________________
૧૭
સાગરષ્ટિથી કુમારનું અવલોકન કુમારને પૂછયું કે, “તારા હાથમાં આ મુદ્રિકા કોના નામથી અંકિત કરેલી છે? ખાટલા કાળ સુધી કયા સ્વામીની સેવા કરી અને તેને ત્યાગ કેમ કર્યો? કુમારે કહ્યું કે, જેની આ મુદ્રા છે તેની સેવા કરી. રાજાએ પૂછ્યું કે, તેને ક્યા નામથી શબ્દ કરાય છે? ત્યારે કુમારે કહ્યું કે, જમ્યા વગર તેનું નામ ગ્રહણ કરાતું નથી. રાજાએ પૂછયું કે કેમ? તે કે તે ચક્ષકશીલ છે માટે આ એક મેટી કથા છે, કેઈક સમયે નિરાંતે કહીશ.
ભાજન કર્યા પહેલાં તેનું નામ ગ્રહણ ન કરાય, તેનું પણ કારણ એ કે હે નરવરે ! તે દિવસે તેને જનની પ્રાપ્તિ ન થાય તે વિસ્મય પામેલા રાજાએ તરત જ ત્યાં ભેજનની સામગ્રીઓ અને રસવતીઓ મંગાવી અને કુમાર તથા બીજા પરિવાર સાથે ભોજન કરવા બેઠે, ત્યાં જમણા હાથમાં કવલ પ્રહણ કરીને રાજાએ કહ્યું કે, “હે કુમાર! હવે કહે તે ચક્ષુકુશીલનું શું નામ છે જે કોઈ પ્રકારે દેવગે એકદમ અને ભેજનમાં વિદન આવશે, તે તેની પ્રત્યક્ષ પ્રતીતિ રખવાથી હું મારા પરિવાર સહિત પ્રવજ્યા અંગીકાર કરીશ. ત્યારે કુમારે કહ્યું કે, નિષ્ફલ કરેલા મનુષ્ય-જન્મવાળી અધમ ચક્ષકશીલવાળીનું નામ “ પી” છે. તે સમયે વચનદેવીએ
કુમારનું વચન નિષ્ફલ ન થાઓ તેમ ધારી મનથી જ કાર્ય સાધનારી તેણે એકદમ શસૈન્ય ત્યાં આણ્યહે ગૌતમ! તે સમયે રાજધાનીની ચારે બાજુ સૈન્ય વીટલાઈ ગયું. ક્ષોભ પામેલે રાજા કુમારને પ્રણામ કરીને એકદમ ભાગવા લાગ્યો,
