયા અને કાર્યવાહક સમિતિએ એ કાર્ય અમને સાંધ્યું.પતિશ્રી પ્રત્યેના આદર અને પ્રેમથી પ્રેરાઈ ને અમે એ કાર્યના સ્વીકાર કર્યાં.
અન્યની જે મર્યાદા અમને જણાવવામાં આવી હતી, એ મર્યાદામાં રહીને આ કાર્ય કેવી રીતે પુરું કરવું ? તેની વિચારણા શરૂ થઈ. પતિશ્રાનુ જીવન અનેકવિધ પ્રવૃત્તિઓથી ભરપૂર હોઈ તે તેના વિસ્તૃત પરિચય આપવાનું તો શકય જ ન હતું, પરંતુ તેમના જીવનની એક સુંદર ઝલક પાકોને મળી જાય એ હેતુથી અમે આ ગ્રંથને ત્રણ ખંડમાં વિભક્ત કરવાનો નિર્ણય કર્યાં, તે આ રીતેઃ
તેના પ્રથમ ખંડમાં પંડિતશ્રીના જીવનપરિચય આપવા અને તેની સાથે તેમના જીવનની મહત્ત્વપૂર્ણ ઘટનાઓ દર્શાવતી સાલવારી, તેમણે રચેલાં ૩૫૮ પુસ્તકોની વર્ગીકૃત યાદી તથા તેમણે અવધાન અને ગણિસિદ્દિના કરેલા પ્રયેાગેાની ક્રમિક યાદી આપવી. તેના બીજા ખંડમાં તેમના સાહિત્ય તથા સંસ્મરણો સબંધ લેખા આપવા અને ત્રીજા ખંડમાં તેમને વિવિધ ભાષામાં પ્રાપ્ત થયેલી પ્રશસ્તિઓના સંગ્રહ આપવા.
આ રીતે ગ્રન્થનિર્માણનું સ્વરૂપ નક્કી કરી કાર્યનો પ્રાર`ભ કર્યા. તેમાં જીવનરેખા સકલિત કરવાનું કાર્યાં છે. દેવ ત્રિપાડીને સાંપ્યું. કારણ કે તેઓ છેલ્લાં ૨૫ વર્ષથી પતિ”ના સંપર્કમાં હતા અને તે અંગે તેમણે કેટલીક મહત્ત્વની નોંધા કરેલી હતી. આ રીતે જીવનરેખા સકલિત થયા પછી તેની ચકસણી કરવામાં આવી અને યાગ્ય સુધારાવધારા સાથે અમે તેને અક્ષરદેહ આપ્યા.
સાલવારી માટે પતિશ્રીની પાસે પડેલી પ્રચુર સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યા અને તે યોગ્ય સ્વરૂપે તૈયાર થઈ શકી, તેને આનંદ અનુભવ્યો. પતિશ્રીના જીવનની કેટલીક ઘટનાએ તો આ સાલવારી પરથી જે જાણી શકાશે.
તેમણે રચેલાં ૩૫૮ પુસ્તકોની વર્ગીકૃત યાદી તૈયાર કરવાનું કામ કહ્ન હતું, પણ જુદી જુદી યાદીઓ પરથી તથા તેમણે રચેલા ગ્રન્થોની પ્રસ્તાવના આદિનું નિરીક્ષણ કરીને એ કાર્યાં પૂરું કરવામાં આવ્યું. તેમાં જ્યાં ત્યાં જરૂર હતી, ત્યાં યોગ્ય તેાંધા પણ મૂકવામાં આવી. થોડાં વર્ષ પહેલાં પતિશ્રીને તેમનાં સઘળાં પુસ્તકોની વીકૃત યાદી અમેરિકાની એક સંસ્થાએ પોતાના સાહિત્યક્રોષમાં પ્રકટ કરવા માટે મંગાવેલી, પણ એ વખતે આવી યાદી તૈયાર ન હતી, એટલે તે માકલી શકાયેલી નાંડે. હવે આવા કોઈ પ્રસંગ આવતાં તેને ઉપયોગ થઈ શકશે અને એક મનુષ્ય ધારે તેા તેના વનમાં કેટલુ' સાહિત્યસર્જન કરી શકે છે, તેનો સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવી શકશે.