________________
ગણિત-સિદ્ધિ ગણિત રચ્યું હતું અને દરેક સંખ્યા માટે અમુક સંખ્યાઓ મુકરર કરી હતી, પરંતુ સમય જતાં એ પદ્ધતિ કંટાળાં– ભરેલી લાગી, એટલે તેને વ્યવહાર છુટી ગયે અને ધીમે ધીમે તેઓ પણ દેશના પાયા પર આવી. ગયા.
આપણે માનીએ કે ન માનીએ પણ એક વખત દશના પાયાએ ભારે ચમત્કાર સર્યો હતો, તે ગણિતની એક મહાન શોધ મનાઈ હતી અને તેણે ખગોળ વગેરેનાં સંશોધન કરવામાં ભારે મદદ કરી હતી.
આજે જગતના તમામ સુધરેલા દેશે નાણાના ચલણમાં તથા અન્ય માપમાં દશના પાયાનો ઉપયોગ કરવા લાગ્યા છે, કારણ કે તેમાં હિસાબ ગણવાની જે સરલતા રહેલી છે, તે અન્ય કઈ પદ્ધતિમાં રહેલી નથી.
થોડા વર્ષો પહેલાં આપણે ત્યાં રૂપિયા-આના-પાઈનું ચલણ હતું, તેમાં ૧ રૂપિયાના ૧૬ આના અને ૧ આનાની ૧૨ પાઈ ગણાતી, પરંતુ સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ મહામાત્ય પંડિત શ્રી જવાહરલાલ નહેરૂએ કેટલાક નિષ્ણાતેના અભિપ્રાય પરથી એ ચલણને રદ કર્યું અને તેના સ્થાને રૂપિયા-પૈસાનું ચલણ દાખલ કર્યું. તેમાં ૧ રૂપિયાના ૧૦૦ પૈસા નકકી કર્યા, આથી હિસાબે ગણવામાં, અતિ સરલતા થઈ અને સમયને બચાવ થશે. નીચેના દાખલાથી આ વસ્તુ ખૂબ. સ્પષ્ટ થશે.
એક વસ્તુને ભાવ, ૧, રૂપિ, પ. આના ૩ પાઈ છે, તો ૭ વસ્તુ ખરીદવા માટે કેટલા પૈસા જોઈએ?
