________________
સરવાળાની ટૂંકી અને સહેલી રીતે
૧૧૯ બમણા જ કરવાના છે, એટલે તેમાં કંઈ મુશ્કેલી નથી ચાલુ પદ્ધતિએ આ ગુણાકાર કરે હોય તે ચાર વાર ગુણાકાર કરવો પડે, તેનો સરવાળો કરવો પડે અને તેમાં ખૂબ સાવધાની રાખવી પડે જેમકે–
३८४ ૪ ૧૮૩૬
२३०४ ૧૧પર ૪ ૩૦૭૨ ૪ ૩૮૪ ૪
૭૦૫૦૨૪ પ૧૫, ૬ર૪ અને ૧૧૫૫ની સંખ્યાઓ પણ વિશિષ્ટ અંકરચનાવાળી છે, કારણ કે તેના બે ભાગ કરીએ તે પ્રથમ ભાગ કરતાં બીજો ભાગ અનુક્રમે ત્રણ ગણો, ચાર ગણું તથા પાચ ગણે છે. આ વિશિષ્ટતાને ગુણાકારમાં જરૂર ઉપયોગ થઈ શકે જેમ કે ૪૫ર ને આ સંખ્યાઓ વડે ગુણવાના છે, તે ત્યાં આટલું જ કરવાનું કે
૪૫૨ ૪ ૫ = ૨૨૬૦ ૪૫૨ ૪૧૫ = ૬૭૮૦ (ઉપરની સંખ્યા કરતાં
૨૩ર૭૮૦ ત્રણ ગણી) અહીં પ્રથમ સોની સંખ્યા વડે ગુણાકાર કર્યો અને બીજી લીટીમાં તેનાથી ત્રણ ગણી સંખ્યા મૂકી, જે વાનું કામ તદ્દન સહેલું છે.
