________________
३४४
योगशास्त्र. वंशीमूल सरखी जे; तथा चारे प्रकारनो लोन, हरिखा, खंजन, कर्दम तथा करमचीना रंग जेवा जे;
हवे तेऊना दोषो कहे . तत्रोपतापकः क्रोधः, क्रोधो वैरस्य कारणं ॥
उर्ग ते वर्तनी क्रोधः, क्रोधः शमसुखार्गला ॥ ए॥ अर्थः-क्रोध शरीर अने मनने ताप आपनारो के तथा वैरनुं कारण बे, तथा पुर्गतिमां जवानो तो मार्ग , तथा आत्मामां दाखल थतासमतारूपी सुखने तो श्राडी आवेली नोगल समान .
हवे अमिना दृष्टांतश्री क्रोधनुं दूषण देखाडे . उत्पद्यमानः प्रथम, ददत्येव स्वमाश्रयं ॥
क्रोधः कृशानुवत्पश्चा, दन्यं ददति वा न वा ॥१०॥ अर्थः-क्रोध उत्पन्न थाय ने के, तुरतज पेहेलां तो पोतानो आनयज अग्निनी पेठे बाले , अने पडी बीजाने तो बाले अथवा न पण वाले. ___ आठ वर्ष जणां एवां क्रोड पूर्व सुधि पण जे तप कर्यु होय, ते तपने क्रोधरूपी अनि तत्काल बाली नस्म करे . अत्यंत पुण्यना योगथी उपार्जन करेलु जे समतारूपी अमृत, ते क्रोधरूपी फेरनो संसर्ग थयाथी दूषित थाय बे. विचित्र प्रकारना गुणोने धरनारी एवी चारित्ररूपी रचनाने क्रोधरूपी धुंवाडो मलीन करे . वृद्धि पामतो एवो क्रोध शुं अकार्य करी शकतो नथी ? केम के छैपायनना क्रोधरूपी अग्निमांद्वारिका नगरी पण काष्ट तरीके उपयोगमां आवी. क्रोध करवाश्री पण जे कार्यनी सिद्धि थाय , तेमां क्रोधने कारणरूप मानवो नहीं, ते फल तो जन्मांतरमा मेलवेला उत्तम कर्मोनुं जाणवू. धिक्कार , ते प्राणिने, के जेई पोताना बन्ने नवनां कुःख माटे तथा पोताना अने परना नाशमाटे क्रोध करे जे. जुर्म के, पापी एवा क्रोधांध माणसो, पिताने, माताने, गुरुने; मित्रने, जाश्ने, स्त्रीने, तथा आत्माने पण ( पोताने पण) मारी नाखे .
हवे ते क्रोधने जितवानो उपाय देखाडे . क्रोधवतेस्तदाहाय, शमनाय शुनात्मनिः॥ श्रयणीया दमकैव, संयमारामसारणिः॥ ११॥