________________
ગુણાકારની ટૂંકી અને સહેલી રીતે
૯૧.
આ વસ્તુ સમજાવવા માટે આટલા વિસ્તારથી લખી છે, પણુ અભ્યાસ થયા પછી ગમે તેવી માટી રકમને જવાબ પણ થેાડી સેકન્ડોમાં જ લખી શકાય છે. જેમકે૨૩૫૬૮૪૯૨ ને ૧૧ થી ગુણવાના છે, તે
૨૩૫૬૮૪૯૨ મૂળ રકમ
૨૫૯૨૫૩૪૧૨ ૧૧ ના ગુણાકાર હવે ચાલુ પદ્ધતિએ આ દાખલા ગણી જુઓ :
૨૩૫૬૮૪૯૨
× ૧૧
૨૩૫૬૮૪૯૨
૨૩૫૬૮૪૯૨૪
૨૫૯૨૫૩૪૧૨
આમાં કેટલા બધા આંકડા માંડવા પડ્યા છે? વળી એ વાર ગુણાકાર અને એક વાર સરવાળા કરવાથી આ પરિણામ આવ્યું છે, જ્યારે ઉપરની રીતમાં માત્ર મનથી. સરવાળે કરવા સિવાય ખીજું કંઈ કરવું પડતું નથી
અમે ગણિત-રહસ્યના નવમા પ્રકરણમાં સમક સખ્યાના સરવાળા અંગે વિસ્તારથી વિવેચન કરેલું છે, તેમાં ૧૧ ના ગુણાકાર અંગે પણ કેટલેક મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્દેશ કરેલા છે, તે જિજ્ઞાસુએએ અવશ્ય જોઈ લેવે,
d
અવધાનકારી ૧૧ ના ગુણાકારમાં મુખ્યત્વે આ જ રીતના ઉપયાગ કરે છે.
