________________
વિરાટ વ્યક્તિત્વ /
સ્વરાટ વૈદુષ્ય
અને
[ સંસ્મરણની ઝલકમાં] લે. ડો. રુદ્રદેવ ત્રિપાઠી એમ. એ. પીએચ. ડી. નવી દીલ્લી. હિંદી અને સંસ્કૃત ભાષાના ઉત્તમ કવિ, મંત્રશાસ્ત્રના મર્મજ્ઞ તથા અનેક શાસ્ત્રોના પારગામી, વિદ્વાન, આ લેખમાં શ્રી ધીરજલાલભાઈ સાથેના સંપર્ક-સહવાસથી થયેલા લાભનું, તેમજ તેમના વ્યક્તિત્વનું વિશદ રેખાંકન રજૂ કરે છે.
શતાવધાની પં. શ્રી ધીરજલાલ ટેકરશી શાહનું સન્માન-અભિનંદન કરવા તેમના સિત્તેર વસંતેની સુરભિ વડે સુવાસિત થયેલ સમાજ તત્પર બન્યું છે અને તે અંગે એક ગ્રંથ પણ તેમને અર્પિત કરવાનું છે, આ વાત ઘણા-ઘણાને આનંદ પમાડનારી છે. શ્રી ધીરજલાલભાઈ પિતાના બાલ્યકાળથી જ સાહિત્ય અને સમાજની સેવામાં અહર્નિશ આગળ વધતા રહ્યા છે. તેમણે સમાજને ઘણું ઘણું આપ્યું છે અને આજે પણ સતત પરિશ્રમપૂર્વક અનેરું સાહિત્ય પીરસી રહ્યા છે. આવા મહાન સાહિત્યસેવીનું સન્માન કરવું, એ આપણું આવશ્યક કર્તવ્ય છે.
આ પ્રસંગે લગભગ ૨૫ વર્ષનાં સંસ્મરણે મારાં મસ્તિષ્કમાં તરી આવે છે. કેવું વ્યક્તિત્વ અને કેવું વર્ચસ્વ? સને ૧૫૦ થી ૧૯૫૭ સુધીના વચગાળામાં પ્રાય પ્રતિદિન હું તેમની સાથે રહી કંઈક શીખતે હતું. તેમના સંપર્કમાં રહી મારા જીવનને યેગ્ય દિશામાં લઈ જવાની પ્રેરણા મેળવતે અને પગલે પગલે તેઓમાં ઉત્સાહ, કર્મઠતા, પ્રગતિશીલતા વગેરેના આદર્શો જોઈ તેનું અનુકરણ કરવાનો પ્રયત્ન કરતે હતે. તે અંગેનાં કેટલાંક સંસ્મરણે આ રીતે છે – પહેલો પરિચય
સને ૧૯૫૦ની સાલમાં શ્રી ધીરજલાલભાઈને પ્રથમ-પરિચય થયે, તે વખતે હું મુંબઈમાં વિલેપારલામાં અધ્યયન કરતે હો. સંન્યાસાશ્રમમાં પ્રતિષ્ઠા-મોત્સવના દિવસમાં બપોરના સમયે મારા પૂજ્ય ગુરુદેવ પાસે તેઓ અલંકાર-સંબંધી વિચારણા માટે આવેલા અને તેમની પ્રેરણાથી જ હું પણ એમને મળે. શ્રી શાહે મને ‘અજિત
