________________
શિખામણ
શિખામણ ન માનવાને કારણે કેટલા લોકો કેવા દુઃખી થયા એની યાદી તેઓ સતત રટતા રહે છે, અને પ્રસંગોપાત્ત આ દૃષ્ટાંતોનો પ્રચાર-પ્રસાર કરતા રહે છે. એમની શિખામણ માનવા જતાં દુઃખી થયેલા લોકોમાંથી કોઈ એમની આગળ ફરિયાદ કરે છે તો તેઓ એમની શિખામણને કારણે નહીં, પરંતુ શિખામણ બરાબર ન સમજવાને કારણે અને શિખામણ પ્રમાણે યોગ્ય સમયે યોગ્ય પગલાં લેવામાં નિષ્ફળ જવાને કારણે દુ:ખી થયા એવું સાબિત કરી આપે છે અને ભવિષ્યમાં પોતાની શિખામણ બરાબર સમજવાની ને શિખામણનો યોગ્ય રીતે અમલ કરવાની નવી શિખામણ આપે છે.
175
કેટલાક ઉપદેશકોનું સહાનુભૂતિનું ક્ષેત્ર વિશાળ હોય છે. પોતે જેમને ઓળખતા હોય એમને જ શિખામણ આપવી એવી સંકુચિતતા એમનામાં હોતી નથી. અમારા એક મિત્ર ભારતના રાષ્ટ્રપતિને અને વડાપ્રધાનને, દેશનાં જુદાં જુદાં રાજ્યોના ગવર્નરોને અને મુખ્યપ્રધાનોને પત્રો લખીને દેશ અને રાજ્યના સક્ષમ વહીવટ માટે કીમતી શિખામણ આપે છે. તેઓ પોતાનું અર્થતંત્ર ક્યારેય વ્યવસ્થિત કરી શક્યા નથી, પરંતુ બજેટના સમયમાં નાણાપ્રધાનને બજેટ અંગે અવશ્ય શિખામણ આપે છે. કોઈ પણ સરકાર જેટલા પ્રમાણમાં ખરાબ ચાલે છે તે એમની શિખામણ ન માનવાને કા૨ણે - એમ તેઓ દૃઢપણે માને છે; એટલું જ નહિ, જેમને શિખામણ આપી હોય તેમને મનાવવાના પ્રયત્નો પણ તેઓ કરે છે.
‘વ્યક્તિ મટી બનું વિશ્વમાનવી' એવી કવિની ભાવના અમારા આ સ્નેહીએ એમના જીવનમાં સંપૂર્ણપણે ચરિતાર્થ કરી બતાવી છે. ઇરાક-ઈરાનનું યુદ્ધ ચાલતું હતું ત્યારે અઢાર દિવસ સુધી ચાલેલા આ યુદ્ધ દરમિયાન તેઓએ એક પત્ર યુનોના મહામંત્રીને અને એક પત્ર સદ્દામ હુસેનને, એમ દરરોજ બે પત્રો લખ્યા હતા. યુનોનું લશ્કર છેવટે જીત્યું એ એમની શિખામણોને કા૨ણે અને સદ્દામ હુસેન અઢાર દિવસ સુધી ટકી શક્યા તે પણ તેમની શિખામણોને કારણે એમ તેઓ માને છે. યુનોના મહામંત્રી અને સદ્દામ હુસેન પણ આમ માને તેવી એમની ઇચ્છા પાર પડી નહીં એનો એમને આજેય ઘણો અફસોસ છે.
‘શિખામણ’ વિશેનું આ પિષ્ટપેષણ બંધ કરવાની શિખામણ તમે આપો એ પહેલાં અટકું છું.
