Page Text
________________
૨૩૦
આત્મનિવેદન
હતાં. આ પરમાત્મપ્રેમનાં અનેકાનેક સ્વરૂપે સંભવે છે. કેટલાક એને પિતા રૂપે, કેટલાક માતારૂપે, કેટલાક બાલકરૂપે, કેટલાક પ્રિયારૂપે, તે કેટલાક પતિરૂપે પણ એને ભજે છે, અર્થાત, પિતાને કરી માને છે, અને એની સાથે પ્રેમ જોડી આખરે તન્મયતા સાથે છે. આ પ્રેમનાં યદ્યપિ આવાં લૌકિક પ્રેમને મળતાં સ્વરૂપ બંધાય છે, તથાપિ એ સર્વમાં તે તે લૌકિક પ્રેમનાં સ્વરૂપથી કાંઈક અનુપમ વિલક્ષણતા રહે છે, અને તેમ થવાનું કારણ પરમાભાની “પર”તા–હરેક પ્રકારના લૌકિક ભાવથી અતીત હોવું—એ છે. પરંતુ મનુષ્ય સર્વથા એ “પર”તા એટલે વિદુરતા સહન કરી શકતો નથી, અને વસ્તુતઃ એ કેવળ વિદૂર છે પણ નહિ, એટલે એ વિદૂરતા ટાળવા જે જે યત્ન થાય છે તે તે યથાર્થ વસ્તુસ્થિતિને અનુસરીને જ થાય છે. પિતાના હદયને પ્રિયમાં પ્રિય એવી વસ્તુનું રૂપક આપી પરમાત્માને ભજવામાં મનુ ધ્યને યત્ન કાંઈ એને એક સંકુચિત પ્રદેશમાં લાવી સંકડાવી નાખવાનો કે એને સ્થૂલવત લેખવાને નથી, પણ હૃદયની સમક્ષ ધરી એને ઉચ્ચમાં ઉચ્ચ ચૈતન્યઘન પ્રેમના સ્થાન તરીકે પૂજવાને અને અનુભવવાને છે. અને આ રીતે એ એના હૃદયની વસ્તુસ્થિતિને અનુસરતી એક આવશ્યક્તા પૂરી પાડે છે. ગોપિકાઓને કૃણ પ્રતિ પ્રેમ તે મનુષ્ય–આત્માની આ ધાર્મિક રસમય અવસ્થાનું દૃષ્ટાન્ત છે. નારદે આ ભકિતનું “ ઘરમ ” એવું * "Hence the Soul's devotion to the Deity is pictured by Radha's self-abandonment to her beloved Krishna, and all the hot blood of Oriental passion is encouraged to pour forth one mighty flood of praise and prayer to the Infinite Creator, who waits with loving, out-stretched arms to receive the worshipper into his bosom, and to convey bim safely to eternal rest across the seemingly shoreless Ocean of Existence. Yet I am persuaded that no indecent thought entered their minds when they wrote these burning words; and to those who would protest, as I have often heard the protest made, against using the images of the lupunar in dealing with the most sacred mysteries of the Soul, I can only answer :
Wer den Dichter will verstehen
DIuss in Dichters Lande gehen;"
dlr. Grierson, the author of "The Literature of Hindustan," in luis "Intruduchun tu the Satsaiya" of Biharilal.
| SR No. | 011636 |
| Book Title | Aapno Dharm |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anandshankar Bapubhai Dhruv, Ramnarayan Vishwanath Pathak |
| Publisher | Lilavati Lalbhai |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 909 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |