________________
૧૯ ઘર આદિના આય લાવવાની રીત गिहसामीणो करेण भित्तिविणा मिणसु विस्थरं दीह । गुणि अद्वेहि विहत्तं सेस धयाई भवे आया ।।
અર્થ - પાયાના એસારની ભૂમિને છેડીને બાકી રહેલા એસારના મધ્ય ભાગની ભૂમિની લબાઈ અને પહોળાઈ જેટલા ગજની હય, તે ગૃહ સ્વામીના હાથ વડે માપીને બનેનો ગુણાકાર કરો. જે ગુણાકાર આવે તે ક્ષેત્રફળ સમજવું ક્ષેત્રયળને આઠ ભાગતા જે શેષ વધે તે ધ્વજ આદિ આય સમજવા.
રાજવલમાં કહે છે કે. मध्ये पर्य कासने मदिरे च, देवागारे मण्डपे भित्तिबाझे ॥
અર્થ - પલંગ, આસન અને ઘર આદિમાં એસારને છોડીને મધ્યમાં રહેલ ભૂમિ માપીને આય લાવે પરંતુ દેવમંદિર કે મંડપ વિગેરેમાં એસાર સહિત ભૂમિ માપીને આય લાવ.
આઠ આયના નામ ઘય-પૂF–સીદખા વિ-ર-Tય ઘંઉ અઠ્ઠ જાગ રૂપે पूव्वाइ धयाइ ठिई फल च नामाणुसारेण ॥
અથ – દવજ, ધૂ, સિંહ, શ્વાન, વૃષ, પર, ગજ અને વાંક્ષ (કાક) એ આઠ આયનાં નામ છે. તે પૂર્વાદિ દિશામાં સૃષ્ટિ કમે અર્થાતુ પૂર્વમાં વજ, અગ્નિ ખૂણામાં ધૂમ, દક્ષિણ દિશામાં સિંહ ઈત્યાદિ આ દિશામાં ક્રમથી રહે છે. તે પોતાના નામ પ્રમાણે ફળ આપે છે. '
૨૧ આય ચક
. •
--
આમ પન | મ | શિક | જાન | ૧ | નર | મન | કાં દિશા | પૂર્વ | અગ્નિ | દક્ષિણ નૈિઋત્ય | પશ્ચિમી વાયવ્ય | ઉત્તર | ઈશાન
વિભાગ ત્રીજો
૨૯૦ :
