________________
[૨].
(કલકત્તા સંસ્કૃત–મહાવિદ્યાલયના આચાર્ય મહામહોપાધ્યાય શ્રીકાલીપદ તર્કચાર્ય
વડે અપાયેલું પ્રશંસાપત્ર)
प्रशस्तिपत्रम् मोहमयी-प्रतिवासी धीरजलालप्टोकरशीतनयः । .स जयति शतावधानी यत् कृतिरत्युत्तमा दृष्टा ॥१॥
મુંબઈના રહેવાસી, ટોકરશીભાઈના પુત્ર શતાવધાની શ્રી ધીરજલાલ શાહ જયવંતા વર્તે છે, જેમની અતિ ઉત્તમ કૃતિ (શતાવધાનકલા ) મેં જોઈ છે.” ૧.
अत्यद्भुता तत्स्मृतिशक्तिरीक्षिता, सुदीर्घसंख्यागणनाफलादिषु ।
स्पर्शेण वस्तुप्रणिधानकर्मणा, सन्दर्शिता तेन विचित्रचातुरी ॥२॥ મેટી–મેટી સંખ્યાઓની ગણના અને તેમનાં ફળ બતાવવામાં, તેમ જ કઈ પણ વસ્તુને સ્પર્શ વડે યાદ રાખી કહી બતાવવામાં તેમની આશ્ચર્યભરી ચતુરતા તેમણે દર્શાવી છે. ૨.
हित्वा क्रमं पद्यपदानि शृण्वता, चिरोत्तरं संस्मरता पदावलीम् ।
यथायथं पद्यमुदाहृतं क्रमात्, सुविस्मयो येन सभासदामभूत् ॥३॥ “(સભામાં આવેલા પ્રશ્નન્તઓ વડે રજૂ કરેલા) ક્રમ વગરનાં પદ્યના પદને સાંભળી થોડા સમય પછી આખીય પદ્યની પદાવલીને વ્યવસ્થિત રીતે સંભળાવતા સભાસદોને તેમની આવી સ્મૃતિશક્તિના લીધે ઘણું આશ્ચર્ય અને ઘણે આનંદ થયે.” ૩.
तदुत्तरेभ्यः समुपागता जनाः, सभातले प्रश्नकृतो नवा नवाः।
महान्तमानन्दमुपेत्य तत्कृतेः, प्रशस्तिवादं सुतरामघोषयन् ॥४॥ “(તેમજ અવધાનના પ્રયોગમાં જુદા-જુદા પ્રશ્નને સાંભળ) અવસરે તેમના ઉત્તરો સાંભળી સભામાં આવેલા પ્રશ્નકર્તાએ અત્યન્ત આનંદિત થયા અને તેમની આવી મરણશક્તિના લીધે નિરંતર પ્રશંસા કરવા લાગ્યા.” ૪.
विचित्ररूपा बहवः पुराऽभवन् ‘शतावधानी' त्युपनामभूषिताः।
विचित्रकृत्यैर्जनविस्मयावहाः, तथाविधाः सम्प्रतिदुर्लभोदयाः ॥५॥ પુરાણા જમાનામાં “શતાવધાની” એવા નામથી વિભૂષિત આશ્ચર્ય પમાડનાર અનેક અવધાનકાર થયા છે, જેઓ પોતાના વિસ્મયકારી કર્યો વડે જનતાને આશ્ચર્યમાં મૂકતા હતા, પણ આજે તેવા વિદ્વાને દુર્લભ છે. ૫.
