________________
આશ્રમ વ્યવસ્થા
४५
बहिःसूत्रं त्यजेविद्वान योगमुत्तममाश्रित:। ब्रह्मभावमिदं सूत्रं धारयेद्यः स चेतन । धारणात्तस्य सूत्रस्य नाच्छिष्टो नाशुचिर्भवेत् ॥ सूत्रमन्तर्गतं येषां ज्ञानयज्ञोपवीतिनाम् । ते वै सूत्रविदो लोके ते च यज्ञोपवीतिनः ॥
अग्नेरिव शिखा नान्या यस्य ज्ञानमयी शिखा । स शिखीत्युच्यते विद्वान्नेतरे केशधारिणः ॥ शिखा ज्ञानमयी यस्योपवीतं चापि तन्मयम् । ब्राह्मण्यं सकलं तस्य इति ब्रह्मविदो विदुः ॥ इदं यज्ञोपवीतं च परमं यत्परायणम् ।
विद्वान यज्ञोपवीती स्यात् तज्ज्ञास्तं यज्विनं विदुः॥" તાત્પર્ય કે માથા ઉપરની શિખા એ ખરી શિખા નથી-અગ્નિની શિખા (જ્વાળા) જેવી જ્ઞાનશિખા એ જ ખરી શિખા છે. તેમજ, જેણે પરમાત્મારૂપી સૂત્ર ધારણ કર્યું છે, જે સત્રમાં અખિલ વિશ્વ મણકાની માફક પરેવાઈ રહેલું છે એ સૂત્રથી જેણે શરીર વીંટયું છે, એ જ ખરે સૂત્રવાન– યજ્ઞોપવીતવાન છે, અને એ જ ખરે યવી એટલે યજ્ઞ કરનાર છે. એની સંધ્યા પરત્વે પણ કહ્યું છે કે –
“य शास्त्रगम्यः परमात्मा यथाहंप्रत्ययगम्या जीवात्मा तयोरेकत्वज्ञानेन महावाक्यजन्येन भ्रान्तिप्रतीतो भेदो विशेषेण भमः। एव पुनन्त्यिनुदयो भङ्गस्य विशेषः । येयमेकत्वबुद्धिः सेयमुभयारात्मनोः सन्धौ जायमानत्वात् सन्ध्येत्युच्यते । अहोराप्रयोः सन्धावनुष्ठेया क्रिया यथा सन्ध्या तद्वत् ॥"
અથત જીવાત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચેની “સધિ' એટલે કે એકત્વभुद्धि, मेनु नाम सन्ध्या .
संन्यासाश्रम सं भा छे तम'a bed of roses' = 'सुझामनी તળાઈ નથી, અને એ સૂચવવા માટે જ દંડ ધારણ કરવામાં આવે છે.
