________________
૪૬
શ્રીમદ્ રાજચ –આત્મકથા
બને તેમ ચિત્તનું સમાધાન કરી તે મજૂરી જેવુ કામ પણ કર્યા જવું, એમ હાલ તો ધાર્યુ છે.
વ્યવહારમાં મન ન ચાટવુ
આ કામની પ્રવૃત્તિ કરતી વખતે જેટલી અમારી ઉદાસીન દશા હતી તેથી આજવિશેષ છે અને તેથી અમે ઘણુ કરીને તેમની વૃત્તિને ન અનુસરી શકીએ એવુ છે, તથાપિ જેટલુ બન્યું છે તેટલું અનુસરણ તે જેમ તેમ ચિત્ત સમાધાન કરી રાખ્યા કર્યું છે
કોઈ પણ જીવ પરમાર્થને ઇચ્છે અને વ્યાવહારિક સગમાં પ્રીતિ રાખે, ને પરમાર્થ પ્રાપ્ત થાય એમ તે કોઈ કાળે બને જ નહીં આ કામની નિવૃત્તિ પૂર્વકર્મ જોતાં તે હાલ થાય તેવું દેખાતું નથી
વૃત્તિમા પરમાર્થ
આ કામ પછી ‘ત્યાગ' એવુ અમે તે જ્ઞાનમાં જેવું આરે અનવકાશ હતું, અને હાલ આવું સ્વરૂપ દેખાય છે, એટલી આશ્ચર્યવાર્તા છે અમારી વૃત્તિને પરમાર્થ આડે અવકાશ નથી, તેમ છતાં ઘણુાખગે કાળ આ કામમા ગાળીએ છીએ; અને તેનું કારણ માત્ર તેમને દોષબુદ્ધિ ન આવે એટલુ જ છે, તથાપિ અમારી વર્તના જ એવી છે, કે જીવ તેને જો ખ્યાલ ન કરી શકે તે તેટલુ કામ કરતા છતા પણ દોષબુદ્ધિ જ રહ્યા કરે [ મુખઈ, ફાગણ સુદ ૧૩, શુક્ર, ૧૯૪૮ ] અત્યત પરિણામમા ઉદાસીનતા પરિણમ્યા કરે છે, જેમ નતા છતાં પ્રવૃત્તિ- જેમ તેમ થાય છે, તેમ તેમ પ્રવૃત્તિપ્રસંગ પણ વધ્યા કરે છે.
[ ૩૩૮ ]
અત્યંત ઉદાસી
પ્રસગ
જે પ્રવૃત્તિના પ્રાગ પ્રાપ્ત થશે, એમ નહીં ધારેલું તે પણ પ્રાપ્ત થયા કરે છે, અને એથી એમ માનીએ છીએ કે ઉતાવળે પૂર્વે નિબધન કરેલા એવા કર્મા નિવૃત્ત થવાને માટે ઉદયમાં આવે છે [ ૩૪૭ ] [મું બઈ, ફાગણ વદ ૦)), સામ, ૧૯૪૮ ] અમે વ્યાવહારિક કામ તે પ્રમાણમાં ઘણું કરીએ છીએ, તેમાં મન પણ પૂરી રીતે દઈએ છીએ, તથાપિ તે મન વ્યવહારમા
